download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Roman en geschiedenis
Afb. 2. Hier vond WAVERLEY, als of het eene
dier beminnelijke gedaanten ware, welke de landschappen
van POUSSIN versieren, FLORA op den
waterval starende. Twee schreden meer achterwaarts
stond CATHLEEN, dragende eene kleine
Schotse harp...
Vóór 1827 waren van de 'Duitse Scott', CF. van der Velde, al vijf romans vertaald en van
de 'Amerikaanse Scott', J.F. Cooper, één, en er zouden er nog heel wat volgen! Daarnaast
werden de Duitsers Spindler, Pichler, Von Trömlitz en Hildebrandt druk vertaald en gele­
zen, terwijl van de Fransen Chateaubriand, De Vigny en de geromantiseerde levensbe­
schrijvingen door de dames De Genlis en Gottis het publiek bereikten. Duitse roverromans
hoorden eveneens tot de favoriete lectuur - onder anderen van Woutertje Pieterse - en wer­
den vaak tot drama's of zangspelen bewerkt.
In het voorafgaande suggereerde ik al dat de vaderlandse kritiek soms nogal zuinig reageer­
de. In 1826 diagnostiseerde het Letterkundig magazijn een ware 'Scottomanie', die weer was
gevolgd op een 'Lafontainemanie' (doelend op de rage rond het werk van de Duitse veel­
schrijver August Lafontaine. B.L.) en ongetwijfeld wel weer gevolgd zou worden door een
andere soortgelijke besmettelijke ziekte. Men zou daarin gelijk krijgen. Het verschijnsel van
een hevige en soms kortstondige populariteit zou later ook te zien zijn bij de ontvangst van
Dickens, Dumas en Sue. In al die gevallen zou de kritiek eerst gunstig en later afwijzend
reageren, maar gesteund door de feuilletonsgewijze produktie van hun werk zou een tot die
dagen ongekend en internationaal publiekssucces hun ten deel vallen. En steeds zouden de
lezers een grotere trouw en aanhankelijkheid aan de dag leggen dan de critici, die al weer
uitkeken naar iets nieuws, zich soms schaamden over hun eigen aanvankelijke enthousiasme
en de smaak van het grote publiek maar weinig verheffend vonden.
228