1976-053 GESCHIEDENIS/HISTOIRE PHARMACIE - Kring voor de ...

I. Veterinaire geneesmiddelen
Veterinaire geneesmiddelen onderscheiden zich alleen
van andere, wegens hun toepassing op dieren en niet
op mensen. Het lijkt dan ook, bij eerste indruk, tamelijk
formalistisch gedacht om deze geneesmiddelen in
engere zin alleen om die reden in te delen bij het
parafarmaceutische gebied. Toch kunnen voor deze
indeling nog een aantal andere argumenten worden
aangevoerd.
Er bestaat een duidelijk verschil in beoordeling van
de waarde van leven en gezondheid van de mens en
die van het dier. Hoewel het leven, de gezondheid en
het welbevinden van de mens in de loop der historie
Steeds hoger zullen worden aangeslagen, treedt er in
het algemeen geen neiging op om, zoals voor de
mens, het dierenleven onder elke omstandigheid te
willen ontzien. Dat een dier, al dan niet door kunstmatige
bevruchting, wordt verwekt en tijdens de groei
verzorgd met het uitgesproken doel om op een voor
de mens voordelig tijdstip te worden gedood, wekt
geen afschuw. Of dit doden geschiedt om tot voeding
te dienen, dan wel om sportieve lusten te bevredigen,
brengt weinigen tot uitingen van tegenzin.
Behoudens een categorie van die huisdieren, waaraan
men gehecht is, wordt de sociale waarde van het dier
nagenoeg geheel economisch bepaald. Dit geldt ook
voor die categorie huisdieren, die men laat doden om
zelf gemakkelijk met vakantie te gaan, indien ze al
niet ver van huis en met onzeker lot uit de auto worden
gezet.
De boven uiteengezette maatschappelijke waardering
kan niet nalaten van invloed te zijn op de diergeneeskunde
en de veterinaire farmacie. In tegenstelling tot
de eis aan de mensengeneesheer, dat hij het mensenleven
ongeacht moeite en kosten spaart, verwacht men
van de dierenarts, dat hij ter dege rekening houdt met
economische realiteiten. Er wordt niet verwacht, dat
zijn hulp, al dan niet samen met de nodige farmaceutische
arbeid, de handelswaarde van het dier in kosten
zal overtreffen.
Een ander facet van de veterinaire farmacie is de dosis.
Is reeds voor de mens bekend, dat er aanmerkelijke
verschillen kunnen bestaan in reactie op de toe­
diening van een geneesmiddel, dit moet in nog sterkere
mate gelden voor de dierenwereld, waarin een
overweldigend aantal naar ras, soort, gewicht en individualiteit
verschillende dieren de aandacht en hulp
van de dierenarts vergen. De dosis dient dus te worden
aangepast, maar ook de farmaceutische vormgeving.
Een kat neemt gemakkelijker een geneesmiddel
in, wanneer men dit op de huid aanbrengt. De pil voor
een koe zal groter moeten zijn, dan die voor een mens.
Ook kunnen er bij dieren ziekten bestaan, die bij de
mens niet of in andere vorm voorkomen en mens en
dier kunnen op verschillende wijze door besmetting
gevaren voor elkaar opleveren.
Te verwachten viel, dat in onze reeds meermalen vermelde
verzameling van 41 deeltjes door nadere analyse
enige gegevens zouden kunnen worden opgespoord
betreffende de rol, die de apotheker bij deze
veterinaire farmacie was toebedeeld en in welke richting
zich deze heeft bewogen. Hierbij werd weer uitgegaan
van de in tien tijdvakken verdeelde recepten
(w), herleid tot een fictief aantal van in totaal 2000
recepten per tijdvak (h-recepten) en waarbij voorzover
nodig de parafarmaceutische recepten als B-recepten
werden onderscheiden van de andere, de A-recepten.
Reeds vanaf het eerste tijdvak, dus van vóór 1795,
komen er veterinaire recepten voor in het liber prescribendi.
Naar tijdvak sterk wisselend in aantal zetten
deze recepten zich voort tot in het laatste tijdvak.
Reeds nu kan dus worden gesteld, dat de apotheker
onafgebroken geïnteresseerd is geweest in de veterinaire
farmacie.
Hoofdaandeel hierin vormt de receptuur voor runderen,
op de voet gevolgd door die voor paarden. Minder
belangstelling bestaan er voor schapen. Slechts
incidenteel vindt men recepten voor honden. Nu en
dan komt in een tijdvak wat receptuur voor pluimvee
voor en dan verrast ons een betrekkelijk kort durende
belangstelling voor bijen. Over deze receptuur geeft
onderstaand staatje in h-recepten een beknopt overzicht:
11