leesvoorbeeld in pdf-viewer - Vantilt

Recommendations

Info

Zo’n amateur in de beste zin van het woord was de op 21 juni 1906 te Utrecht geboren jurist en ornitholoog mr. François (Frank) HaverSchmidt, kleinzoon van de gelijknamige predikant, die als Piet Paaltjens (1835-1894) een bescheiden plaats in de Nederlandse literatuur verwierf. Mr. François HaverSchmidt werd na zijn juridische studie in zijn geboortestad achtereenvolgens griffier bij het kantongerecht te Utrecht, Haarlem, Heerlen en Leeuwarden. Maar zijn voornaamste passie gold de vogels in het veld, waarover hij reeds als veertienjarige gymnasiast schreef, een eerste publicatie uit een lange reeks van circa 350 artikelen en een zestal boeken. Aanvankelijk betroffen die alleen ‘Nederlandse’ weidevogels, meer speciaal de ooievaar. In 1946 echter vroeg men hem rechter te worden in Suriname, een aanbod dat hij hoofdzakelijk aannam vanwege de daardoor geboden mogelijkheid tot onderzoek naar de nog vrijwel onbekende Surinaamse avifauna. Hij klom er op tot president van het Hof van Justitie in Paramaribo en werd zelfs tweemaal waarnemend gouverneur van Suriname. Alle vrije tijd werd nu benut voor veldonderzoek naar de Surinaamse vogelwereld, waarbij vanaf 1952 al het prepareerwerk – circa 9800 stuks in 540 soorten – door zijn (tweede) echtgenote Willy Liong A San gedaan werd. Deze opgezette vogels werden vervolgens aan diverse over de hele wereld verspreide musea geschonken. Want HaverSchmidt was in - tussen door zijn talloze publicaties een internationaal bekend ‘vogelaar’ geworden. In 1968 keerde Frank HaverSchmidt met pensioen terug naar Nederland, al bleef hij tot 1981 Suriname nog herhaaldelijk bezoeken. Datzelfde jaar verscheen ook zijn levenswerk Birds of Surinam (Edinburgh-London 1968, in 1971 ongewijzigd herdrukt) met illustraties van Paul Barruel. 4 In 1994 volgde nog een geheel herschreven, met 68 vogels uitgebreide versie van dit standaardwerk, waaraan ook dr. G.F. Mees, vogelconservator van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden had meegewerkt. De hoofdauteur was toen al niet meer in leven: hij overleed te Zwolle op 28 april 1987, enkele maanden nadat op 24 februari 1987 bij Beijers zijn imposante ornithologische bibliotheek was geveild. 5 HaverSchmidt was vrijwel tot het laatst met deze boeken bezig geweest. Toen hij echter in april 1986 getroffen werd door een beroerte die zijn gezichtsvermogen aantastte, besloot hij tot openbare verkoping. De veilingcatalogus werd ingeleid door G.F. Mees, die ook in een interview met Jan Fred van Wijnen voor NRC Handelsblad van 5 maart 1987 zijn licht liet schijnen over de persoon en de collectie van François HaverSchmidt en naderhand in het ornithologenblad Ardea een uitgebreide bio-bibliografie publiceerde. 6 HaverSchmidt wordt ons beschreven als een bescheiden persoon ‘of a retiring disposition’. Hoewel lid van allerlei ornithologische organisaties, liet hij Zin en mogelijkheden van een wetenschappelijke privébibliotheek < 345
zich zelden op vergaderingen of congressen zien. Als niet aan een universiteit verbonden amateurveldbioloog was hij wel genoodzaakt zelf een grote wetenschappelijke handbibliotheek op te bouwen. Die was door omvang en kwaliteit imposant, zoals duidelijk bleek bij de finale verkoop. Maar hoe keken de echte professionals, prof. K.H. Voous en dr. G.F. Mees, nu tegen HaverSchmidt aan? In de academische biologenwereld hield men zich vooral bezig met anatomie en classificatie. Wat HaverSchmidt deed was ‘vogeltjes kijken’ en daarvan had men aanvankelijk geen hoge dunk. Toch groeide geleidelijk de bewondering voor deze bevlogen amateur, al proeft men tussen de woorden door steeds een zekere distantie. Hij, HaverSchmidt, had de tijd en de middelen waaraan in academische kring permanent gebrek bestond. De veiling bij Beijers bracht de afrekening van een lang leven met vogels en met vogelboeken. Eerst nu het oordeel van veilingmeester H.L. Gumbert: ‘Zo’n reusachtige verzameling, dat is toch iets heerlijks. Er zitten helaas niet van die kostbare delen bij als in de ornithologische bibliotheek van [Johann Gottlieb] Van Marle [1901-1979], die in 1980 werd geveild bij Van Gendt in Amsterdam. 7 Daar ging het duurste deel weg voor ƒ63.000. Maar daar kwamen verzamelaars van mooie boeken op af. HaverSchmidts bibliotheek heeft juist grote wetenschappelijke waarde. We hebben nu al zo’n driehonderd opdrachten tot koop gekregen van instituten uit de hele wereld.’ 8 Daar hoorde het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden niet bij. Dr. G.F. Mees: ‘Voor zover het gaat om beschrijvingen van vogels, om inventarisaties van landen of kleine gebieden is het een kostbare verzameling. Vooral met die vele tijdschriften. Zo’n vijftig, min of meer compleet. Het zijn de belangrijkste ornithologische tijdschriften. Het Museum overigens heeft de grootste ornithologische bibliotheek van Nederland, voor ons is er weinig bij dat we nog niet hebben. Er zijn wel een paar werkjes waar ik op ga bieden, [al] heb ik nog nooit zoiets gedaan, kopen op een veiling. Andere instituten hebben veel kleinere bibliotheken dan wij. Die zouden er graag heen gaan, maar ze hebben tegenwoordig bijna geen geld om iets te kopen.’ Dat beloofde weinig goeds en inderdaad, de tijdschriften, waarmee de veiling opende, gingen heel slecht: op de eerste zes nummers werd niet eens geboden. Toen kwam Nr. 7, het tijdschrift The Bateleur, door Gumbert ingezet op ƒ90, waarna Mees zijn hand opstak en zonder tegenbieders meteen ‘ƒ100’ riep, daarmee ten overvloede zijn onkunde op veilinggebied demonstrerend. Het duurste boek uit de collectie-HaverSchmidt was Onze Vogels in Huis en Tuin (Leiden 1869-1876, drie delen) van de vogelschilder J.G. Keulemans, dat wegging voor ƒ4600. De meeste boeken werden toegeslagen aan de handel, hier met een twintigtal mannen vertegenwoordigd. De overige bezoekers, onder wie tientallen vogelliefhebbers, houden toch meestal de hand op de knip. Het 346 > geschiedenis van de nederlandse bibliofilie
Page 2 and 3: 13 zin en mogelijkheden van een wet
Page 4 and 5: aan tegen een hele partij winkeldoc
Page 8 and 9: beeld wordt langzamerhand duidelijk
Page 10 and 11: hebben, zodat ze voor mij op ieder
Page 12 and 13: eneden in de grote kamer thee zitte
Page 14 and 15: flictsituaties verwikkeld is gewees
Page 16 and 17: en in Utrecht (‘Er wordt vaak een
Page 18 and 19: ij mag rekenen. Aanwezig zijn merca

leesvoorbeeld in pdf-viewer - Vantilt

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?