leesvoorbeeld in pdf-viewer - Vantilt

aan. Enkele malen heb ik ook een grotere partij en bloc gekocht, zo bijvoorbeeld
van Piet de Wolff, Kees Willems en Jan Beishuizen [journalist bij Het Parool].
Anderzijds heb ik op een gegeven moment mijn antiquarische afdeling
filosofie in Londen laten veilen.’
De ruime woning van Arnold Heertje en zijn vrouw Betty Halberstadt ligt
boordevol boeken en paperassen, soms in stapels hoog op de grond. Hoewel
bijna alle antiquarische boeken digitaal gecatalogiseerd zijn, is er – zegt hij –
dringend iemand nodig om ze eens ordelijk in de kasten te zetten. De meeste
staan brandveilig achter in een als kluis af te sluiten boekvertrek, waarbinnen
weer enkele kleinere kluisjes voor de absolute zeldzaamheden. Sommige bevatten
een goedkoop exlibris van Anton Pieck (‘tegenwoordig plak ik er die
niet meer in’), de rariora zijn opgeborgen in een overslagdoos. Daartoe behoort
ongetwijfeld de eerste druk van Das Kapital (1867), een onafgesneden
exemplaar in originele bedrukte omslag met op het schutblad de naam gestempeld
van de Franse historicus Hippolyte Taine (1828-1893). Heertje kocht
het boek in 1985 bij het Parijse antiquariaat van [Jean Espagnon en] Paul le
Bret, 1 rue de Fleurus. 18 Een andere trofee is Adam Smith, The Theory of Moral Sentiments,
second edition, London 1761, met auteursopdracht aan de Franse econoom
en politicus Jacques Turgot (1727-1781) – betrekkelijk voordelig in 1976
gekocht voor 3000 francs (toen circa ƒ1000) bij de Parijse topantiquaar Paul
Jammes, 19 omdat Fransen doorgaans niet wild zijn op niet-Franse boeken.
Toen Heertje het in de catalogus van Jammes had zien staan, heeft hij het
ogenblikkelijk telefonisch besteld. Later kreeg Heertje thuis bezoek van een
andere Parijse antiquaar, Serge Wasserstrom, die met het zien van dit exemplaar
van Adam Smith zichtbaar moeite had. Deze vertelde hoe hij met een
vriendin op een terrasje zat en tegen haar zei: ‘Excusez, ik moet even opbellen
voor een heel bijzonder boek’. ‘Ach’, zei dat meisje, ‘dat kan straks toch ook
nog’. Serge liet zich overhalen, maar toen hij na een kwartier Jammes belde,
bleek het boek al verkocht. ‘En nu ligt het hier, mijn hart bloedt er nog van.’
Natuurlijk bezit Heertje ook de Principles van zijn grote held Ricardo in eerste
druk, zelfs in twee exemplaren, met en zonder het gecancelde hoofdstuk 8.
Het zeldzaamste exemplaar kocht hij in 1966 op een veiling bij Menno Hertzberger
voor een uiterst laag schriftelijk bod van ƒ280, omdat niemand daar het
specifieke belang van dit kavel had onderkend. Achteraf bleek de inbrenger
een promovendus van Heertje, die dit exemplaar weer in Engeland had gekocht.
Het had eerder aan Sraffa toebehoord! Wat de samenstelling van de collectie-Heertje
betreft, kan ik hem het best zelf citeren: ‘De collectie omvat boeken,
brochures en brieven. De boeken beslaan de hele ontwikkeling van de
economie vanaf circa 1600 tot 1990, als ik mijn eigen werkbibliotheek er even
356 > geschiedenis van de nederlandse bibliofilie