leesvoorbeeld in pdf-viewer - Vantilt

ij mag rekenen. Aanwezig zijn mercantilisten als Mun, Cary, Child, Misselden
en Davenant, fysiocraten als Le Trosne, Quesnay, Mirabeau en Dupont de
Nemours, klassieke economen als Smith, Ricardo, Malthus, Mill, McCulloch,
Torrens en Say, wiskundig economen als Cournot, Jevons, Walras, Pareto,
Fisher, Auspitz en Lieben en Oostenrijkers als Menger, Von Wieser en Böhm-
Bawerk. Minder bekende auteurs als Joplin, Fullarton, Puller, Babbage, Parnell,
Necker, Launhardt en Schmoller ontbreken hier evenmin. Met nadruk moet
worden gezegd dat ook de hoofdwerken van Karl Marx deel uitmaken van mijn
bibliotheek. De brochures hebben hoofdzakelijk betrekking op de zeventiende-
en achttiende-eeuwse discussies over financiële en monetaire zaken. Onder
de autografen bevinden zich brieven van John Stuart en James Mill, Ricardo,
McCulloch, Marshall, Jevons, Say, Dupont de Nemours, Le Trosne en
Turgot. Het totale aantal boeken ligt in de buurt van de 4500.’ 20
Zoals bekend wordt Arnold Heertje niet moe om, in navolging van Ricardo,
te wijzen op het principiële verschil tussen reproduceerbare en niet-reproduceerbare
goederen. Als uniek, want niet reproduceerbaar, noemt hij bijvoorbeeld
een historisch grachtenpand, De Nachtwacht van Rembrandt of een bijzonder
natuurgebied. De vraag is of dit ook geldt voor boeken, hoe oud en
zeldzaam ook, omdat daar toch altijd sprake is geweest van een oplage, al is het
maar van twintig exemplaren. Even advocaat van de duivel spelend, confronteer
ik Heertje met dit probleem: die eerste druk van Das Kapital valt toch niet op
één lijn te stellen met Rembrandts De Nachtwacht? Van dat boek van Marx bestaan,
voor zover bekend, nog twee exemplaren en misschien worden er later
nog wel meer gevonden. Bovendien kan men tegenwoordig, anders dan in de
tijd van Ricardo, elk boek zodanig reproduceren dat je geen verschil meer ziet
tussen kopie en origineel. Op die manier is enkele jaren geleden ook het dagboek
van Anne Frank door meesterdrukker Cor Rosbeek gefacsimileerd met
zelfs het kleinste vlekje op het papier. Daarom zal de niet-bibliofiel zich toch
afvragen: hoezo is die bibliotheek van prof. Heertje niet reproduceerbaar? Deze
repliceert met een uitvoerig betoog, waarin Ricardo, Marx en hijzelf met hun
opvattingen over economische waarde figureren. Doorslaggevend echter voor
mij is zijn verwijzing naar de antiquarische boeken zelf. Natuurlijk is zo’n oud
boek waard ‘wat de gek er voor geeft’, maar in deze gedaante met deze opdracht
is Heertjes exemplaar van Das Kapital inderdaad onvervangbaar cultuurhistorisch
erfgoed. Misschien dat deze zaken ook aan de orde zouden zijn gekomen
‘in een werk over het verzamelen van antiquarische boeken’ dat Arnold Heertje
samen met Boudewijn Büch in 1992 wilde schrijven. 21 Maar helaas is dit plan
nooit gerealiseerd.
Een minstens zo belangrijke vraag, waar iedere boekverzamelaar vroeg of
Zin en mogelijkheden van een wetenschappelijke privébibliotheek < 357