download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Hollandse historische musea
De overige steden hebben dus allemaal wel iets, variërend van een eenvoudige 'Oudheyt-
kamer' zoals die van 'Medenblick', tot complexen van landelijke betekenis in de grote ste­
den. Van deze stedelijke musea zijn enkele geen eigenlijke historische musea, maar kunst­
musea met een historische afdeling. Hier stuiten we op een oude, maar nog steeds levende
museale kwestie, voortkomend uit de problematische relatie tussen oude kunst en ander his­
torisch materiaal, tussen kunstgeschiedenis en geschiedenis. Wat hoort eigenlijk thuis in een
historisch, en wat in een kunstmuseum? Een jaar of zeventig geleden heeft die vraag al een
kleine pennestrijd opgeleverd naar aanleiding van een publikatie van de Nederlandsche
Oudheidkundige Bond (de latere KNOB) 'Over hervorming en beheer onzer musea' (Leiden
1918), waarin onder meer werd bepleit alleen voorwerpen zonder kunsthistorisch belang in
een historisch museum op te nemen. Daartegen kwam (naast anderen) de grote Huizinga
in het geweer. In een artikel in De Gids 'Het Historisch Museum' (februari 1920) verwierp
hij de strikte scheiding die aangebracht was tussen het genieten van kunst en van historie.
Vervolgens schetste hij de contouren van een (nationaal) Historisch Museum, waarin 'de
historie niet te kort komt en de kunst niet vernederd wordt' - ten gerieve van 'allen, die den
hartstocht kennen van het verleden en de bekoring van het echte.'
Een museum waar niet Huizinga's standpunt, maar dat van de Oudheidkundige Bond
het gewonnen lijkt te hebben is het Stedelijk Museum De Lakenhal in Leiden, waar de histo­
rische afdeling ('het Paviljoen') schriel afsteekt tegen de uitbundige collecties kunst, kunst­
nijverheid en overige oudheden in de andere zalen. De inrichting van het 'paviljoen' is in
zoverre interessant, dat men daarbij te rade is gegaan bij P.J. Bloks Geschiedenis eener Holland­
sche Stad (1910-1918). Aan de hand van deze stadsgeschiedenis zijn de volgende afdelingen
opgezet: topografie, handel en industrie, stadsbestuur en rechtspraak, godsdienst en onder­
wijs, kunst en letteren, beleg en ontzet, en enkele belangrijke gebeurtenissen, waaronder
uiteraard de ontploffing van het kruitschip in 1807.
281