Waarom Boeddhisme? - Buddhist Maha Vihara Malaysia

De laatste karakteristiek is op alles (incl. nibbāna) van toepassing.
De eerste twee alleen op alle geconditioneerde en samengestelde
verschijnselen, d.w.z. alles behalve nibbāna.
11 Samsāra - Lett: onophoudelijk ronddolen. De term wordt gebruikt
om de kringloop van geboorte en dood aan te geven. Samsāra is het
voortdurend wisselend samenstromen van de mentale en stoffelijke
processen die wezens samenstellen. Samsāra is een rondgang zonder
begin door de verschillende bestaanstoestanden.
12 Ūpādāna - gehechtheid. Er zijn vier soorten gehechtheid: gehechtheid
aan zinnelijkheid (kāma~), gehechtheid aan meningen (ditthi~),
gehechtheid aan riten en rituelen (sīlabata~), gehechtheid aan het geloof
in een zelf of ziel (attāvāda~).
13 Vedanā - gevoel, niet in de betekenis van emotie. Er worden
verschillende klassen van gevoel onderscheiden, o.m.: tweevoudig:
mentaal en lichamelijk gevoel (een mentaal gevoel als gevolg van een
lichamelijke impressie); drievoudig: prettig, pijnlijk en noch prettignoch-pijnlijk
(neutraal) gevoel; vijfvoudig: prettig lichamelijk, pijnlijk
lichamelijk, prettig mentaal, pijnlijk mentaal, en neutraal mentaal
gevoel; zesvoudig: een gevoel dat opkomt bij zien, horen, ruiken,
proeven, voelen, denken.
14 Phassa - Contact of impressie. Door het samenkomen van het zintuiglijk
orgaan, het zintuiglijk object en het zintuiglijk bewustzijn is er een
impressie. Als er een oog, het oogbewustzijn en een zichtbaar object
bij elkaar komen wordt er gezien. De impressie is hier iets anders dan
herkennen of merken (saňňā).
15 Viňňāna - Bewustzijn. In dit geval het wedergeboorte bewustzijn.
Belangrijk is te beseffen dat bewustzijn niet een staat van zijn is,
maar een momentaan verschijnsel dat voor geen twee opeenvolgende
momenten gelijk is. De belangrijkste onderverdelingen zijn:
1. De zes typen bewustzijn die overeenkomen met de zes zinnen.
Deze worden bedoeld met viňňāna als vijfde aggregaat of groep
van hechten (khandha).
23