1976-053 GESCHIEDENIS/HISTOIRE PHARMACIE - Kring voor de ...

leken dan wel of het deze grenzen overschreed. De
recepten en werkwijzen, vervat in de boekjes, konden
worden samengevat onder de groepen:
A. Geneesmiddelen:
Farmaceutisch zuivere zelfstandigheden (substanties),
welke reeds in betrekkelijk geringe hoeveelheid een
betrekkelijk grofe uitwerking hebben op de stofwisseling
en die daarom, in een optimaal geoordeelde farmaceutische
vorm, al dan niet samen met andere zelfstandigheden,
worden toegepast bij de mens tot het
voorkomen of tot het ongedaan maken van een dysfunktie
van diens organisme.
„Farmaceutisch zuiver" is een niet zelden gebruikte,
zelden omschreven aanduiding, die uitgaat van de
grens, waarbij door bijmengsels geen hinderlijke neveninvloed
op de stofwisseling optreedt. Deze norm
is dus essentieel verschillend van b.v. de scheikundige.
Ook is de „farmaceutische identiteit" van Quassia lignum
verschillend van b.v. de plantkundige, aangezien
zij het hout van Quassia amara L en dat van Picrasma
exelsa (Schwartz) Planchon om analoge redenen onder
één noemer brengt. Van de scheikundige identiteit
moet Proteïnezilver wel verschillen. Farmaceutisch
wordt volstaan met de eis, dat de zelfstandigheid
zilver, eiwitafbraakprodukten en minder dan 8% water
bevat, waarbij voor de identificatie (in de farmacopee
onder „identiteit") een aantal methoden voor
vaststelling worden gegeven, welke hier niet bovenuit
gaan. Eigenlijk is dan ook „grens-identiteitsreaktie"
een farmaceutisch begrip. De „farmaceutische vorm"
bedoelt die vormgeving, welke het gunstigst geoordeelde
kontakt op het gunstigste moment tot stand
kan brengen tussen de wegens haar inwerking op
de stofwisseling gekozen zelfstandigheid en deze stofwisseling
zelf, rekening houdende met de individualiteit
van de betrokken mens.
De beperking in de omschrijving tot de stofwisseling
sluit bewust, datgene uit, wat als „geneeskunstige hulpmiddelen"
juist wegens hun inertie kan worden samengevat;
prothesen, botpennen, kunstgebit, instrumenten,
plastic drains, tubes en wat al meer. Zij verdienen
buiten het kader van dit thema een eigen
hen rechtdoende omschrijving.
Het moge zijn, dat in de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening
(S 1958, 408), om politieke en technische
redenen de formulering werd toegespitst op het gebruik
door de mens. Bij de bereiding in en aflevering
uit de „apotheek" werden als vanzelfsprekend twee
onderling verschillende kategorieën gelegaliseerd:
de eerste, met strenge eisen voorziene apothekers-apotheek,
de tweede, met eenvoudige verlangens
omklede geneesheren-apotheek^,
Voorzover nog nodig, moge worden verwezen naar het
3
verschil tekst tussen Art. 34 en 35 van het Besluit Uitoefening
Artsenijbereidskunst (S 1963, 75).
B. Andere dan Geneesmiddelen in onder A
omschreven zin
Deze recepten en werkwijzen vallen niet (geheel) onder
de omschrijving onder A; zij zullen verder als ,,parafarmaceutisch"
worden aangeduid, niet omdat zij
„oneigenlijke" farmaceutische aangelegenheden zouden
betekenen, maar om hun hedentijdse verhouding
ten aanzien van de onder WGV gebrachte geen geweld
aan te doen. Dat ook de wetgever deze materie wel
degelijk tot het farmaceutisch gebied rekent, ook heden
nog, kan worden afgelezen uit Art. 2 der Beschikking
Farmaceutische Hulp van 7.7.1972. Dat deze materie
niet met name in de WGV werd geplaatst moge
ons troosten voor de omstandigheid, dat daarin ook
„het geven van farmaceutische raad" als facet van de
uitoefening der artsenijbereidkunst, (blijkbaar) vergeten
werd. Parafarmaceutisch werden geacht:
I. Veterinaire geneesmiddelen: zijn wel geneesmiddelen
„in engeren zin" maar worden niet toegepast
voor de mens.
II. Voedings- en genotmiddelen: zijn zelfstandigheden,
waarvan de voedingsmiddelen (behoudens
diëetmiddelen) dienen om in hoge dosering de
stofwisseling in stand te houden (en dus preventieve
geneesmiddelen zijn), terwijl de genotmiddelen,
vaak identjek aan geneesmiddelen, ongeacht
de uitwerking op het organisme via de stofwisseling
dienen moeten tot genot (in de ruimste
zin).
III. Cosmetica: zijn deels genees- deels genotmiddelen
voor de huid voorzover zij niet alleen geacht
worden een indruk van verworven schoonheid te
maken en daardoor het zelfvertrouwen te verhogen.
IV. Desinfectantia: .vormen een tussengebied tussen
de persoonlijke farmaceutische prophylaxe en de
milieuhygiëne.
V. Vuur- en rookwerken: zouden onder IV kunnen
worden gerubriceerd, wanneer deze groep geen
eigen explosief leven was gaan leiden, zodat deze
toch beter afzonderlijk kan worden bezien.
VI. Natuur-, scheikundige-, farmaceutische technolologie:
kwam vooral binnen de belangstelling wegens
de toepassing, om farmaceutische redenen,
van deze hulpwetenschappen en -technieken bij
het bepalen van de farmaceutische identiteit en
zuiverheid en voor het brengen van geneesmiddelen
in hun optimale farmaceutische vorm. Daarnaast
werd op de apotheker wegens zijn kennis
daarvan vaak een beroep gedaan tot het geven
van farmaceutische en andere technische raad.
VII. Deklagen: kwamen voort uit de noodzaak tot isoleren
bij de farmaceutische vormgeving, van zelf-