Richtinggevend deel - Gemeente Sint-Martens-Latem

Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan
Sint-Martens-Latem
Definitief vastgesteld door de gemeenteraad op 22 mei 2006
Goedgekeurd door de bestendige deputatie van de provincieraad
Oost-Vlaanderen op 13 juli 2006
B.S. 24 augustus 2006

Colofon
Opdrachtgever
Gemeente Sint-Martens-Latem
Dorp 1
9830 Sint-Martens-Latem
Opdrachthouder
Iris consulting
Kazernestraat 45, 1000 Brussel
tel. 02 289 16 00
fax. 02 289 16 99
e-mail: info@irisconsulting.be
Projectleiding: Patrick Roothaer
Projectmedewerkers: Bert Van Rijckeghem en Tine Vanhauwaert
Projectleiding en coördinatie
Gemeente Sint-Martens-Latem
Peter Van Herp, dienst Leefmilieu en Ruimtelijke planning
tel. 09 282 17 44
fax. 09 282 17 31
e-mail: planologie.groendienst@sint-martens-latem.be
Ontwerpers
Iris consulting en de dienst Leefmilieu en Ruimtelijke Planning.

Richtinggevend
deel

Richtinggevend deel
Inhoudsopgave
Inleiding..............................................................................................................................7
1 Uitgangshoudingen ........................................................................................9
2 Visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling ..........................................11
2.1.1 Gewenste rol van de gemeente ......................................................................11
2.1.2 Gewenste ontwikkelingen in de gemeente......................................................12
3 Ruimtelijke concepten ..................................................................................13
4 Gewenste ruimtelijke structuur voor de deelruimten ................................17
4.1 Leievallei .........................................................................................................18
4.1.1 Context............................................................................................................18
4.1.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven...............................................................18
4.1.3 Doelstellingen op gemeentelijk niveau............................................................18
4.1.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau.................................20
4.1.5 Specifieke acties en maatregelen ...................................................................20
4.2 Latem – kern ...................................................................................................21
4.2.1 Context............................................................................................................21
4.2.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven...............................................................21
4.2.3 Doelstellingen..................................................................................................21
4.2.4 Specifieke acties en maatregelen ...................................................................22
4.3 Woonbos .........................................................................................................23
4.3.1 Context............................................................................................................23
4.3.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven voor het woonbos .................................23
4.3.3 Visie en ontwikkelingsperspectieven voor de kern van Deurle .......................23
4.3.4 Doelstellingen..................................................................................................24
4.3.5 Specifieke acties en maatregelen ...................................................................26
4.4 De steenweg (N43) .........................................................................................27
4.4.1 Context............................................................................................................27
4.4.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven...............................................................27
4.4.3 Doelstellingen..................................................................................................27
4.4.4 Specifieke acties en maatregelen ...................................................................29
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 3

Richtinggevend deel
4.5 Zuidelijk bekengebied .....................................................................................30
4.5.1 Context............................................................................................................30
4.5.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven...............................................................30
4.5.3 Doelstellingen..................................................................................................30
4.5.4 Specifieke acties en maatregelen ...................................................................33
5 Gewenste ruimtelijke structuur voor de deelstructuren ...........................35
5.1 Gewenste nederzettingsstructuur ...................................................................35
5.1.1 Visie ................................................................................................................35
5.1.2 Doelstellingen..................................................................................................35
5.1.3 Prioriteitsbepaling inbreidingsgebieden voor het buitengebieddeel ................37
5.1.4 Selecties..........................................................................................................38
5.1.5 Suggesties voor de elementen van bovenlokaal niveau .................................39
5.1.6 Ontwikkelingsperspectieven op lokaal niveau.................................................39
5.1.7 Acties en maatregelen ....................................................................................41
5.2 Gewenste open ruimte structuur .....................................................................42
5.2.1 Visie ................................................................................................................42
5.2.2 Doelstellingen..................................................................................................42
5.2.3 Selecties..........................................................................................................43
5.2.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau.................................44
5.2.5 Ontwikkelingsperspectieven voor elementen van lokaal niveau .....................45
5.2.6 Acties en maatregelen ....................................................................................45
5.3 Gewenste ruimtelijke – economische structuur...............................................47
5.3.1 Visie ................................................................................................................47
5.3.2 Doelstellingen..................................................................................................47
5.3.3 Selecties..........................................................................................................49
5.3.4 Ontwikkelingsperspectieven............................................................................49
5.3.5 Acties en maatregelen ....................................................................................49
5.4 Gewenste toeristisch-recreatieve structuur.....................................................51
5.4.1 Visie ................................................................................................................51
5.4.2 Doelstellingen..................................................................................................51
5.4.3 Selecties..........................................................................................................52
5.4.4 Suggesties omtrent de bovenlokale elementen van sport- en recreatie .........53
5.4.5 Ontwikkelingsperspectieven voor elementen van lokaal niveau .....................53
5.4.6 Acties en maatregelen ....................................................................................54
5.5 Gewenste verkeers- en vervoersstructuur ......................................................55
5.5.1 Visie ................................................................................................................55
4
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.5.2 Doelstellingen..................................................................................................55
5.5.3 Selecties en categorisering op lokaal niveau ..................................................56
5.5.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau.................................57
5.5.5 Acties en maatregelen op lokaal niveau .........................................................57
5.6 Gewenste landschappelijke structuur .............................................................59
5.6.1 Visie ................................................................................................................59
5.6.2 Doelstellingen..................................................................................................59
5.6.3 Selecties..........................................................................................................60
5.6.4 Acties en maatregelen ....................................................................................61
6 Synthese gewenste ruimtelijke structuur ...................................................63
6.1 Geïntegreerde gewenste ruimtelijke structuur ................................................63
6.2 Overzicht en samenhang van de acties ..........................................................63
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 5

Lijst van de kaarten
Richtinggevend deel
Kaart 1: gewenste nederzettingsstructuur_______________________________________________35
Kaart 2: aansnijding binnengebieden en reservegebieden __________________________________37
Kaart 3: gewenste open ruimte structuur _______________________________________________42
Kaart 4: gewenste ruimtelijk – economische structuur ____________________________________47
Kaart 5: gewenste toeristisch - recreatieve structuur ______________________________________51
Kaart 6: gewenste verkeers- en vervoersstructuur ________________________________________55
Kaart 7: synthesekaart gewenste ruimtelijke structuur_____________________________________63
6
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Inleiding
In het richtinggevende deel zal de gewenste ruimtelijke structuur voor de gemeente Sint-Martens-Latem worden
uiteengezet. Het is daarbij van belang na te gaan wat de rol is van de gemeente binnen het perspectief van Vlaanderen en
de provincie Oost-Vlaanderen in het bijzonder.
De gebruikte methodiek wordt gevisualiseerd in onderstaand schema:
figuur 1: opbouw richtinggevend deel
Deelstructuren
Nederzettingen
RUIMTELIJKE VISIE
Natuur en bos
Landbouw
Landschap
Economie
Toerisme en recreatie
Lijninfrastructuur
ruimtelijke
vertaling
CONCEPTEN
Deelruimte 1
Deelruimten
Deelruimte 2
Deelruimte 3
Deelruimte 4
...
Deelruimte X
synthese:
gewenste
ruimtelijke
structuur
In hoofdstuk 1 worden een aantal algemene basisprincipes geformuleerd die als randvoorwaarden voor de visie op de
gewenste ruimtelijke ontwikkeling te beschouwen zijn.
De visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling wordt in hoofdstuk 2 uiteengezet. Deze ruimtelijke visie heeft
betrekking op het ruimtelijk functioneren van de hele gemeente. Het karakter en de rol die men de gemeente wil geven,
worden kernachtig geformuleerd. Uit deze visie komen doelstellingen naar voren.
Deze visie en doelstellingen worden ruimtelijk vertaald naar concepten (hoofdstuk 3). De conceptelementen geven aan
hoe men wil omgaan met deelstructuren en deelruimten in de gemeente die essentieel zijn voor de ruimtelijke structuur.
Zij zijn de bindelementen van deelstructuren en deelruimten.
De volgende hoofdstukken streven een integrale benadering na van de gewenste ruimtelijke structuur door zowel de
deelstructuren als de deelruimten uit te werken.
Procesmatig kwamen de gewenste ruimtelijke structuur voor de deelruimten en de deelstructuren tot stand via een
cyclisch proces waarbij er een constante wisselwerking was tussen de benadering vanuit deelstructuren en vanuit
deelruimten.
De geformuleerde visies, concepten en doelstellingen worden telkens vertaald naar concrete acties en maatregelen.
Acties die een vertaling zijn van de geïntegreerde gebiedsgerichte deelruimtebenadering, worden geformuleerd bij de
gewenste ruimtelijke structuur van de deelruimten. Acties die eerder sectoraal gericht zijn, worden beschreven bij de
gewenste ruimtelijke structuur van de deelruimten.
In het derde deel van het structuurplan, het bindend deel, wordt een selectie van deze acties en maatregelen gemaakt.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 7

Richtinggevend deel
1 Uitgangshoudingen
Het Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, het Provinciaal Ruimtelijk
Structuurplan en de omzendbrief gemeentelijke ruimtelijke structuurplanning
als kader.
De uitgangshoudingen van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV) worden in het structuurplan van de provincie
opgenomen en verder verfijnd. De gemeente dient uitdrukkelijk in te spelen op deze ontwikkelingen op Vlaams en op
provinciaal niveau. Ze worden op gemeentelijk niveau verder uitgewerkt.
Sint-Martens-Latem behoort volgens het RSV tot het buitengebied. In Vlaanderen wordt de ruimtelijke structuur van het
buitengebied vandaag bepaald door het samenhangend geheel van rivier- en beekvalleien, grote en aaneengesloten
natuur- en boscomplexen, belangrijke landbouwgebieden, de nederzettingsstructuur, het landschap en de infrastructuren.
De Leievallei en de beekvallei van Hooglatem gaan dan ook een belangrijke ruimtelijk structurerende rol spelen. Ook de
resterende open ruimte en de open ruimte corridors worden bepalende factoren bij de uitbouw van de
nederzettingsstructuur, het landschap en de infrastructuren en het functioneren van de landbouw en de natuur.
Rekening houdend met het subsidiariteitsprincipe zal de gemeente maximaal haar mogelijkheden en bevoegdheden
inzake ruimtelijke ordening gebruiken. Conform de omzendbrief inzake structuurplanning (RO 97/02) gaat het minimaal
om volgend takenpakket:
het ontwikkelen van een visie en het nemen van maatregelen inzake woningbouw (m.i.v. de zonevreemde
woningen);
het ontwikkelen van een visie en het nemen van maatregelen inzake de lokale economische activiteiten (o.a.
kleinhandel, (agrarische) bedrijven, zonevreemde bedrijven);
het ontwikkelen van een visie en het nemen van maatregelen om de gemeente leefbaar en bereikbaar te houden;
het ontwikkelen van een visie en het nemen van maatregelen inzake het fysisch systeem en de ruimtelijke
aspecten hiervan.
In het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan doet de gemeente uitspraak over deze en andere elementen van het lokaal
niveau. Over de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen van bovenlokale elementen op het grondgebied van Sint-Martens-
Latem zal de gemeente suggesties formuleren naar de hogere overheden.
Duurzame ruimtelijke ontwikkeling
In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt het begrip 'duurzame ruimtelijke ontwikkeling' omschreven als een
manier om te komen tot een goede ruimtelijke kwaliteit. Het begrip is gedefinieerd als 'een ontwikkeling die voorziet in
de materiële en psychische behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheid aan te tasten voor de toekomstige
generaties om eveneens in hun behoeften te voorzien'. Het begrip is eveneens opgenomen in artikel 4 van het decreet
houdende organisatie van de ruimtelijke ordening. Enkele aspecten met betrekking tot een duurzame ruimtelijke
ontwikkeling zijn:
een lange termijn denken;
verbanden met de ruimtelijke, de maatschappelijke en de historische context;
zuinig omgaan met de ruimte;
functievermenging en verweving van activiteiten;
aandacht voor de draagkracht van de ruimte;
bescherming van natuur en open ruimte;
zorg voor de beheersbaarheid van de ruimte;
aandacht voor het maatschappelijk en politiek draagvlak.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 9

Diversiteit combineren
Richtinggevend deel
De diversiteit die momenteel tussen verschillende delen (deelruimten) van de gemeente bestaat zal behouden, versterkt
en benut worden. De verschillende delen kunnen elkaar aanvullen en versterken.
Daarnaast moet vaak voor de verschillende delen van de gemeente rekening gehouden worden met ontwikkelingen die
zich buiten de grens van de gemeente afspelen, in de eerste plaats in de buurgemeenten. Dit betekent niet dat de
gemeente zich moet richten naar de ontwikkelingen in de buurgemeenten, wel dat er moet gestreefd worden om via
afstemming en overleg tot een gemeenschappelijke visie te komen voor de gemeentegrensoverschrijdende problemen.
Integratie van belangen
Problemen worden meestal vanuit één hoek bekeken en opgelost. In de ruimtelijke planning komen problemen en vragen
met elkaar in aanraking. Ruimtelijke planning is dan ook per definitie integrerend.
Door samenhang tussen de verschillende sectoren te zoeken wordt gestreefd naar win-win situaties.
Dynamiek, communicatie en uitvoering
Het structuurplan is geen statisch maar een dynamisch plan. De noden en inzichten binnen de maatschappij veranderen.
Daarom is het structuurplan een beleidsplan, een kader voor ontwikkelingen. Dat kader wordt weergegeven in een
ruimtelijke visie die bestaat uit een aantal concepten voor de gewenste ruimtelijke structuur. Het dagelijks beleid, de
beoordeling van gemeentelijke projecten en de behandeling van conflicten zullen gebeuren aan de hand van deze visie.
De visie komt tot stand in een proces waarin de verschillende betrokken partijen door discussie tot één ruimtelijke visie
komen, waar iedereen mee akkoord kan gaan. In de loop van dit proces wordt een maatschappelijk draagvlak voor de
beslissingen gecreëerd.
Aan de hand van de in het proces gesignaleerde en ontdekte problemen en potenties, en vanuit de tot stand gekomen
visie, kunnen strategische acties gekozen worden.
Actiegericht werken
Het richtinggevend deel bevat de visie op de gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente. Om dit beeld te bereiken
zijn in een aantal gevallen veranderingen noodzakelijk. Daarom worden er instrumenten gezocht die deze wijzigingen
moeten sturen en kunnen bijdragen aan de realisatie van de in dit beleidsdocument gestelde doelen.
10
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
2 Visie op de gewenste ruimtelijke
ontwikkeling
De gemeente vervult op verschillende schaalniveaus een rol. De gewenste rol van de gemeente op bovenlokaal niveau zal
in hoofdzaak bepaald worden door het Vlaams Gewest en de provincie Oost-Vlaanderen. Niettemin geeft het
gemeentelijk ruimtelijk structuurplan hieromtrent suggesties. Op lokaal niveau zet het structuurplan de krijtlijnen uit voor
de ruimtelijke ontwikkeling van de verschillende functies binnen de gemeente in functie van de lokale wensen en
behoeften. De gewenste ontwikkeling van de verschillende deelruimten op zich en in relatie met elkaar is hierbij een
belangrijk aandachtspunt.
2.1.1 Gewenste rol van de gemeente
De gemeente Sint-Martens-Latem speelt een beperkte maar specifieke rol in de ruimtelijke structuren op bovenlokaal
niveau. Hierbij zijn vier aspecten van belang.
Sint-Martens-Latem situeert zich binnen de natuurlijke en landschappelijke as van de Leievallei.
Binnen de Vlaamse context grenst ze ruimtelijk aan het grootstedelijk gebied Gent, hoekpunt van de ‘Vlaamse
Ruit’, een stedelijk netwerk van internationaal belang.
Sint-Martens-Latem heeft een rijk cultureel verleden, wat zich uit in een belangrijke toeristische
aantrekkingskracht.
De N43 en de N437 hebben een verbindende functie in de bovenlokale verkeers- en vervoersstructuur.
De gemeente zal deze bovenlokale functies blijven vervullen, indien mogelijk zonder het lokaal draagvlak te
overschrijden. Dit betekent dat deze bovenlokale functies steeds met lokale elementen gecombineerd moeten worden.
Op het grondgebied van de gemeente situeren zich (potentieel) waardevolle gebieden van de Leievallei die deel uitmaken
van de natuurlijke structuur op bovenlokaal niveau. Het gaat hierbij om delen van de Latemse Meersen, Otegemsham en
de Vetterskouter. Ten westen van het zuidelijk bekengebied bevindt zich de Schelde–Leie corridor die over Vetterskouter
de verbinding maakt met de Ooidonkmeersen en ten zuiden via de Hospicebossen met de Schelde. Om de samenhang
van de natuurlijke en landschappelijke structuur van de riviervallei te vrijwaren, zal Sint-Martens-Latem de meest
waardevolle gebieden van de Leievallei op haar grondgebied maximaal beschermen en waar mogelijk versterken. Dit
vormt een randvoorwaarde voor de gewenste lokale open ruimte structuur.
De invloed van het grootstedelijk gebied Gent uit zich vandaag in de activiteitenstrip langs de N43. De ontwikkelingen
hier zijn een gevolg van de rol van de N43 in de radiale verkeers- en vervoersstructuur in de rand van Gent. De
activiteiten die zich traditioneel langs dergelijke steenwegen vestigen, zijn structuurbepalend voor Sint-Martens-Latem,
maar hebben een invloedssfeer die ruimer is dan de gemeente zelf. Vanuit gemeentelijk oogpunt wordt gesteld dat de
bovenlokale activiteiten verder kunnen evolueren op hun huidig niveau indien de verweving van lokale en bovenlokale
activiteiten kan behouden blijven. De activiteitenstrip mag niet evolueren tot een breuklijn in de ruimtelijk – functionele
structuur van de gemeente. Daarom zal getracht worden de lokale verankering in de activiteitenstrip te versterken door
het behouden van de woonfunctie en van gemeentelijke voorzieningen langs de N43.
Sint-Martens-Latem is onder meer bekend door de schilders van de zogenaamde ‘Latemse School’. Vanaf de tweede
helft van de 19 de eeuw gingen vele kunstenaars zich in de gemeente aan de Leie vestigen. Zo kreeg Sint-Martens-Latem
faam als kunstenaarsdorp. Vandaag uit zich dit in een belang voor het dag- en weekendtoerisme. De talrijke musea en
galerijen zijn hierbij de voornaamste trekkers. Ook voor het fiets- en wandeltoerisme in de regio vervult de gemeente een
belangrijke rol. Deze toeristisch – culturele activiteiten moeten ook in de toekomst een essentieel kenmerk van de
gemeente blijven. Het structuurplan zal echter randvoorwaarden aan de ontwikkelingen in deze sector opleggen.
De N43 en N437 zijn als bovenlokale verbindingswegen, sterk verweven met de lokale ruimtelijke structuur. Het
mobiliteitsprofiel moet dan ook voldoende rekening houden met de rol van deze wegen in de lokale structuur.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 11

Richtinggevend deel
Naast deze huidige bovenlokale functies, krijgt het zuiden van de gemeente binnen de afbakening van het grootstedelijk
gebied Gent een bijkomende taakstelling voor wonen. Het oostelijk deel van het bekengebied maakt deel uit van het
deelproject parkbos dat gaat functioneren als recreatief groengebied aansluitend bij de stad.
De belangrijke elementen van open ruimte en het groene en residentiële woonkarakter laten niet toe dat de gemeente
daarnaast nog andere bovenlokale functies opvangt.
2.1.2 Gewenste ontwikkelingen in de gemeente
De bovenlokale functies beperken zich tot welbepaalde aspecten (natuur, cultuurtoerisme) of tot duidelijk omschreven
deelgebieden (Leievallei, N43, Hooglatem). Daarnaast wenst de gemeente verder te evolueren als een rustige residentiële
woongemeente. Het specifieke karakter van het woonbos bepaalt in grote mate de eigenheid van de gemeente en dient
behouden te blijven. In de kern van Latem en langs de steenweg is een beperkte inbreiding mogelijk. Het wonen moet
voldoende ondersteund worden door een lokaal aanbod van woonondersteunende voorzieningen (kleinhandel, sport- en
recreatie-infrastructuur, diensten).
Het verder uitbouwen van lokale activiteiten moet rekening houden met het fysisch systeem en de wens tot bescherming
van open ruimte.
Vanuit het standpunt van ‘buitengebiedgemeente’ kunnen we stellen dat de natuurlijke structuur en de open ruimte
structuur de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van bepaalde deelgebieden sturen. Waardevolle groengebieden en open
ruimte dienen zo veel mogelijk behouden te blijven. Verdere versnippering van de open ruimte wordt tegengegaan. Voor
de problematiek van de zonevreemde woningen, bedrijven en andere activiteiten zal een oplossing voorgesteld worden
die duurzaam is, zowel vanuit het standpunt van de betrokken gebruikers / bewoners als vanuit de wens om de open
ruimte te vrijwaren.
Beken worden erkend als ruimtelijk structurerend element. Concrete acties en maatregelen moeten leiden tot oplossingen
voor de overstromingsproblematiek. Binnen deze randvoorwaarden zijn er potenties voor verdere of nieuwe
ontwikkelingen op het gebied van wonen, landbouw, en recreatie.
Economische ontwikkelingen zijn in de eerste plaats gericht op het behoud en het sturen van de aanwezige activiteiten.
De activiteitenstrip langs de N43, de land- en tuinbouw, het cultureel toerisme en de horeca blijven de bouwstenen voor
de lokale economie. Het aantrekken van industrie en KMO is niet gewenst.
12
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
3 Ruimtelijke concepten
Rivier- en beekvalleien als ruimtelijk structurerend element
Zowel de alluviale vlakte van de Leie als de beken van Hooglatem
zullen sterk ruimtelijk structurerend werken. Open ruimten (met
hun belangrijkste functies landbouw, natuur en recreatie) zullen in
belangrijke mate hieraan gekoppeld worden, rekening houdend
met de bestaande bebouwing.
Ook voor de woonfunctie kan meer rekening gehouden worden
met de valleien. Zo zal het thema water een belangrijke rol gaan
spelen bij het verder ontwikkelen van de woonzones in het
zuidelijk bekengebied.
De beken zijn tevens structurerend omdat ze verschillende types
van open ruimte verbinden. In het zuidelijk bekengebied verbinden
ze de landbouwzones via de open ruimte corridor met de
kasteelparken.
Leievallei als drager van een gradueel geschakeerde open ruimte structuur
De Leievallei vormt het zwaartepunt van de open ruimte structuur.
Ze is de drager van een open ruimte structuur die in zuidwaartse
richting uitwaaiert. In deze uitwaaiering zit een gradatie vervat,
zowel naar aard van de open ruimte als naar de mate waarin de
natuurfunctie structuurbepalend is.
Qua aard evolueert de open ruimte van een continue riviervallei,
via een bebouwd gebied met belangrijke open ruimte fragmenten
en verweven natuurelementen tot een gebied met begrensde maar
aaneengeschakelde open ruimte gebieden.
De natuurfunctie evolueert van structuurbepalend in de vallei, via
structuurondersteunend in het woonbos tot structuurbegeleidend in
het zuidelijk bekengebied.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 13

Behoud en versterking van de eigen identiteit van de verschillende
woonomgevingen
Nederzettingsstructuur begrepen tussen twee kernen
14
Richtinggevend deel
Om een aangename en aantrekkelijke woonomgeving te
garanderen, zal erover gewaakt worden dat de eigen identiteit van
de verschillende woongebieden bewaard blijft. Het karakter van de
woonomgevingen dient ook in de toekomst bepaald te worden
door beboste duinen, een landelijke kern van Latem en een
kleinschalige historische kern van Deurle.
Rond de weilandwijken van Hooglatem zal ingespeeld worden op
de ‘natte’ omgeving en de kenmerken van het omliggende
landschap.
Inbreiding is wenselijk in de kern van Latem, voor zover rekening
gehouden worden met de bereikbaarheid met het openbare vervoer
en met het behoud van voldoende (openbaar) groen.
De kernen van Latem en Deurle vormen de eindpunten van een
centraal bebouwd gebied. Ze hebben een verzorgende functie voor
het tussenliggende bebouwde gebied. Beide kernen zijn evenwel
niet gelijkwaardig.
De kern van Latem blijft de belangrijkste kern van de gemeente.
De woonfunctie kan er versterkt worden, ondermeer door
inbreiding waar mogelijk en wenselijk. Latem heeft een
verzorgende functie op gemeentelijk niveau.
In de kern van Deurle wordt gestreefd naar een behoud van het
huidig aanbod aan woningen, handel en diensten. De
woonondersteunende voorzieningen blijven er lokaal gericht.
In de open ruimte gebieden wordt verdere bebouwing beperkt. De
historische kleine gehuchten (Brakel, Baarle – Frankrijk,
Broekstraat) vormen er de basis voor het begrenzen van de
verspreide bebouwing en de linten.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Bovenlokale activiteitenstrip langs de N43 met scharnierfunctie op lokaal
niveau
De steenweg functioneert als drager voor activiteiten op
bovenlokaal niveau.
Tegelijk krijgt de strip op gemeentelijk niveau een
scharnierfunctie.
De relaties met de gebieden ten noorden en ten zuiden van de
steenweg worden versterkt om de barrièrewerking te milderen.
Hiervoor wordt gestreefd naar een gedifferentieerde ontwikkeling
van de strip. Op strategische scharnierpunten worden de lokale
functies benadrukt. Wonen moet een belangrijke functie langs de
steenweg blijven. De samenhang tussen beide delen van de
gemeente aan weerszijden van de strip wordt zo versterkt.
Aldus wordt vermeden dat de gemeente doorsneden wordt door
een volledig verstedelijkte as die geen enkele relatie heeft met de
lokale structuur. De steenweg maakt wezenlijk onderdeel uit van
de lokale ruimtelijke structuur.
Bestendigen van de morfologische grenzen tussen open ruimte en bebouwd
gebied
Waardevolle elementen van de open ruimte werken grensstellend
voor de ontwikkeling en uitbreiding van de ‘harde’ functies zoals
wonen en economische activiteiten. Door duidelijke morfologische
grenzen tussen open ruimte en bebouwde ruimte ontstaat een meer
uitgesproken ruimtelijke structuur.
Buiten de grenzen worden de waardevolle open ruimtegebieden
maximaal beschermd. Binnen de grenzen van de bebouwde ruimte,
of voor bebouwing voorziene ruimte kunnen verdere
ontwikkelingen via inbreiding en verdichting gerealiseerd worden.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 15

Richtinggevend deel
4 Gewenste ruimtelijke structuur
voor de deelruimten
Binnen de gemeente onderscheiden we verschillende deelruimten. De deelruimten en de subdeelruimten vormen
ruimtelijke eenheden volgens één of meer van de volgende criteria:
de ruimtelijke structuur bekeken vanuit landschappelijke en natuurlijke invalshoek;
de nederzettingsstructuur;
de mate waarin infrastructuren fysische en maatschappelijke barrières vormen of waarin ze door de specifieke
activiteiten die ze aantrekken ruimtelijke systemen op zich vormen.
Volgende vijf deelruimten worden onderscheiden:
In dit hoofdstuk wordt per deelruimte een geïntegreerde ruimtelijke benadering op de gewenste ruimtelijke structuur
ontwikkeld.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 17

4.1 Leievallei
4.1.1 Context
Richtinggevend deel
Een groot deel van de Leievallei ligt in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Voor elk gebied van het VEN zal een
natuurrichtplan opgemaakt worden. Een natuurrichtplan bevat een algemene gebiedsvisie voor het VEN-gebied en
maatregelen om die visie te bereiken. Het richtplan kan bijkomende beschermings- en/of ontheffingsmaatregelen
instellen.
In de Latemse Meersen situeert zich een erkend natuurreservaat.
4.1.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven
De open ruimte in deze deelruimte wordt maximaal gevrijwaard. Het verder uitdeinen van de bebouwing wordt
tegengegaan. Door het behouden van de huidige grens van de aaneengesloten bebouwing op de reliëfovergang tussen het
woonbos en de Leiemeersen, wordt de structurerende rol van het fysisch systeem erkend.
Naast de natuurfunctie dienen ook voor andere functies die voorkomen in de deelruimte zoals, wonen, land- en tuinbouw,
toerisme en recreatie, binnen de randvoorwaarden van het fysisch systeem en rekening houdend met de behoeften van de
verschillende ruimtegebruikers, realistische ontwikkelingsperspectieven uitgewerkt te worden.
4.1.3 Doelstellingen op gemeentelijk niveau
Bieden van realistische ontwikkelingsperspectieven voor bestaande
behoorlijk vergunde gebouwen in niet-geëigende bestemmingsgebieden
Voor de bestaande behoorlijk vergunde gebouwen in niet geëigende bestemmingsgebieden, zowel in als buiten de
ontwerpafbakening van het VEN, formuleert de gemeente ontwikkelingsperspectieven. Deze houden rekening met de
behoeften van de verschillende ruimtegebruikers, de lokale potenties van de open ruimte, het ruimtelijk voorkomen van
de gebouwen en de relatie met de basis – nederzettingsstructuur.
Woningen
In deze deelruimte onderscheiden we naar ruimtelijk voorkomen drie types van zonevreemde woningen:
zonevreemde woningen die ruimtelijk deel uitmaken van of aansluiten bij de nederzettingsstructuur (latem
kern, woonbos en het nederzettingsfragment Baarle-Frankrijk);
zonevreemde woningen in woonkorrels gelegen op de Leie-oever. In totaal gaat het over 30 woningen in vier
ruimtelijke clusters. De woningen zijn gelegen in de periferie van de Latemse meersen en sluiten, abstractie
gemaakt van de Leie, aan bij een aaneengesloten woongebied op het grondgebied van de stad Gent (Baarle en
Keuze). Enkel ten oosten en ten westen van de Latemse meersen is er een enge verbinding tussen open
ruimtegebieden aan beide oevers van de Leie;
zonevreemde woningen, individueel of in een woonkorrel, die geïsoleerd in de open ruimte liggen.
Zonevreemde woningen die ruimtelijk deel uitmaken van of aansluiten bij de nederzettingsstructuur en zonevreemde
woningen in woonkorrels gelegen op de Leie-oever worden herbestemd naar een residentieel woongebied. Deze
woningen liggen in de periferie van de deelruimte waaruit kan besloten worden dat het bestendigen ervan geen invloed
heeft op de ecologische en landschappelijke kwaliteiten van het gebied.
De typologie, de morfologie en functie van de woningen in hetzij het ruimtelijk cluster, hetzij in de onmiddellijke
omgeving vormen het uitgangspunt bij de herbestemming. Een belangrijk kenmerk hierbij is het open bebouwingstype
in een groene omgeving.
De stedenbouwkundige mogelijkheden en de inpasbaarheid ervan in de deelruimte worden bepaald in het RUP. Ook
eventuele randvoorwaarden die gesteld worden door de ligging in een ruimtelijk kwetsbaar gebied dienen in het RUP
verder onderzocht te worden.
18
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Rekening houdend met de ligging in een verkavelingsakkoord worden geen initiatieven genomen voor de ruimtelijk
geïsoleerde woonkorrel in de Brakelmeersstraat.
Vijf woningen werden geselecteerd als historisch waardevolle gebouwen (zie verder).
Geïsoleerde zonevreemde woningen worden niet herbestemd, om een verdere aantasting van de open ruimte te
vermijden, behoudens historisch waardevolle gebouwen. De ontwikkelingsperspectieven worden beperkt tot het behoud
van het karakter en de verschijningsvorm van het gebouw. Voor één geïsoleerde zonevreemde woning in de
Brakelmeersstraat zal in het op te maken RUP een recht van voorkoop worden ingesteld. Rekening houdend met de staat
van het gebouw is het bestendigen ervan mogelijks op middellange termijn al een probleem.
Bedrijven
Het vlasveredelingsbedrijf is het enige zonevreemde bedrijf in deze deelruimte. De ontwikkelingsperspectieven worden
beschreven bij de ‘zonevreemd historisch waardevolle gebouwen’.
Zonevreemde recreatieve verblijfsgelegenheden
Omdat in de deelruimte Leievallei een open ruimte beleid gevoerd wordt, worden alle vormen van verblijfsrecreatie
beperkt. Voor de zonevreemde verblijfsgelegenheid (vakantiewoning) geldt een uitdovingsbeleid. In het RUP
zonevreemde woningen zal een recht van voorkoop worden ingesteld.
Zonevreemde historisch waardevolle gebouwen
De vijf gebouwen die in het informatief gedeelte werden geselecteerd als historisch waardevolle gebouwen worden
herbestemd in functie van het behoud van de historische en architecturale waarde. Deze maatregel sluit aan bij de
doelstellingen voor de landschappelijke structuur.
Voor twee grotere gebouwen, het vlasveredelingsbedrijf langs de Meersstraat en het ‘Hof ter Laecke’ langs de Pontstraat
zal bij de opmaak van het RUP worden onderzocht of het creëren van meerdere woongelegenheden in deze gebouwen
kan bijdragen tot de instandhouding ervan, met inbegrip van het domein waarin het gelegen is. Deze maatregel zal ook
afgewogen worden aan de toestand van de gebouwen en de te verwachten mobiliteitseffecten.
Bijkomende bebouwing of een toename van het volume is uitgesloten. Het aantal woongelegenheden zal worden bepaald
aan de hand van een gedetailleerde studie bij de opmaak van het RUP.
Indien het gebouw nog geen woonfunctie heeft, is een functiewijziging naar wonen toegelaten.
Voor het ‘Hof ter Laecke’, dat deel uitmaakt van een ruimtelijk cluster aansluitend bij de nederzettingsstructuur, zal
tevens onderzocht worden of ook een hotel-horeca functie hiertoe kan bijdragen. De ligging langs een lokale weg type 1
garandeert een vlotte bereikbaarheid en de eerder geïsoleerde ligging ten opzichte van het residentieel woongebied kan
de verenigbaarheid en inpasbaarheid van dergelijke activiteiten garanderen.
Het vlasveredelingsbedrijf is een wezenlijk onderdeel van de geschiedenis van de Leie en haar onmiddellijke omgeving.
Om die reden wordt het behoud ervan als baken wenselijk geacht. Nieuwe economische activiteiten zullen in de
toekomst niet meer worden toegestaan. Na stopzetting van de huidige activiteiten kan zowel geopteerd worden voor een
cultureel - educatieve bestemming als voor woonvormen in de aard van appartementen of lofts. De herbestemming zal
enkel van toepassing zijn op de oorspronkelijke structuur van de fabriek zoals gebouwd begin 20 e eeuw.
Behoud open ruimte en natuurontwikkeling in agrarisch beheer
In de open ruimtegebieden die tevens een belangrijke natuurfunctie hebben, krijgt de land- en tuinbouw een (gedeeltelijk)
uitdovend karakter. Op de gronden die momenteel voor land- of tuinbouwactiviteiten geëxploiteerd worden, moet de
huidige bedrijfsvoering op zijn minst onder de huidige vorm verder gezet kunnen worden. Dit betekent dat de aard van
de bedrijvigheid niet fundamenteel mag wijzigen en dat de schaal beperkt blijft tot de huidige.
Om de leefbaarheid van de tuinbouwbedrijven te vrijwaren, worden overgangsmaatregelen voor tuinbouwbedrijven met
gronden in natuurgebied uitgewerkt. De gemeente zal in overleg met de betrokken actoren, garanties bedingen opdat de
bedrijfsvoering van de land- en tuinbouw in de Leievallei onder de huidige vorm kan verder gezet worden.
De gebruiker zal echter instaan voor een verantwoord beheer. Glastuinbouw wordt uitgesloten in het kader van het
vrijwaren van de open ruimte.
De gemeente wenst een trekkersrol te vervullen voor de begeleiding en de ondersteuning van landbouwbedrijven die
wensen te participeren in natuurbeheer.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 19

Richtinggevend deel
Openbare delen van de Leie-oevers beter integreren in het openbaar domein
De openbare delen van de Leie-oever worden als dusdanig behouden. Een kwalitatieve aanleg moet hun functie als
onderdeel van het openbaar domein versterken. Kwalitatieve openbare ruimte aan de oevers van de Leie komt zowel de
nederzettingsstructuur als de toeristisch – recreatieve structuur ten goede. Voor de inwoner betekent dit een versterking
van de band van hun gemeente met de Leie, voor de toerist en recreant een aantrekkelijk rust- en uitkijkpunt.
In dit kader worden twee strategische locaties onderscheiden: het gemeentehuis (Latem) en het veer (Baarle–Frankrijk).
Beide locaties worden verbonden door een lokale toeristisch – recreatieve route. De bestaande doorzichten van op de
recreatieve route richting Leie worden gevrijwaard.
Verder uitbouwen van het erkend natuurreservaat Latemse Meersen
Met de uitbouw van het natuurreservaat is gestart in het begin van de jaren negentig. Om bepaalde natuurwaarden veilig
te stellen is het nodig dat op korte termijn de ecologisch meest waardevolle gebieden worden aangekocht. Tevens is het
van belang dat negatieve invloeden van buitenaf zoveel mogelijk worden beperkt.
Niettemin moeten ook andere activiteiten in de Latemse Meersen hun rol kunnen blijven spelen. Dit kan via
beheersovereenkomsten. De landbouw in het gebied kan overschakelen naar beheerslandbouw mits er aan de exploitatie
duidelijke natuurdoelstellingen worden gesteld en in sommige delen van het natuurreservaat kunnen groot- en kleinvee
van niet-beroepslandbouwers in het beheer van het natuurgebied ingeschakeld worden.
4.1.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau
Vanuit de gemeentelijke visie worden volgende suggesties gedaan voor de gebieden gelegen in het VEN:
behoud/versterking van de Meersbeek als lokaal structurerend element in de open ruimte;
bijzondere bescherming van de open ruimte daar waar de reliëfovergang tussen de meersen en het woonbos
nog fysiek waarneembaar is (ten noordwesten van Torenhof);
bescherming van kleine landschapselementen (geïsoleerde bospercelen, bomenrijen) en specifieke biotopen
(drassige gronden, grachtenstelsel);
bescherming van beeldbepalende elementen (zie gewenste landschappelijke structuur);
het nemen van maatregelen opdat de huidige land- en tuinbouwactiviteiten verder geëxploiteerd kunnen
worden;
passieve recreatie in Latemse meersen en waterrecreatie op de Leie is mogelijk, rekening houdend met andere
functies (wonen, natuur, land- en tuinbouw) in de omgeving.
4.1.5 Specifieke acties en maatregelen
Acties en maatregelen omtrent de agrarische structuur worden beschreven in het hoofdstuk ‘open ruimte structuur’.
Opmaak van een RUP Baarle–Frankrijk
Voor het nederzettingsfragment Baarle–Frankrijk zal een RUP opgemaakt worden met als doelstellingen het duidelijk
afbakenen van de nederzetting ten opzichte van de waardevolle open ruimte. In het RUP zullen, via een globale
gebiedsgerichte benadering, de huidige functies bestendigd worden en zal worden vastgelegd hoe open ruimte
fragmenten onbebouwd kunnen worden ingericht in relatie met de omliggende bebouwing en het natuurgebied. Het
betreft, in tegenstelling tot het RUP zonevreemde woningen (zie nederzettingsstructuur), een gebiedsdekkend RUP dat
uiteraard ook woningen bevat die in theorie deel uitmaken van dit RUP.
20
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
4.2 Latem – kern
4.2.1 Context
Op provinciaal niveau is Sint-Martens-Latem geselecteerd als hoofddorp.
Binnen de deelruimtebenadering in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is de kern van Sint-Martens-Latem als een
aparte deelruimte geselecteerd.
De Sint-Martinuskerk en omgeving zijn beschermd als dorpsgezicht.
4.2.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven
De kern van Latem blijft de belangrijkste kern van de gemeente. De woonfunctie primeert. Kleinhandel, diensten, horeca,
kleinschalige bedrijvigheid en culturele functies komen verweven met de woonfunctie voor.
Daarnaast bevinden zich in de kern een aantal lokale groengebieden in (binnengebieden) die in belangrijke mate
bijdragen tot de woonkwaliteit.
Een te sterke verdichting van de kern is om die reden niet gewenst. In functie van de leefbaarheid van de kern en
conform het concept ‘Leievallei als drager van een gradueel geschakeerde open ruimte structuur’, is er nood aan
voldoende lokale kleinschalige groenelementen. Zo zal de open ruimte rond de molen grotendeels worden gevrijwaard.
Daarnaast wenst de gemeente in de kern de doelstellingen inzake differentiatie van haar woningaanbod te realiseren in
het bijzonder inzake bejaardenhuisvesting en in mindere mate voor sociale huisvesting.
Latem is een lokaal winkel- en dienstencentrum. Haar verzorgingsgebied strekt zich uit over de ganse gemeente. De
functie van Latem kern als lokaal handels- en dienstencentrum wordt versterkt door het uitbouwen van een lokale
activiteitenring. In de kern van Latem is eveneens plaats voor toeristisch – culturele voorzieningen.
Langs de Hoge Heirweg zullen de gemeenschapsfuncties worden versterkt (omgeving sporthal).
Latem is een kern die letterlijk aan de Leie ligt. De aanwezigheid van het water moet sterker ervaren worden in de kern.
Dit kan door het versterken van de natuurfunctie van de beken maar ook door het aanleggen van kwalitatieve openbare
ruimtes in relatie met het water.
4.2.3 Doelstellingen
Differentiatie van het woningaanbod via inbreiding
Het beoogde aanbod aan bejaarden- en sociale huisvesting wordt ten dele gerealiseerd door het aansnijden van
binnengebied 1A. Dit sluit aan op bestaande voorzieningen.
Voorts zullen in een gemeentelijk RUP de randvoorwaarden worden bepaald voor de ontwikkeling van binnengebied 1G.
De realisatie ervan is niet voorzien op korte termijn.
Bundelen van handel en diensten in een activiteitenring en in de omgeving
van het gemeentehuis
Latem kern heeft qua kleinhandel en diensten een verzorgende functie op gemeentelijk niveau. Deze activiteiten worden
ruimtelijk gebundeld langs de Latemstraat, de Goflaan en de Maenhoutstraat, met een uitloper richting gemeentehuis.
Deze straten zijn nu reeds drager van de meeste commerciële en dienstverlenende activiteiten. Ook de horeca vindt een
plaats in deze activiteitenring. De activiteitenring overlapt beleidsmatig met de deelruimte steenweg voor het deel tussen
de Maenhoutstraat en de Golflaan. Kleinschaligheid en de woonfunctie zullen er gestimuleerd worden.
Deze bundeling heeft als voordeel dat alle voorzieningen zich bij elkaar bevinden. Dit vermijdt veelvuldige korte
verplaatsingen en schept potenties voor het concentreren van ondersteunende infrastructuur zoals parkeervoorzieningen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 21

Richtinggevend deel
Bovendien worden zo de omliggende gebieden en het binnengebied gespaard van mogelijke overlast. In die gebieden
primeert immers de woonfunctie.
Binnen de activiteitenring zal ter hoogte van de Hoge Heirweg een cultuurcentrum worden uitgebouwd (zie gewenste
toeristisch- recreatieve structuur).
Open houden van een lokaal groengebied
De open ruimte rond de Molen (1G) wordt grotendeels gevrijwaard (deel Molenstraat-Palepelstraat en driehoek
Palepelstraat-Mortelputstraat). Het behoud van het zicht op de molen 1 . kan gepaard gaan met het realiseren van een
strategisch woonproject. De realisatie van een woonproject is niet gepland op korte termijn. De gemeente acht het echter
wenselijk de ordening van binnengebied 1G en de omgeving, rekening houdend met bovenvermelde doelstellingen voor
de toekomst vast te leggen.
Herwaardering van de beekvalleien aan de randen van de kern
Langs de Rosdambeek (1J) wordt de open ruimte beschermd, de beekstructuur versterkt en de doorsteek op de
Kortrijksesteenweg benadrukt 2 .
De monding van de Meersbeek in de Leie wordt geherwaardeerd (zie hierna).
Versterken van de relatie tussen de kern en de Leie
Het betreft het terug voelbaar maken van de monding van de Meersbeek in de Leie. Om de samenhang te verzekeren zal
deze maatregel worden uitgewerkt in een inrichtingsplan voor de site rondom het gemeentehuis tot aan de Leie. Dit moet
leiden tot een opwaardering van de ruimte tot een kwalitatieve openbare plek aan de rivier. De aanlegsteiger verhoogt de
aantrekkelijkheid van de plek, maar dient een kleinschalige infrastructuur op maat van de omgeving te blijven en is enkel
bedoeld voor passanten.
4.2.4 Specifieke acties en maatregelen
Opmaak van een inrichtingsplan of ruimtelijk uitvoeringsplan voor de zone
tussen de Leie en het gemeentehuis.
Bovenstaande doelstellingen in verband met het versterken van de relatie tussen de kern en de Leie worden uitgewerkt in
een inrichtingsplan. Indien juridisch-stedenbouwkundig noodzakelijk zal hiervoor een RUP worden opgemaakt.
Opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor prioritair te ontwikkelen
(differentiatie woningaanbod) en deels te vrijwaren binnengebieden
De ontwikkeling van de binnengebieden in deze deelruimte zal worden vastgelegd in gemeentelijke ruimtelijke
uitvoeringsplannen (zie gewenste nederzettingsstructuur).
22
1 Het gebied rond de molen ligt volgens het gewestplan in gebied van culturele, historische en/of esthetische
waarde. In deze gebieden wordt de wijziging van de bestaande toestand onderworpen aan bijzondere
voorwaarden, gegrond op de wenselijkheid van het behoud.
2 Reeds gerealiseerd door middel van het BPA Rosdamvallei.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
4.3 Woonbos
4.3.1 Context
In deze deelruimte bevinden zich twee beschermde dorpsgezichten: de dorpskom van Deurle en het huis Gevaert en
omgeving.
De deelruimte bestaat grotendeels uit een bebost residentieel woongebied ten noorden van de steenweg tussen de
activiteitenring van de kern Latem en Deurle dorp.
4.3.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven voor het woonbos
Het beboste karakter, het heuvelachtige reliëf en de typologie van de woningen bepalen de eigenheid van deze
deelruimte. Het beleid is er op gericht dit typische karakter te behouden. Het gebied wordt gezien als een park bestaande
uit bosrestanten en heeft dus ook een ecologische functie. Het is echter de belevingswaarde die bepalend is in
hiernavolgende visie.
In het woonbos primeert de residentiële woonfunctie met inbegrip van zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats,
zoals bijvoorbeeld een kantoor voor een zelfstandig beroep. De relatie tussen de woonfunctie en de zakenactiviteit alsook
het ondergeschikte karakter ervan is essentieel.
Voor commerciële functies zoals handel, diensten, horeca en hotels zal een restrictief beleid gevoerd worden om een
rustige woonomgeving te garanderen. Hetzelfde geldt voor culturele of recreatieve voorzieningen. Nieuwe vestigingen
zullen niet meer worden toegestaan. Een beperkte uitzondering wordt voorzien voor twee zonevreemde historisch
waardevolle gebouwen langs de Latemstraat en de Pontstraat (zie ontwikkelingspersectieven voor zonevreemde
gebouwen).
In de visie werd gezocht naar een evenwicht dat in eerste instantie gebaseerd is op de bereikbaarheid en de eventuele
overlast die een commerciële functie volgens de ligging veroorzaakt. Uitgangshouding is dat de economische activiteiten
verenigbaar moeten zijn met de woonfunctie en inpasbaar (bestaanbaar) in de omgeving 3 .
Bestaande commerciële voorzieningen kunnen bestendigd worden langs de lokale wegen type 1. Voor de culturele en
recreatieve voorzieningen zoals musea, galerijen en kleinschalige verenigingsactiviteiten geldt dit voor de volledige
deelruimte.
Voor vestigingen die niet gelegen zijn langs deze hoofdwegen zal het bestendigen ervan, de aard en de schaal verder
onderzocht en vastgelegd worden in de op te maken RUP’s.
Specifieke maatregelen moeten het behoud van het parkkarakter verzekeren. Deze maatregelen moeten zich zowel
richten op het openbaar als op het privé-domein. Het woonbos vervult immers ook een rol in de natuurlijke structuur van
de gemeente en werkt aanvullend voor natuurwaarden in de Leievallei. Door het vrijwaren van lokale groenelementen
(onbebouwde gronden) en duidelijke voorschriften voor het behoud en de versterking van hoogstambomen wordt deze
doelstelling geconcretiseerd.
4.3.3 Visie en ontwikkelingsperspectieven voor de kern van Deurle
In Deurle – dorp staat het behoud van het historisch karakter voorop. Hierdoor heeft de kleine kern reeds een belangrijke
toeristische aantrekkingskracht verkregen. Toeristisch – culturele activiteiten en horeca speelden hierop in.
Naast zijn rol als toeristisch – culturele pool binnen de gemeente, moet Deurle leefbaar blijven voor de inwoners. De
woonfunctie moet er gegarandeerd blijven. Een basisaanbod aan kleinhandel en diensten moet de leefbaarheid op lange
termijn verzekeren. Het garanderen van de leefbaarheid betekent ook het beheersen van de verkeers- en parkeerdruk
3 Onder verenigbaarheid wordt begrepen de conformiteit met de stedenbouwkundige voorschriften en met de
goede ruimtelijke ordening van het gebiedsdeel (opportuniteitsonderzoek). De bestaanbaarheid heeft betrekking
op de overeenstemming met de bestemming van het gebiedsdeel, meer bepaald de aard en de omvang van een
bedrijf ofwel het intrinsieke of storende karakter ervan (legaliteitsonderzoek).
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 23

Richtinggevend deel
gegenereerd door de toeristisch – culturele activiteiten en de horeca. Het aanbod van deze activiteiten wordt in de kern
van Deurle daarom beperkt tot de huidige omvang.
Het invloedsgebied van Deurle als lokale kern in de nederzettingsstructuur reikt tot in een deel van het woonbos. De
invloedssfeer is echter veel beperkter dan deze van Latem.
4.3.4 Doelstellingen
Bieden van realistische ontwikkelingsperspectieven voor bestaande
behoorlijk vergunde gebouwen in niet-geëigende bestemmingsgebieden
Woningen
De problematiek van zonevreemdheid betreft hier in hoofdzaak woningen die juridisch niet gelegen zijn in het
‘woonpark’, als bestemmingszone, maar ruimtelijk wel deel uitmaken van het woonbos, als onderdeel van de
nederzettingsstructuur. Slechts één gebouw ligt geïsoleerd in de open ruimte (bos).
Alle niet geïsoleerde zonevreemde woningen in deze deelruimte worden herbestemd naar een residentieel woongebied,
waarvan de aard (typologie en morfologie) wordt bepaald door de bebouwing in de omgeving. Dit heeft geen significante
ruimtelijke versnippering tot gevolg en speelt in op de algemene doelstelling om het karakter van het woonbos te
behouden. Een open bebouwing in een bosrijke omgeving en voldoende met hoogstammige bomen aangeplante ruimte
tussen de woningen zijn kenmerken die niet in het gedrang mogen komen.
De enige geïsoleerde zonevreemde woning in deze deelruimte valt onder de categorie ‘zonevreemde historisch
waardevolle gebouwen’ (zie verder).
Functiewijzigingen worden in het woonbos beperkt, conform de geformuleerde ontwikkelingsvisie en uitgezonderd
hiernavolgende ontwikkelingsvisie voor zonevreemd historisch waardevolle gebouwen.
Volgens de deelruimtevisie kunnen in het woonbos toeristisch – culturele voorzieningen voor zover ze de residentiële
functie niet verdrukken. De lokalen die gebruikt worden door de kruisboogschieting, de bolders, de schilders en de
natuurvereniging en de parking, kunnen bestendigd worden op de huidige locatie. Het is een voorziening die eerder
kleinschalig van aard is. De aanwezigheid op de huidige locatie is te verenigen met de ontwikkelingsvisie voor de
deelruimte woonbos. De gebouwen van de technische dienst worden ondergebracht aan de Lijnstraat en zullen plaats
maken voor open ruimte. Dit zal worden opgenomen in het op te maken BPA/RUP ‘woonbos’ en/of ‘zonevreemde sport-
en recreatie-infrastructuur.
Zonevreemde historisch waardevolle gebouwen
De zes gebouwen die in het informatief gedeelte werden geselecteerd als historisch waardevolle gebouwen worden
herbestemd in functie van het behoud van de historische en architecturale waarde. Deze maatregel sluit aan bij de
doelstellingen voor de landschappelijke structuur.
Voor twee grotere gebouwen, het cultureel centrum en het domein Van Schoote, zal bij de opmaak van het RUP worden
nagegaan of het creëren van meerdere woongelegenheden in deze gebouwen kan bijdragen tot de instandhouding ervan,
met inbegrip van het domein waarin ze gelegen zijn. Voor het domein Van Schoote zal tevens worden onderzocht of een
hotel-horeca functie hiertoe kan bijdragen. De ligging langs een lokale weg type 1 garandeert een vlotte bereikbaarheid
en de geïsoleerde ligging ten opzichte van het residentieel woongebied kan de verenigbaarheid en inpasbaarheid van
dergelijke activiteiten garanderen.
In het bijzonder het domein Van Schoote draagt in belangrijke mate bij tot het groen karakter van het woonbos. Rekening
houdend met de ligging aan de rand heeft het ook doorwerking in de kern van Latem. Het domein fungeert als één van de
grotere ‘stapstenen’ in het concept van de gradueel geschakeerde open ruimte structuur.
Het domein van het cultureel centrum ligt aan de rand van het woonbos op de reliëfovergang tussen de meersen en de
landduinen. De site is belangrijk binnen de landschappelijke structuur.
Het hoofdgebouw bevat een woonfunctie en vergaderlokalen – schilderateliers. Voorts bevindt er zich een opslagplaats
van de technische dienst en een gebouw (type chalet) waarin kruisboogschutters, bolders, schilders en een
natuurvereniging activiteiten organiseren. De vergaderlokalen zullen een onderkomen krijgen op een locatie binnen de
activiteitenring van de kern. De doelstelling met betrekking tot het verhogen van het aantal woongelegenheden heeft
24
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
slechts betrekking op het hoofdgebouw. Rekening houdend met de ligging dient bij de afweging bijzondere aandacht uit
te gaan naar de te verwachten mobiliteitseffecten. Hiernavolgende maatregelen zullen hierop in ieder geval een positief
effect hebben.
Het gebouw van de technische dienst zal worden gesloopt en plaatsmaken voor bos.
De verenigingslokalen worden herbestemd in functie van het behoud van zachte recreatieve activiteiten. Het is een
voorziening die eerder kleinschalig van aard is en de aanwezigheid op de huidige locatie is verenigbaar met de
ontwikkelingsvisie voor de deelruimte woonbos. Deze actie zal worden opgenomen in het op te maken RUP ‘woonbos’
en/of ‘zonevreemde sport- en recreatie-infrastructuur.
De onbebouwde gebieden van verdere bebouwing vrijwaren
De onbebouwde open ruimte fragmenten worden van verdere bebouwing gevrijwaard. Het gaat om volgende gebieden:
het gemeentelijk wandelbos ten westen van de Pontstraat;
het park van kasteel Les Buttes Sainte Aldegonde;
de Galgeput;
de Klokkeput;
de Molenberg en het domein Buysse;
het domein Gevaert–Minne;
het golfterrein;
het domein Van Schoote;
het park de Spoelberch;
de boomgaard in het dorp van Deurle;
de put van Gevaert.
Een aantal van deze open ruimte fragmenten genieten reeds een beschermde status, hetzij als bestemming van het
gewestplan, hetzij als dorpszicht, hetzij in verkavelingsvoorwaarden.
Voor andere niet geselecteerde onbebouwde gronden of grotere kavels in het woonbos wordt bijkomende bebouwing niet
gestimuleerd om het groen karakter te vrijwaren, hetgeen vervat zit in hiernavolgende doelstelling.
Behouden van het groene karakter van het woonbos
Het groen karakter van het woonbos zal behouden worden door:
de woning- en de bebouwingsdichtheid te beperken, rekening houdend met de onmiddellijke omgeving;
de typische dreven maximaal te beschermen en in stand te houden;
het uitwerken van strenge en duidelijke regels inzake het vellen of beschadigen van hoogstambomen, alsook
voorschriften inzake de aanleg van tuinen.
Inzake de woning- en de bebouwingsdichtheid zal bij de uitwerking van de RUP’s worden gezocht naar ruimtelijk
samenhangende delen. Dit zal niet enkel bijdragen tot het behoud van het parkkarakter maar tevens tot het behoud van de
diversiteit aan kavelgroottes en de bebouwingstypologie. Deze doelstelling houdt een quasi stand-still in inzake
verkavelen.
Verzekeren van de leefbaarheid van het historische dorp Deurle
Ontwikkelingen in de kern van Deurle moeten het historisch karakter van het dorp respecteren. Daarnaast moet ook de
leefbaarheid van de kern verzekerd worden. De aanwezigheid van een minimaal aanbod aan diensten en kleinhandel
wordt gestimuleerd.
Beheersen van de verkeers- en parkeerdruk
Om het rustige residentiële karakter van het woonbos te verzekeren, moet de verkeersdruk beperkt worden. Vele wegen
in de deelruimte zijn immers ongeschikt voor doorgaand verkeer. Daarom krijgen slechts een minimaal aantal wegen een
verbindende of ontsluitende functie.
Om dezelfde reden wordt ook het aantal verkeersaantrekkende economische en toeristisch – culturele polen beperkt in
aantal en omvang (nagenoeg stand-still). Dit is tevens een doelstelling om de leefbaarheid en het historisch karakter van
Deurle dorp te beschermen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 25

Richtinggevend deel
Sluikverkeer wordt ontmoedigd door een aantal straten af te sluiten voor doorgaand verkeer en/of door het invoeren van
eenrichtingsverkeer in (delen van) straten. Ook het gedeeltelijk afsluiten van enkele waardevolle dreven voor doorgaand
verkeer kan hierin een rol spelen.
Tevens moet de parkeerdruk in de kern van Deurle maar ook in het woonbos (bijvoorbeeld musea) beheerst worden. Er
zullen alternatieven aangeboden worden onder de vorm van het aanduiden van een ‘randparking’ voor langparkeren
langs de N43. De parking aan de geplande lokale recreatieve cluster langs de N43 zal daartoe een meervoudig gebruik
kennen.
Beschermen van beeldbepalende elementen
Vanuit visueel–ruimtelijke aspecten worden beeldbepalende elementen beschermd (zie gewenste landschappelijke
structuur).
4.3.5 Specifieke acties en maatregelen
Opmaak RUP woonbos
De doelstellingen voor het woonbos zullen worden geconcretiseerd in een RUP. Rekening houdend met de omvang van
de deelruimte zal dit RUP in meerdere fasen (delen) worden opgemaakt. Om een coherent beleid te voeren zal gestart
worden met de opmaak van een conceptschets voor het volledige woonbos als kader voor de RUP’s.
Deze RUP’s zullen bepalingen bevatten betreffende:
de woningdichtheid en de bebouwingsdichtheid;
het vrijwaren van de resterende groenfragmenten door ze een aangepaste bestemming te geven of door de
bepalingen rond bouwdichtheden dermate strikt te maken dat het bestendigen van de bestaande bebouwing de
facto neerkomt op een bouwstop;
de toegelaten functies, zodat de residentiële woonfunctie primeert;
het herbestemmen van de zonevreemde gebouwen;
het hoogstammige groen, zowel op privaat als op openbaar domein;
overname van private wegen met een openbaar karakter door de gemeente (rooilijnplan).
Overname private wegen met openbaar karakter
Het merendeel van de dreven situeert zich langs aardewegen (totaal circa 6 km) die nog grotendeels particuliere
eigendom zijn. De meeste van deze wegen hebben echter een openbaar karakter en genieten van publieke diensten of
infrastructuur zoals op openbaar domein. In het kader van het onderhoud en de uitvoering van werken, zowel wat betreft
de wegeninfrastructuur, de nutsleidingen als de begeleidende groenstructuur, is een overname van de private wegen door
de gemeente aangewezen. Een inventaris van over te nemen wegen zal worden opgemaakt.
26
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
4.4 De steenweg (N43)
4.4.1 Context
De N43 heeft zich ontwikkeld tot een commerciële as die grotendeels op bovenlokaal niveau functioneert. De
voorzieningenstrip is opgenomen in het grootstedelijk gebied Gent. Er werd op Vlaams niveau echter geen
gebiedsdekkend deelplan opgemaakt voor dit gebied. Op het grondgebied van Sint-Martens-Latem is er langs een groot
deel van de steenweg een BPA van kracht. Op het grondgebied van de deelgemeente Deurle zijn de ontwikkelingen langs
de noordzijde geregeld in verkavelingen.
4.4.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven
De activiteitenstrip langs de N43 kan zich verder ontwikkelen als gemengde commerciële as met als randvoorwaarde dat
voldoende aandacht geschonken wordt aan het behoud van de woonfunctie. In functie van de gewenste ruimtelijke
structuur van de gemeente is het belangrijk dat de strip niet enkel op bovenlokaal maar tegelijk ook op lokaal
gemeentelijk niveau functioneert. Daarom dienen wonen en handel op gemeentelijk niveau ondersteund te worden. Aldus
wordt vermeden dat de N43 een barrière wordt binnen de ruimtelijk – functionele structuur van de gemeente.
Op gemeentelijk niveau moet de as functioneren als een scharnier tussen het deel van de gemeente gelegen ten noorden
van de N43 en het deel gelegen ten zuiden. Dit wordt gerealiseerd op vier manieren:
het lokaliseren van handel en diensten die functioneren op gemeentelijk niveau op welbepaalde strategische
plaatsen langs de steenweg; de zogenaamde strategische scharnierpunten;
het vrijwaren van de open ruimte verbinding van de Rosdambeek die de strip doorsnijdt; ter hoogte van de
Kuisloop/Hooglatembeek wordt onderzocht of de open ruimte verbinding kan hersteld worden;
het behoud van het aandeel woonfunctie langs de steenweg, zodat de samenhang in de nederzettingsstructuur
behouden blijft;
voorzien van voldoende veilige oversteekplaatsen zodat de zwakke weggebruikers steeds de steenweg kunnen
oversteken.
Daarnaast kan het quasi uniforme lengteprofiel verfijnd worden in functie van de ligging van de structurerende
elementen aan weerszijden van de steenweg. Hier wordt voorgesteld om lokale poorten te creëren ter hoogte van Latem –
kern en ter hoogte van de weilandwijken. Deze poorten kunnen puur visueel zijn maar kunnen ook functionele en
verkeerstechnische ingrepen inhouden.
4.4.3 Doelstellingen
Ontwikkeling van lokale strategische scharnierpunten
Een doelstelling op gemeentelijk niveau is de steenweg te laten functioneren als scharnier tussen het noordelijke en het
zuidelijke deel van de gemeente. Dit kan gerealiseerd worden door op goed gekozen plaatsen activiteiten te voorzien die
functioneren op gemeentelijk niveau.
Deze plaatsen zijn strategische scharnierpunten:
kruispunt Maenhoutstraat–N43;
kruispunt Moeistraat-Golflaan–N43;
kruispunt Twee Dreven-Brandstraat–N43
kruispunt Lijnstraat–Oude Vierschaarstraat–N43
rotonde N43–N347
Kruispunt Maenhoutstraat – N43
De Maenhoutstraat ontsluit de kern van Latem naar de N43. Deze rol en de aanwezigheid van de kern van Latem kunnen
benadrukt worden door een poort te creëren op de steenweg. Dit poorteffect kan zowel functioneel, visueel als / of
verkeerstechnisch gerealiseerd worden.
Functioneel kan het versterken van de woonfunctie en de lokale handelsfunctie langs de N43 de binding tussen de
steenweg en de kern bestendigen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 27

Richtinggevend deel
Visueel kan de poort benadrukt worden door de plaatsing van een kunstwerk dat verwijst naar het cultuur – historische
verleden van Latem en Deurle als kunstenaarsdorpen. Ook het realiseren van een inspringend bouwvolume kan het
gewenst poorteffect visueel ondersteunen.
De toegang tot de kern van Latem kan verkeerstechnisch verduidelijkt worden door een aangepaste inrichting van het
kruispunt. Een poorteffect wordt vaak vormgegeven door een asverschuiving, het gebruik van een andere wegverharding
en/of de aanplanting van bomen.
Kruispunt Moeistraat-Golflaan-N43
De Golflaan-Moeistraat is een lokale verbindingsweg tussen Latem en de weilandwijken. Daarnaast vormt ze ook de
verbinding met het station van De Pinte.
Gezien zijn functie als lokale verbindingsweg blijft de oversteekbaarheid voor de zwakke weggebruiker een belangrijk
aandachtspunt. De centrale ligging tussen de belangrijke woonzones Latem kern en de weilandwijken, maakt de locatie
geschikt voor de inplanting van voorzieningen op gemeentelijk niveau. Gedacht wordt aan commerciële voorzieningen
en diensten.
Kruispunt Twee Dreven-Brandstraat-N43
Ook Twee Dreven-Brandstraat is een lokale verbindingsweg. Ze verbindt de Weilandwijken met Deurle en het woonbos.
Hier is het verbeteren van oversteekbaarheid voor de zwakke weggebruiker een belangrijk aandachtspunt. Op dit
scharnierpunt is er plaats voor commerciële voorzieningen.
Kruispunt Lijnstraat-Oude Vierschaarstraat-N43
Ter hoogte van de Lijnstraat bevindt zich het gemeentelijk containerpark en voorziet de gemeente de inplanting van een
nieuwe loods voor de technische dienst. Gezien de centrale ligging van dit punt in de gemeente en de goede
bereikbaarheid kunnen in de omgeving van dit kruispunt gemeentelijke voorzieningen ingeplant worden. Inplanting van
nieuwe voorzieningen mogen echter de verlinting niet versterken. (zie deelstudie gemeentelijke locatie sport en
recreatiecluster in het informatief deel).
In dit kader verdient de bereikbaarheid en de veiligheid van deze locatie bijzondere aandacht. De oversteekbaarheid voor
voetgangers en fietsers moet hier verbeterd worden.
In het kader van de voorziene uitbouw van de N43 als openbaar vervoersas (cfr. Provinciaal Structuurplan), kan dit
kruispunt ontwikkeld worden als halte voor een expressverbinding richting Gent. De centrale ligging ten opzichte van de
drie woonconcentraties (Latem-kern, Deurle-woonbos en de weilandwijken) maakt van dit kruispunt hiervoor een
geschikte locatie. Hierbij moet ruimte voorzien worden voor aangepaste halteaccommodatie (P+R, overdekte
fietsenstalling, wachtruimtes, …).
Rotonde N43-N347
Aan de rotonde van de Xavier De Cocklaan met de Pontstraat/Klapstraat bevindt zich het oud gemeentehuis van Deurle
(gemeenschapslokaal). Het gebouw zal verder gebruikt en ingericht worden voor vergaderingen en
verenigingsactiviteiten. Momenteel wordt het ook nog gebruikt als bibliotheek. Het kruispunt geeft bovendien toegang
tot het dorp van Deurle. Door middel van bijkomende bebossing wordt beoogd het karakter van het woonbos tot aan de
steenweg te brengen. De doelstelling is circa 50 procent van de beschikbare oppervlakte een park(bos)functie te geven.
Differentiëring volgens segmenten
Zowel vanuit de ruimtelijke als vanuit de beleidsmatige context verschilt de situatie van segment tot segment. De
ontwikkelingsperspectieven worden hierop afgestemd.
In het oostelijk deel tussen de Rosdambeek en de Golflaan/Moeistraat wordt de bestaande verweving van functies
gestimuleerd. Gezien beide zijden van de steenweg opgenomen zijn in de afbakening van het grootstedelijk gebied,
kunnen zowel de lokale als de bovenlokale commerciële functies zich hier verder ontwikkelen. Ter hoogte van de kern
van Latem kan de woonfunctie versterkt worden door binnen het poortgebied ten zuiden van de steenweg een tweede rij
bebouwing te voorzien, bestemd voor meergezinswoningen. Deze doelstelling sluit ook aan bij de gewenste differentiatie
inzake woningtypologieën.
In het centrale deel, tussen de Golflaan/Moeistraat en de Brandstraat/Twee Dreven, wordt de menging van functies
ondersteund door aan de zuidzijde, aansluitend bij de weilandwijken van Hooglatem, de bestaande verweving te
28
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
bestendigen. De grootschaligere bovenlokale commerciële voorzieningen kunnen zich verder ontwikkelen aan de
noordzijde.
Ten westen van de Brandstraat/Twee Dreven heeft de steenweg een minder uitgesproken stedelijk karakter. Hier wordt
een tweesporenbeleid gevoerd. Enerzijds het bestendigen van de bovenlokale commerciële functies aan de noordzijde
van de steenweg. Anderzijds een verdere ontwikkeling van lokale functies (zie ook gewenste toeristisch-recreatieve
structuur) en wonen aansluitend bij de weilandwijken ten zuiden van de N43.
Behouden en versterken van de woonfunctie
De steenweg kan best zijn huidige gemengde karakter behouden. De mix van handel, kantoren en horeca zorgt voor een
dynamische ruimte, waarin de woonfunctie voldoende sociale controle garandeert. Het aandeel van de woonfunctie
woningen moet op zijn minst bestendigd worden. Ter hoogte van de kern van Latem kan de woonfunctie versterkt
worden. Het behouden en waar mogelijk versterken van de woonfunctie langs de steenweg heeft tot doel het
woonweefsel te continueren over de N43 heen.
Bieden van realistische ontwikkelingsperspectieven voor bestaande
behoorlijk vergunde gebouwen in niet-geëigende bestemmingsgebieden
De problematiek van zonevreemdheid is in deze deelruimte uiteraard beperkt. Concreet gaat het over twee woningen en
één bedrijf die allen aansluiten bij de nederzettingsstructuur
De zonevreemde woningen worden herbestemd binnen de ontwikkelingsperspectieven voor de deelruimte.
Realiseren en beschermen van lokale open ruimte corridors
Binnen de strip dienen de open-ruimte-elementen gevrijwaard en benadrukt te worden.
Specifiek verdienen volgende elementen speciale aandacht:
Rosdambeek:
Doelstellingen zijn de open ruimte zo veel mogelijk beschermen, de beekstructuur versterken, het elzenbroek te
behouden en de doorsteek ter hoogte van de N43 te benadrukken.
Kuisloop:
De doorsteek van de Kuisloop onder de N43 is niet meer herkenbaar. Het open maken van de beekloop is een
mogelijke actie op lange termijn die ook kadert in het integraal waterbeheer en in het beheersen van de
overstromingsproblematiek in het zuidelijk bekengebied.
Begrenzen van de strip ter hoogte van Pontstraat/Klapstraat
De rotonde van de N437 met de N43 wordt vastgelegd als een harde uiterste grens van de lineaire ontwikkeling langs de
steenweg. Ten westen van dit punt loopt de N43 immers door de bovenlokale open ruimte corridor Schelde–Leie.
4.4.4 Specifieke acties en maatregelen
Opmaak BPA/RUP Kortrijksesteenweg/Xavier De Cocklaan
Het huidige BPA Kortrijksesteenweg biedt onvoldoende garanties om hierboven geformuleerde doelstellingen te
realiseren. Bovendien is een groot deel aan de zuidzijde destijds bij de goedkeuring van het BPA uitgesloten.
Dit BPA/RUP dient de gemeentelijke doelstellingen, onder meer inzake wonen en lokaal functioneren van de steenweg,
nader uit te werken. Het tegengaan van grootschaligheid is een uitgangspunt dat bijzondere aandacht verdient in de
activiteitenring van de kern. Daarnaast biedt het de mogelijkheid het grafisch zeer gedetailleerde BPA
Kortrijksesteenweg te reviseren. De gedetailleerde intekening op kadastrale basis heeft de voorbije jaren voor
verschillende ruimtelijke problemen gezorgd bij aanvragen tot stedenbouwkundige vergunning. De kadastrale weergave
en de werkelijkheid lagen in sommige gevallen zeer ver uit elkaar. Het deel dat uitgesloten werd uit het BPA en gelegen
is in woongebied volgens het gewestplan, zal geïntegreerd worden in de globale ontwikkelingsvisie. Tenslotte zal het
RUP ook een planologisch kader scheppen voor het herbestemmen van de zone tussen het woongebied van het
gewestplan en de afbakening van het gewestelijk RUP afbakening grootstedelijk gebied, deelproject parkbos. De
wijziging of vervanging van het huidige bestemmingsplan kan gefaseerd gebeuren.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 29

4.5 Zuidelijk bekengebied
4.5.1 Context
Richtinggevend deel
De weilandwijken en het oostelijke bos- en landbouwgebied zijn opgenomen het gewestelijk RUP afbakening
grootstedelijk gebied Gent. Beide deelgebieden vallen ook binnen van gebiedsdekkend gewestelijk deel-RUP,
respectievelijk het deelplan Hooglatem en het deelplan ‘groenpool–parkbos’. Bepalingen omtrent deze subdeelruimten
dienen dan ook als suggesties aan de hogere overheid opgevat te worden.
4.5.2 Visie en ontwikkelingsperspectieven
De globale visie gaat uit van het versterken van de beekstructuur als verbindend element tussen de drie subdeelruimten
enerzijds en het versterken van het eigen karakter van de drie deelruimten op zich anderzijds.
Oostelijk bos- en landbouwgebied
Het oostelijke bos- en landbouwgebied wordt een gemengd gebied voor landbouw, bos en natuur. Deze deelruimte wordt
geselecteerd als gemengd gebied. Ze komt in aanmerking voor bosuitbreiding, aansluitend bij de Kastelensite.
Weilandwijken
Bij een invulling van de woonuitbreidingsgebieden in de weilandwijken is een differentiatie van woningtypes en
woondichtheden gewenst. Hierbij dient rekening gehouden te worden met met de omliggende bebouwde omgeving. Een
relevante toename van het aantal woningen moet gepaard gaan met het uitbouwen van een lokaal commercieel centrum
op wijkniveau. Dit centrum moet de wijk voorzien van een basisaanbod van kleinhandel en diensten.
Specifieke delen van de woonuitbreidingsgebieden worden in het gewestelijk RUP aangeduid als overstromingsgebied.
Naast hun waterbergende functie, bieden deze zones als lokaal groenelement een belangrijke meerwaarde aan de
woonomgeving.
Westelijk landbouwgebied
In het westelijk landbouwgebied krijgt landbouw de kans om zich verder te ontwikkelen. Randvoorwaarden zijn het
behoud van het visueel open karakter in relatie met de open ruimte corridor Schelde-Leie en het beschermen van de
kleine landschapselementen. Deze elementen vormen een basis-ecologische infrastructuur en fungeren als stapsteen voor
de verbinding tussen de Hospicebossen en het woonbos. Deze deelruimte wordt geselecteerd als landbouwbasisgebied.
4.5.3 Doelstellingen
Versterken van het structurerend karakter van de beken
De Kuisloop, Biezenlos, Nazarethbeek, Hooglatembeek, Duivebeek en Rosdambeek worden geselecteerd als lokale natte
natuurverbindingsgebieden. Ze verbinden het westelijk basislandbouwgebied via de centrale weilandwijken met het
oostelijk bos- en landbouwgebied.
Het is belangrijk dat een ecologische basiskwaliteit van de beken en de oevers kan gerealiseerd worden. Deze kwaliteit
moet het voortbestaan garanderen van de organismen die verbonden zijn aan het specifiek milieu van de beken.
Het structurerende karakter van de beken wordt functioneel versterkt door langs of nabij de oevers fiets- en wandelpaden
te voorzien. Deze worden geïntegreerd in een gemeentelijk netwerk van fiets- en wandelroutes (zie ook gewenste
verkeers- en vervoersstructuur).
Natuurlijke overstromingsgebieden en bufferbekkens moeten de weilandwijken vrijwaren van nieuwe overstromingen.
30
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Oostelijk gebied als gemengd open ruimte gebied
Het gebied evolueert naar een gemengd gebied voor landbouw, bos en natuur. De open ruimte wordt gevrijwaard door
nieuwe bebouwing te weren. Ook nieuwe intensieve veeteelt en glastuinbouw horen niet in deze deelruimte thuis.
Bestaande landbouwactiviteiten kunnen hun infrastructuur uitbreiden aansluitend bij de bestaande bebouwing.
Nevengebruik van de gronden is mogelijk in functie van waterhuishouding en zachte recreatie (wandel- en fietsroutes).
Ontwikkeling van Hooglatem in functie van woningdifferentiatie en
hiërarchische kernvorming op gemeentelijk niveau
Bij een verdere ontwikkeling van de wijk van Hooglatem streeft de gemeente naar een differentiatie van
woningdichtheden en –typologieën, in samenhang met en geïntegreerd in de bestaande bebouwde ruimte.
De meest westelijk gelegen gebieden worden ontwikkeld aan een lagere dichtheid om zo een overgang te maken naar het
open ruimtegebied. De andere gebieden kunnen aan hogere dichtheden ingevuld worden.
De oostelijke grens van de bestaande bebouwing blijft een harde grens tussen de woonwijk en het open ruimte gebied.
Een relevante toename van het aantal woningen moet gepaard gaan met het uitbouwen van een lokaal commercieel
centrum op wijkniveau.
Westelijk open ruimtegebied als landbouwbasisgebied
In de landbouwbasisgebieden blijft landbouw de hoofdgebruiker. Ontwikkelingen in deze gebieden mogen de
landbouwstructuur niet ondermijnen.
Om de landbouw maximale kansen te geven, dient het landbouwbasisgebied gevrijwaard te worden van andere functies.
Dit betekent concreet dat de in het gebied aanwezige woonlinten en verspreide bebouwing niet verder mogen uitdeinen.
Voor de zonevreemde woningen worden ontwikkelingsperspectieven geformuleerd.
Het gebied ten zuiden van de spoorweg is een nog gaaf en niet versnipperd open ruimte gebied dat beschermd wordt.
Morfologisch gezien is de bescherming van de open ruimte een belangrijke landschappelijke beeldbepalende
randvoorwaarde.
Het deel tussen de spoorweg en de N43–Lijnstraat–Hullekensstraat–Molenhoekstraat is ruimtelijk meer versnipperd maar
wel belangrijk voor de landbouw. Het gebied tussen de Broekstraat, de Klapstraat, de Hullekensstraat en de spoorweg
wordt aangeduid als zone waar glastuinbouw zal toegelaten worden.
Tussen de Lijnstraat–Hullekensstraat–Molenhoekstraat en de N43 liggen nog een aantal restpercelen landbouwgebied.
De waarde van deze gebieden voor de landbouw is beperkt. Het binnengebied tussen de Hullekensstraat, de Lijnstraat en
de Broekstraat is door de woonlinten langs de Hullekensstraat en de Broekstraat van de open ruimte afgesneden. Het
wordt in reserve gehouden voor het creëren van bijkomende woongelegenheden.
Ook het binnengebied tussen de Lijnstraat, Broekstraat, Molenhoekstraat en de weilandwijken maakt omwille van de
bebouwing langs de straten en rekening houdend met de te verwachten ontwikkeling van de weilandwijken, geen deel uit
van de aaneengesloten open ruimte. Gezien zijn centrale ligging en goede bereikbaarheid wordt dit gebied bestemd voor
gemeentelijke voorzieningen. Eventuele ontwikkelingen van gemeenschapsvoorzieningen dienen rekening te houden met
het behoud van de ‘openheid’ onmiddellijk langs de steenweg. Het onderbreken van de bebouwingsstrip dient als
kwaliteit behouden en versterkt te worden. Deze optie past tevens in het ontwikkelingsconcept voor de deelruimte
steenweg. Gezien deze twee deelgebieden aansluiten bij de lineaire ontwikkeling langs de steenweg, veroorzaken de
vooropgestelde ontwikkelingen geen verdere versnippering van de open ruimte in het zuidelijk bekengebied.
Bieden van realistische ontwikkelingsperspectieven voor bestaande
behoorlijk vergunde gebouwen in niet-geëigende bestemmingsgebieden
Woningen
Het zuidelijk bekengebied wordt voornamelijk gekenmerkt door linten al dan niet reeds bevestigd in het gewestplan. In
totaal gaat het over 50 zonevreemde woningen waarvan er 32 aansluiten bij de nederzettingsstructuur, 12 in een
ruimtelijk cluster gelegen zijn en zes geïsoleerd in de open ruimte liggen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 31

Voor de zonevreemde woningen in het oostelijk bos- en landbouwgebied formuleert de gemeente geen eigen
ontwikkelingsperspectieven gezien deze problematiek reeds geregeld werd in bovenvermeld gewestelijk RUP.
Richtinggevend deel
Zonevreemde woningen die aansluiten bij de nederzettingsstructuur of die deel uitmaken van een ruimtelijk cluster
worden herbestemd. De voorwaarden in het RUP zullen bepaald worden door de beeldbepalende elementen van de
bebouwing in deze omgeving (typologie, aard, schaal …). De herbestemming is te motiveren door het feit dat het over
linten gaat die geen opmerkelijke ruimtelijke verschillen vertonen met de reeds planologisch verankerde linten van het
gewestplan. Rekening houdend met bovenvermelde methodiek leidt deze maatregel niet tot een verdere versnippering
van de open ruimte.
De ruimtelijk geïsoleerde zonevreemde woningen worden niet herbestemd, om een verdere aantasting van de open
ruimte te vermijden. De ontwikkelingsperspectieven worden beperkt tot het behoud van het karakter en de
verschijningsvorm van de gebouwen.
Om de hoofdfunctie van de deelruimte niet in het gedrang te brengen worden functiewijzigingen beperkt tot
zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats (bijvoorbeeld kantoren voor zelfstandige beroepen). Hierop wordt een
uitzondering gemaakt voor één leegstaand landbouwbedrijf ten noorden van de N43 dat aansluit bij de
nederzettingsstructuur. Voor deze site kan bij de opmaak van een RUP een herbestemming overwogen worden naar
meerdere woongelegenheden of een hotel horecafunctie, zoals voor twee gebouwen in de Leievallei het geval is. Als
randvoorwaarde geldt dat dergelijke herbestemming de doelstellingen voor de ruime omgeving (zie ook deelruimte
steenweg) ten goede moet komen.
Zonevreemd historisch waardevolle gebouwen.
Drie gebouwen werden op basis van de inventaris van het onroerend erfgoed geselecteerd als historisch waardevolle
gebouwen. Zij bevinden zich in eenzelfde ruimtelijk cluster in de Broekstraat. De bovenvermelde herbestemming zal
voor deze gebouwen gericht zijn op het behoud van de historische waarde.
Bedrijven
Alle zonevreemde bedrijven situeren zich in het westelijk landbouwgebied.
Het betreft vier bedrijven die aansluiten bij de nederzettingsstructuur en één bedrijf dat geïsoleerd in de open ruimte ligt.
De zonevreemde bedrijven die aansluiten bij de nederzettingsstructuur worden herbestemd in relatie tot en volgens
dezelfde methodiek voor de zonevreemde woningen.
Voor het geïsoleerd zonevreemd bedrijf worden mogelijkheden voorzien herlocalisatie langs de steenweg. De activiteit
krijgt dus een uitdovend karakter.
Een hergebruik voor agrarische functies is wenselijk gezien het zuidelijk bekengebied werd aangeduid als
landbouwbasisgebied. Gezien de locaties aansluiten bij de woonlinten, is ook een woonfunctie mogelijk. Omdat het
gebied ten noorden van de spoorweg buiten de te vrijwaren grootschalige open ruimte ligt en een deel bovendien wordt
aangeduid als zone voor glastuinbouw, kunnen beperkte uitbreidingen worden toegestaan.
Ten zuiden van de spoorweg primeert het vrijwaren van de liggen de bedrijven in te vrijwaren grootschalige open ruimte.
De ontwikkelingsperspectieven voor de bestaande bedrijven zullen worden vastgelegd in het op te maken RUP
zonevreemde bedrijven.
Indien de bedrijven wensen te herlokaliseren, zijn er mogelijkheden op een te ontwikkelen lokaal bedrijventerrein binnen
de gemeente.
Sport- en recreatie-infrastructuur
Manege (Broekstraat)
De manege is gelegen in de Broekstraat, nabij de brug over de spoorweg. Ruimtelijk sluit de infrastructuur aan bij de
woonkorrel langs de Broekstraat. In functie van het verder exploiteren krijgt de manege beperkte
uitbreidingsmogelijkheden. De randvoorwaarde voor een uitbreiding zullen worden uitgewerkt in een gemeentelijk RUP.
Volgende elementen dienen in acht genomen te worden om te vermijden dat de draagkracht van de deelruimte
overschreden wordt of dat een uitbreiding leidt tot versnippering:
nieuwe bebouwing moet ruimtelijk aansluiten bij de bestaande;
door middel van kleine landschapselementen moet de infrastructuur landschappelijk geïntegreerd worden in de
open ruimte;
uitbreiding van de functie mag het functioneren van de professionele landbouw in dit gebied niet aantasten;
een uitbreiding mag niet leiden tot een sterke verhoging van de verkeersattractie.
32
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Functiewijzigingen naar landbouw of wonen (voor de bestaande gebouwen) zijn toegestaan.
Bescherming van kleine landschapselementen en specifieke biotopen
Volgende elementen verdienen specifieke aandacht:
bospercelen in het oostelijk bos- en landbouwgebied;
bomenrijen in het westelijk landbouwgebied;
het veengebiedje net ten zuiden van de N43;
de grachtenstelsels;
kleine landschapselementen.
De gemeente kan hierbij het afsluiten van beheersovereenkomsten stimuleren.
Voor het veengebiedje als lokaal natuurkerngebied dient een aangepast beheer ontwikkeld te worden. Recreatief
medegebruik is mogelijk indien de ruimtelijke draagkracht niet overschreden wordt en de ecologische waarde niet
aangetast wordt. Gezien de ligging nabij de Kortrijksesteenweg en de weilandwijken wordt een beperkt recreatief
medegebruik vooropgesteld (parkfunctie).
Het openbaar domein kan naar inrichting en beheer de typische sfeer van het omringende landschap tot in de woonwijken
brengen. Aandachtspunten hierbij kunnen zijn: het aanleggen van een aantal poelen en het gebruiken van typische bomen
voor de wegbeplantingen (bijvoorbeeld elzen en knotwilgen.)
4.5.4 Specifieke acties en maatregelen
Realiseren van overstromingsgebieden en bufferbekkens
Om in de toekomst overstromingen te voorkomen, worden delen van het woonuitbreidingsgebied omgezet in openruimtebestemmingen.
Deze open-ruimtegebieden kunnen fungeren als natuurlijk overstromingsgebied voor de beken.
Binnen de woonwijken gaat het over twee stroken respectievelijk langs de Nazarethbeek en langs de Hooglatembeek.
Buiten de woonwijken betreft het de aanleg van een gecontroleerd overstromingsgebied met debietregelaar ten westen
van de wijk (omgeving wijkcentrum Oase) en de aanleg van een gecontroleerd overstromingsgebied met terugslagklep
(Leiewater) ten oosten van de wijk (Moeistraat), en verder stroomafwaarts op grondgebied Gent. Twee dijklichamen
dienen de wijk te beschermen tegen instromend water, zodat Hooglatem als polder functioneert. Mogelijke flankerende
maatregelen ter voorkoming van wateroverlast zijn:
het beperken van de verharde oppervlakte;
het aanleggen van wadi’s;
de woningen voorzien van groendaken;
vijvertuinenprojecten.
Het aansnijden van bijkomende gebieden in de weilandwijken voor wonen kan pas nadat voldoende buffercapaciteit
wordt gerealiseerd stroomopwaarts en stroomafwaarts van de woonwijken (conform het gewestelijk RUP).
Opmaken RUP Hooglatem
Indien blijkt dat de voorschriften van het gewestelijk RUP (randstedelijk woongebied) onvoldoende garanties bieden om
een invulling te verzekeren die rekening houdt met de bestaande woonomgeving, in het bijzonder inzake
woningtypologie, -dichtheid en fasering, zal de gemeente de ontwikkeling van Hooglatem verder verfijnen door middel
van een lokaal uitvoeringsplan.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 33

Richtinggevend deel
5 Gewenste ruimtelijke structuur
voor de deelstructuren
5.1 Gewenste nederzettingsstructuur
5.1.1 Visie
Kaart 1: gewenste nederzettingsstructuur
De accenten liggen op het versterken van de kern van Latem en het behoud van het specifieke karakter van de diverse
woonomgevingen.
Voor de kern van Latem zijn er mogelijkheden voor inbreiding. Randvoorwaarden hierbij zijn het behoud van
kwalitatieve kleinschalige groene ruimten, voor bepaalde delen het behoud van het historisch karakter en een zekere mate
van verweving van functies (wonen, handel en diensten, horeca). Ook het vrijwaren van bepaalde zichtlijnen
(bijvoorbeeld langs de Leie-oever richting gemeentehuis en kerk) is wenselijk. Als hoofddorp ligt het zwaartepunt van de
diensten en voorzieningen op gemeentelijk niveau in Latem. Hierbij geldt het principe van bundeling en intensief
ruimtegebruik.
De strategie voor de kern van Deurle is gericht op het behoud van het bestaande patrimonium. Nieuwe ontwikkelingen
zijn hier niet wenselijk. Herbruik, renovatie of herbouw worden aangemoedigd. Diensten en voorzieningen functioneren
hier op niveau van de deelgemeente. Voor het verzekeren van de leefbaarheid is een basisaanbod wenselijk.
Voor het woonbos staat het behoud van het groene en beboste karakter voorop. Verdere invulling mag dit niet in het
gedrang brengen. De ruime woningen en grote kavels moeten gezien worden als het ene eind van het spectrum van het
‘gedifferentieerde woningaanbod’ dat de gemeente wenst te bieden.
Lintbebouwing in de gemeente is beperkt. Verdere verlinting moet vermeden worden. Enkel langs de N43 wordt gekozen
voor een lineaire ontwikkeling waarbij de strip echter op strategische plaatsen doorbroken wordt om de barrièrewerking
te milderen. Voor de strip is een mix van functies wenselijk waar ook wonen deel van uitmaakt.
Om in te spelen op de maatschappelijke tendensen is het noodzakelijk om nieuwe woonvormen aan te bieden
(woningdifferentiatie). Deze nieuwe woonvormen kunnen het best gerealiseerd worden in de kern van Latem, langs de
steenweg en in het zuidelijk bekengebied.
Een specifiek aandachtspunt is het nemen van maatregelen die aan zonevreemde woningen duurzame
ontwikkelingsperspectieven bieden.
5.1.2 Doelstellingen
Kernversterking en differentiatie via beperkte inbreiding in het hoofddorp
Uit de confrontatie tussen vraag en aanbod wat betreft woningen, blijkt dat er geen behoefte bestaat om binnengebieden
of woonuitbreidingsgebieden aan te snijden binnen de planperiode tot 2007. Ook na 2007 zijn er volgens de gemaakte
prognose voldoende kavels langs uitgeruste weg op de markt om aan de vraag te voldoen.
Om via een sturend beleid toch een zekere mate van kernversterking te kunnen bereiken, conform de visie en de
concepten, wordt één binnengebied aangeduid in de kern van Latem.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 35

Richtinggevend deel
Realiseren van een bijkomend aanbod aan sociale en bejaardenhuisvesting in
Latem-kern
Het aantal sociale huurwoningen moet tegen 2013 2% vertegenwoordigen. Dit komt neer op een bijkomende behoefte
aan 23 sociale huurwoningen. Voor bejaardenwoningen wordt gestreefd naar een aantal van 72 bejaardenwoningen en
serviceflats in 2013, wat een bijkomende behoefte van 16 bejaardenwoningen betekent. Omdat de behoefte aan sociale
woningen en bejaardenwoningen doorgaans niet opgevangen wordt in het vrije marktsegment van kavels langs uitgeruste
weg en in goedgekeurde verkavelingen, zal een binnengebied bestemd worden voor de bouw van woningen voor deze
doelgroepen.
Kernversterking via het bundelen van diensten en voorzieningen
Het hoofddorp moet plaats bieden aan de voornaamste woonondersteunende diensten en voorzieningen op gemeentelijk
niveau. In het kader van de kernversterking worden ruimte-intensieve dienstenfuncties gebundeld in een lokale
dienstencluster. Daartoe worden de bestaande ruimte-extensieve functies gedelokaliseerd.
Bescherming van waardevolle open ruimte fragmenten binnen de
nederzettingen
Lokale open ruimte gebieden binnen de nederzettingen dragen bij tot de leefbaarheid van de kernen. Ze vormen lokale
natuurelementen die kunnen fungeren als stapstenen binnen de natuurlijke structuur. Indien ze openbaar toegankelijk
zijn, hebben ze ook een woonondersteunende en recreatieve functie (parkfunctie). Voor het binnengebied aan de molen is
het wenselijk de te vrijwaren ruimte planologisch vast te leggen. De resterende oppervlakte die voor bebouwing in
aanmerking komt zal niet onmiddellijk worden vrijgegeven en wordt als reserve behouden.
Woningdichtheden
Voor de kernen van het buitengebied stelt het RSV een gemiddelde woningdichtheid van 15 woningen per hectare
voorop. Gezien voor het uitgestrekte woonbos een lagere dichtheid voorop gesteld wordt, kan verantwoord worden dat
bij nieuwe projecten in het hoofddorp een hogere gemiddelde dichtheid wordt gerealiseerd. De na te streven dichtheid
wordt per project gedefinieerd.
Versterken van de woonfunctie langs de steenweg
Het aandeel woningen langs de N43 moet op zijn minst bestendigd worden (ca. 50%). Ter hoogte van de kern van Latem
kan de woonfunctie versterkt worden. Het behouden en waar mogelijk versterken van de woonfunctie langs de steenweg
heeft tot doel het woonweefsel te continueren over de N43 heen.
Bieden van realistische ontwikkelingsperspectieven voor bestaande
behoorlijk vergunde woningen in niet-geëigende bestemmingsgebieden
Voor de bestaande behoorlijk vergunde woningen in niet geëigende bestemmingsgebieden, formuleert de gemeente
ontwikkelingsperspectieven. Deze houden rekening met de behoeften van de verschillende ruimtegebruikers, de lokale
potenties van de open ruimte, het ruimtelijk voorkomen van de gebouwen en de relatie met de basis–
nederzettingsstructuur.
Conform het informatief deel onderscheiden we ruimtelijk drie types van zonevreemde woningen:
deel uitmakend van de nederzettingsstructuur: juridisch zonevreemde gebouwen die ruimtelijk aansluiten bij de
basisbouwstenen van de (gewenste) nederzettingsstructuur: de centrumkern, het woonbos, de weilandwijken,
de stedelijke strip langs de N43, de linten in het zuidelijk bekengebied of het gehucht Baarle – Frankrijk;
deel uitmakend van een woonkorrel: dit zijn groepen van gebouwen met minstens drie woningen, die niet
aansluiten bij de basisbouwstenen van de nederzettingsstructuur
Voor woonkorrels op de Leie-oevers wordt bij het formuleren van ontwikkelingsperspectieven rekening
gehouden met de bebouwing op beide oevers van de Leie. Abstractie gemaakt van de Leie sluiten deze
woonkorrels ruimtelijk aan bij de nederzettingsstructuur van Drongen.
De aanduiding van een gebouwengroep als woonkorrel vertelt enkel iets over het aantal gebouwen en de
functie. Vanuit ruimtelijk oogpunt is het dus mogelijk dat een woonkorrel een geïsoleerd voorkomen heeft, met
ontwikkelingsperspectieven die verschillend zijn van woonkorrels in een deelruimte waar verlinting
beeldbepalend is;
geïsoleerd: gebouwen die noch aansluiten bij de basisbouwstenen van de nederzettingsstructuur, noch deel
uitmaken van een woonkorrel.
36
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.1.3 Prioriteitsbepaling inbreidingsgebieden voor het
buitengebieddeel
Binnengebieden in woongebied en woonpark
Kaart 2: aansnijding binnengebieden en reservegebieden
Sint-Martens-Latem heeft een potentiële woningvoorraad in binnengebieden in woongebied (en woonpark) van 337
woningen. Deze voorraad is groter dan hetgeen noodzakelijk is om te resterende woonbehoefte op te vangen. Daarom
moet er een keuze gemaakt worden en een prioriteitsbepaling gebeuren voor de aansnijding van de binnengebieden. Alle
binnengebieden werden daarbij beoordeeld op hun kernversterkende potentie. Echte kernversterking en -verdichting is
enkel mogelijk én wenselijk in het hoofddorp Latem. De eigenlijke dorpskern van Deurle is niet alleen zeer klein,
daarenboven gaat het om een beschermd dorpsgezicht.
Tabel 1: prioriteitsbepaling binnengebieden in het buitengebiedddeel
Woonkern prioritair niet prioritair niet haalbaar niet wenselijk
Latem-centrum 1A (22 w) 1E (10 w) 1B (18 w) 1J (69 w)
1C (10 w) 1H (30 w) 1D (8 w)
1I (14 w)
1K (4 w)
1G (37 w)
1F (14 w)
Deurle-dorp 5A (N)(12 w) 5A (Z)(5 w) 5B (6 w)
Klapstraat-De
Pesseroeylaan
6A (11 w) 6B (14 w)
In functie van kernversterking en het voeren van een aanbodbeleid voor specifieke doelgroepen worden twee
binnengebieden in Latem-centrum als prioritair aan te snijden gebied aangeduid 4 :
gebied 1A (Vennelaan): 16 woningen in het noordelijk deel langs de Elsakkerweg, aansluitend op de bestaande
bejaardenhuisvesting; in het resterende westelijke deel 6 woningen;
gebied 1C (Kortrijksesteenweg): goedgekeurde verkaveling met 8 eengezinswoningen en 2 (reeds
gerealiseerde) kantoorgebouwen met dakwoning langs de Kortrijksesteenweg 5 .
De volgende categorie binnengebieden blijft behouden in de lange termijnreserve. Het gaat om de gebieden 1G, 1E, 1H,
1I, 1K, 5A (noordelijk deel) en 6A. In twee gevallen gaat het om goedgekeurde verkavelingen (gebieden 1I met 14
kavels en 1K met 6 kavels, waarvan 2 reeds bebouwd), waarvan realisatie uiteraard niet kan tegengehouden worden maar
evenmin hoeft gestimuleerd te worden.
Voor de volgende drie gebieden is aansnijding praktisch gezien niet haalbaar:
gebied 1B: niet rechtstreeks ontsloten; eigenaar van het belangrijkste perceel heeft op korte termijn geen
plannen om te verkavelen;
gebied 1D: klein en volledig ingesloten;
gebied 1F: deels ingenomen door een boomkwekerij, deels door een bosje dat op zich te klein is om op een
rendabele wijze te verkavelen;
zuidelijk deel van gebied 5A: ingenomen door diepe tuinen.
4 Het aantal woongelegenheden is indicatief.
5 Anno 2005 is gebied 1C reeds ontwikkeld.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 37

Van de volgende drie binnengebieden tenslotte is aansnijding niet wenselijk om de vermelde redenen:
Richtinggevend deel
gebied 1J: behoud van de strook weiland tussen de bestaande bebouwing en de Nazarethbeek/Rosdambeek
(niet ontsluitbaar, behoud van open ruimte, natuurlijk overstromingsgebied) 6 ;
gebied 5B: behoud van enig restant van bebost rivierduinlandschap en historisch karakter van Deurle-dorp
(beschermd dorpsgezicht);
gebied 6B: behoud van open ruimte en landelijk karakter van Mortelstraat.
Woonuitbreidingsgebieden
Op basis van de woonbehoefte voor het buitengebieddeel mag binnen de planperiode in Sint-Martens-Latem geen enkel
woonuitbreidingsgebied meer aangesneden worden. Het enige woonuitbreidingsgebied in buitengebied (6Z) wordt
behouden als reservegebied en kan pas ontwikkeld worden nadat de behoefte is aangetoond.
5.1.4 Selecties
Lokale dienstencluster
Lokatie Hoge Heirweg
Gemeentehuis
Nederzettingsfragment of woongebieden buiten de kernen
Baarle–Frankrijk. Het gehucht Baarle–Frankrijk wordt niet geselecteerd als lokale kern vanwege zijn ligging in
een open ruimtegebied en het feit dat de bebouwing niet aansluit bij de nederzettingsstructuur tussen de kernen
Latem en Deurle.
Afsneekouter–De Knok, mogelijks te evolueren naar onderdeel van de centrumkern.
Wijngaard–Oude Vierschaar.
Woonbos
De aaneengesloten ruimte met residentiële bebouwing in lage dichtheid in een groen gebied met bosachtig
karakter (hoofdzakelijk de gebieden met bestemming ‘woonpark’ volgens het gewestplan)
Gemengde gebieden met belangrijke woonfunctie
De deelruimte steenweg N43
Woonlinten (delen van)
Klapstraat,
Mortelstraat,
Hullekensstraat,
Molenhoekstraat,
Broekstraat (van N43 tot Molenhoekstraat).
Woonkorrels
Brakelmeersstraat
Brakelleie
Meersstraat noord
Meersstraat Leie-oever
Kruispunt N43 – Broekstraat
Brug Broektraat
Broekstraat - zuid
Prioritair te ontwikkelen binnengebieden
binnengebied 1A Vennelaan
38
6 De zone werd herbestemd naar open ruimte d.m.v. BPA Rosdamvallei, M.B. 17.01.2005.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Reservegebieden voor woningen
binnengebied 1G en 1E in Latem – kern
gebieden 1H, 1I, 1K, 6A
het woonuitbreidingsgebied 6Z
Open ruimte fragmenten met openbaar karakter binnen bebouwd gebied
omgeving molen te Latem en delen van binnengebied 1G
gemeentelijk Wandelbos te Deurle
park de Spoelberch
museum en domein Gevaert - Minne
Open ruimte fragmenten zonder openbaar karakter binnen bebouwd gebied
Latem golf
Domein Van Schoote
Domein Buysse
Rosdambeek
5.1.5 Suggesties voor de elementen van bovenlokaal niveau
Aansnijding van woonuitbreidingsgebieden in Hooglatem
Het woonuitbreidingsgebied van Hooglatem wordt aangesneden volgens de voorwaarden van het gewestelijk RUP. In dit
plan wordt circa 11 hectare omgezet naar een gebied voor waterbeheersing. Deze groenzones zullen tevens een natuur-
en passief-recreatieve functie vervullen binnen de woonwijk.
Indien blijkt dat het gewestelijk RUP onvoldoende garanties biedt om het evenwicht met de reeds bestaande bebouwing
te realiseren, zal de gemeente in overleg met het Vlaams gewest een lokaal RUP opmaken.
5.1.6 Ontwikkelingsperspectieven op lokaal niveau
Voor het hoofddorp (kern van Latem)
Binnen de centrumkern worden het wonen en de woonondersteunende voorzieningen versterkt.
Een zekere mate van verdichting wordt nagestreefd door het aansnijden van binnengebieden. Voor Latem – kern wordt
een gemiddelde dichtheid van 20 woningen per hectare gehanteerd. De gewenste differentiatie van het woningaanbod
wordt bij voorkeur in de kern gerealiseerd. In het gebied Vennelaan (1A) worden bejaardenwoningen en sociale
woningen voorzien. Het gebied Latemkouter (1G) wordt aangeduid voor een mix van gedifferentieerde woningtypes en
groen waarbij de zichten op de molen worden open gehouden. Door middel van een RUP zal de toekomstige inrichting
worden geregeld, doch de ontwikkeling ervan wordt in reserve gehouden.
Verweving van kleinschalige economische functies met het wonen is mogelijk.
De woonondersteunende voorzieningen betreffen handel en diensten. In de kern van Latem kunnen deze voorzieningen
functioneren op gemeentelijk niveau.
De handel wordt ruimtelijk gebundeld langs de drie hoofdstraten van de kern: de Golflaan, de Latemstraat en de
Maenhoutstraat. Dit is de zogenaamde activiteitenring (zie verder).
In de voorzieningencluster aan de Hoge Heirweg worden de ruimte-intensieve voorzieningen gebundeld. De bestaande
sporthal blijft behouden. De buitensportterreinen (voetbal en tennis) worden geherlokaliseerd. De buitensportvelden
hebben geen uitbreidingsmogelijkheden meer en veroorzaken overlast in de omliggende woonomgevingen.
De vrijgekomen ruimte wordt benut voor kernversterkende voorzieningen. De inplanting van een cultuurcentrum met
onder andere een bibliotheek, ruimtes voor verenigingen en een park op het niveau van de kern, wordt voorzien. Een
school, een kinderdagverblijf, een jeugdhuis, woningen en andere kernverstekende voorzieningen behoren tot de
mogelijkheden.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 39

Voor de woonkern (Deurle dorp)
Richtinggevend deel
Binnen de lokale kern wordt het wonen ondersteund en wordt gestreefd naar een basisaanbod aan handel en diensten. In
de lokale kern wordt geen verdichting nagestreefd. Woonondersteunende voorzieningen functioneren er op buurtniveau.
Voor de steenweg
Aansluitend aan het hoofddorp kunnen ook langs de steenweg bijkomende woningen gerealiseerd worden. Deze optie
heeft een drieledige doelstelling: het behoud van een leefbare sociale omgeving langs de steenweg, het versterken van het
hoofddorp en het voeren van een randstedelijk gebied beleid. We verwijzen hiervoor naar de ontwikkelingsperspectieven
en doelstellingen voor de deelruimten.
Voor de nederzettingsfragmenten
De juridische bouwmogelijkheden in de nederzettingsfragmenten kunnen verder aangesproken worden. Nadruk ligt op de
woonfunctie. Verweving van functies wordt niet gestimuleerd. Voor woonondersteunende functies zijn
nederzettingsfragmenten aangewezen op de kernen.
De ontwikkelingsperspectieven op lange termijn voor Afsneekouter–Knok hangen af van de eventuele aansnijding van
de binnengebieden. Indien de binnengebieden in Afsneekouter–Knok ingevuld worden, evolueert dit gebied naar een
onderdeel van de centrumkern.
Indien door het aansnijden van de woonuitbreidingsgebieden in de weilandwijken een relevant aantal bijkomende
woningen gerealiseerd wordt, evolueert dit gebied naar een buurt met een lokaal commercieel centrum op wijkniveau
zoals hiervoor omschreven (zie deelruimtebenadering).
Voor het woonbos
Voor het woonbos is een integrale benadering vanuit wonen, natuur en landschap van cruciaal belang. We verwijzen
hiervoor naar de ontwikkelingsperspectieven en doelstellingen voor de deelruimten.
Voor de woonlinten
De juridische bouwmogelijkheden in de woonlinten kunnen verder aangesproken worden. Aangezien de woonlinten de
open ruimte versnipperen, wordt een verdichting beperkt. Dit betekent dat bij het verkavelen van brede percelen om er
bijkomende woningen op te realiseren, de perceelsbreedte wordt vergeleken met de breedtes in de onmiddellijke
omgeving, waarbij een minimumbreedte van 20 meter geldt.
Voor de woonkorrels
De ontwikkelingsperspectieven zijn gedifferentieerd per deelruimte.
Voor de reservegebieden voor woningen
Het binnengebied 1E in Latem–kern wordt in reserve gehouden voor het opvangen van een eventuele verhoogde vraag of
als alternatief indien de prioritaire binnengebieden niet in de planperiode (tot 2008) ontwikkeld kunnen worden. Het
eventueel ontwikkelen van dit binnengebied kadert in de gewenste kernversterking van de kern van Latem.
De aansnijding van de gebieden 1G, 1H, 1I, 1K zal enkel worden gestimuleerd of mogelijk gemaakt indien er op korte
termijn (voor 2008) onvoldoende kavels op de markt komen binnen de juridische voorraad of in de prioritair te
ontwikkelen binnengebieden of in reservegebied 1E.
Indien de aansnijding van gebieden 1G, 1H, 1I en 1K niet noodzakelijk is, behouden ze hun functie als lokale groene
binnengebieden.
Het woonuitbreidingsgebied 6Z wordt in reserve gehouden en kan slechts aangesneden worden nadat de behoefte is
aangetoond.
Indien reservegebieden worden aangesproken om een bijkomend woningaanbod te realiseren, zullen de projecten steeds
getoetst worden aan een streefcijfer voor procentueel te realiseren sociale woningbouw en/of –verkavelingen bij de
ontwikkeling van woonzones groter dan 1 hectare. Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer 1 hectare ontwikkeld wordt
door een privé-verkavelaar hiervan, aan een woningdichtheid van 15 woningen/ha, minstens 4 (of 25%) van deze
woningen sociale huur- of sociale koopwoningen dienen te zijn.
40
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.1.7 Acties en maatregelen
Oplossen van de problematiek van de zonevreemde woningen
Voor de zonevreemde woningen wordt een oplossing geboden volgens de ontwikkelingsperspectieven zoals beschreven
in de deelruimten. Hiertoe worden één of meerdere RUP’s opgemaakt. Bijzondere aandacht gaat uit naar ‘historischarchitecturaal
waardevolle bebouwing’.
Naast voorschriften voor de woningen, zal het (de) RUP (‘s) ook algemene bepalingen bevatten voor bijgebouwen en
tuinuitrustingen.
Opmaak van RUP ’s voor de binnengebieden Vennelaan en Latemkouter
De ontwikkelingsperspectieven voor de binnengebieden zullen worden vastgelegd in ruimtelijke uitvoeringsplannen.
Doelstellingen van het RUP voor het binnengebied Vennelaan (1A) zijn onder meer het garanderen van de realisatie van
bejaardenwoningen en sociale woningen en het verzekeren van een voldoende hoge dichtheid zodat daadwerkelijk van
inbreiding en verdichting kan gesproken worden. Het is een prioritair te ontwikkelen gebied.
Doelstellingen van het RUP voor het binnengebied Latemkouter (1G) zijn onder meer het vrijwaren van een deel van de
open ruimte met in het bijzonder het zicht op de molen en het garanderen van de ontwikkeling van een mix van
gedifferentieerde woningtypes. De ontwikkeling van het gebied wordt in reserve gehouden.
Uitgangshouding voor beide gebieden is dat ze als één samenhangend geheel binnen een duidelijk stedenbouwkundig
concept ontwikkeld worden.
Opmaak RUP Hoge Heirweg
Het RUP Hoge Heirweg zal de bestemmingszones en voorschriften vastleggen voor de herinvulling van de site Hoge
Heirweg in functie van de versterking van de dienstencluster.
Na herlokalisatie van de buitensportterreinen, is er ruimte voor een nieuwe invulling met woningen,
gemeenschapsvoorzieningen, voorzieningen voor verenigingen en openbaar groen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 41

5.2 Gewenste open ruimte structuur
5.2.1 Visie
Kaart 3: gewenste open ruimte structuur
Richtinggevend deel
Binnen de open ruimte krijgen de functies landbouw, tuinbouw en natuur maximale ontwikkelingskansen. Dit betekent
dat de open ruimte gevrijwaard dient te worden van verdere aantasting door harde functies zoals wonen, bedrijvigheid en
intensieve recreatie.
Land- en tuinbouw zijn van oudsher de belangrijkste open ruimte gebruikers en beheerders. Natuur en recreatie nemen
echter een steeds belangrijkere plaats in. Binnen de gewenste open ruimte wordt daarom gestreefd naar een afwisseling
van basisgebieden en gemengde gebieden. In een basisgebied is één functie de hoofdgebruiker, in een gemengd gebied
wordt gekozen voor een verweving van functies.
In de gemeente zijn nog een aantal dynamische land- en tuinbouwbedrijven aanwezig waar opvolging verzekerd is. Ook
in de toekomst moet dus voldoende ruimte voor deze functies voorzien worden.
Beken en rivieren worden erkend als ruimtelijk structurerend element. De problematiek van integraal waterbeheer wordt
onderkend en concrete acties en maatregelen moeten leiden tot oplossingen voor de overstromingsproblematiek.. De
Leievallei is structuurbepalend op bovenlokaal niveau. Binnen de deelruimtebenadering wordt een gebiedsgericht beleid
voor de lokale elementen binnen de Leievallei uitgewerkt.
5.2.2 Doelstellingen
Vrijwaren van de structurerende open ruimtegebieden
Verdere aantasting van structurerende open ruimtegebieden wordt tegengegaan omdat deze drager zijn van de open
ruimte structuur. Het concept van de open ruimte als grensstellend element wordt daarom geconcretiseerd.
Vrijwaren van structuurbepalende open ruimte fragmenten
Open ruimte fragmenten zijn geen drager van de open ruimte maar werken wel structuurondersteunend. Ze komen voor
in de bebouwde ruimte en betekenen op lokaal niveau vaak een verrijking van de nederzettingsstructuur. Daarom worden
belangrijke open ruimte fragmenten gevrijwaard van andere ontwikkelingen. Naast hun ecologische functie vervullen
toegankelijke open ruimte fragmenten een belangrijke sociale en recreatieve functie.
Ontwikkeling van grootschalige agrarische productie op lange termijn
verzekeren in een groot open ruimte geheel
De agrarische functie moet zich verder kunnen ontwikkelen in een groot aaneengesloten landbouwgebied. Hier zal
landbouw duidelijk de hoofdgebruiker zijn. In het kader van natuurontwikkeling wordt in deze gebieden aandacht
besteed aan de bescherming en het beheer van kleine landschapselementen. Het gaat daarbij vooral om lineaire
groenstructuren zoals hagen, houtkanten, bomenrijen, oevers van grachten. Een dergelijk gebied zal aangeduid worden
als landbouwbasisgebied.
Behoud van de agrarische productie op middellange termijn verzekeren in
gemengde open ruimte gebieden
In de open ruimtegebieden met een natuurfunctie, al dan niet gelegen in het VEN, krijgt de intensieve land- en tuinbouw
een uitdovend karakter. Op de gronden die momenteel voor land- of tuinbouwactiviteiten geëxploiteerd worden, moet de
huidige bedrijfsvoering op zijn minst onder de huidige vorm verder gezet kunnen worden. Voor dergelijke bedrijven
wenst de gemeente bovendien werk te maken van passende maatregelen in de natuurrichtplannen, grondruil,
bedrijfsverplaatsing of projecten voor de inschakeling in natuurbeheer. Op lange termijn zullen deze gebieden evolueren
naar natuurbasisgebieden.
42
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Natuurwaarden beschermen in valleigebieden
De mogelijkheden voor natuurontwikkeling zijn in grote mate gekoppeld aan rivier- en beekvalleien. De beken en de
beekoevers worden ontwikkeld als groene linten door een passende inrichting en een aangepast beheer van de oevers.
Het is belangrijk dat een ecologische basiskwaliteit van de beken en de oevers gerealiseerd wordt. Deze kwaliteit moet
het voortbestaan garanderen van de organismen die verbonden zijn aan het specifiek milieu van de beken. Restgronden in
de valleien komen in aanmerking voor natuurontwikkeling. Restgronden zijn gronden die geen duidelijke agrarische
functie meer hebben. In dit kader worden bepaalde rivier- en beekvalleien aangeduid als natte
natuurverbindingsgebieden.
Aanpak van de overstromingsproblematiek door het aanduiden van
natuurlijke overstromingsgebieden en bufferbekkens
Een deel van het zuidelijk bekengebied is een natuurlijk overstromingsgebied, gekenmerkt door een depressie langs de
Kuisloop, Nazarethbeek en Hooglatembeek. Om de overstromingsproblematiek in de weilandwijken te beheersen,
worden in de beekvalleien overstromingsgebieden en bufferbekkens voorzien. Een inrichting volgens de principes van de
natuurtechnische milieubouw dient een versterking van de verbindende natuurfunctie van de beekvallei met de open
ruimte gebieden aan oost en westzijde van de woonwijk garanderen.
Bescherming van specifieke biotopen
Omwille van hun ecologische waarde worden specifieke biotopen beschermd. Zij dragen bij tot een verrijking van de
natuurlijke structuur.
5.2.3 Selecties
Te vrijwaren lokale aaneengesloten open ruimte gebieden
het nog gaaf en niet versnipperd open ruimte gebied ten zuiden van de spoorweg.
Landbouwbasisgebied
westelijk deel van het zuidelijk bekengebied, ten zuiden van de N43–Lijnstraat–Hullekensstraat –
Molenhoekstraat;
Leievallei ten noorden van Deurle.
Gebied voor glastuinbouw
gebied binnen het landbouwbasisgebied met als uiterste grenzen de Broekstraat, de Klapstraat, de
Hullekensstraat/Lijnstraat en de spoorweg.
Lokale natte natuurverbindingen
Kuisloop, Biezenlos, Nazarethbeek, Hooglatembeek, Duivebeek als verbinding door het zuidelijke
bekengebied;
Rosdambeek als verbinding tussen het zuidelijk bekengebied en de Leievallei.
Bouwvrije open ruimte gebieden met het oog op de aanleg van een gecontroleerd overstromingsgebied
gebied ter hoogte van de samenvloeiing van de Hooglatembeek en de Nazarethbeek, ten zuidwesten van de
bestaande weilandwijken;
overstromingsgebied ter hoogte van de samenvloeiing van de Nazarethbeek en de Hooglatembeek, ten
noordoosten van de weilandwijken.
Bouwvrije open ruimte gebieden als natuurlijk overstromingsgebied voor de beken
langs de Nazarethbeek
langs de Hooglatembeek
langs de Rosdambeek
Lokale natuurkerngebieden met specifieke biotopen
het veengebiedje net ten zuiden van de N43
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 43

de hoogstamboomgaard op de hoek Lijnstraat/Broekstraat
Open ruimte fragmenten met/zonder openbaar karakter binnen bebouwd gebied
Zie gewenste nederzettingsstructuur.
5.2.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau
Voor de Leievallei en het Parkbosgebied
Richtinggevend deel
In deze open ruimtegebieden zijn meerdere functies naast elkaar aanwezig. Dit mag echter de realisatie van de
hoofdfunctie op lange termijn niet hypothekeren.
De hoofdfunctie op lange termijn is de natuurfunctie. Het beleid dient afgestemd te zijn op het opwaarderen van de
hoofdfunctie met oog voor de economische realiteit van de huidige activiteiten. Zo dient bijzondere aandacht uit te gaan
naar intensieve landbouwactiviteiten in natuurgebieden door het uitwerken van overgangsmaatregelen, grondruil,
bedrijfsverplaatsing of inschakeling in natuurbeheer.
De open ruimte wordt gevrijwaard door nieuwe bebouwing te weren. Ook nieuwe intensieve akkerbouw, veeteelt en
glastuinbouw horen niet in deze gebieden thuis.
Land- en tuinbouw in de Leievallei
In het gemengd open ruimtegebied Latemse Meersen zijn nog een beperkt aantal land- en tuinbouwbedrijven actief in
natuurgebied (en VEN-gebied).
Voor het gezinsveeteeltbedrijf in de Latemse meersen, gelegen in het VEN, wenst het gemeentebestuur een pilootproject
op te starten voor agrarisch natuurbeheer. Binnen het natuurrichtplan zal de gemeente voorwaarden bedingen om een
lokaal bedrijf op een leefbare manier in te schakelen in het beheer van het natuurgebied/reservaat.
Wat de tuinbouwactiviteiten op de oeverwallen in het natuurgebied Latemse meersen betreft, moeten de huidige
bedrijfsactiviteiten verder gezet kunnen worden. Eventuele grondruil en bedrijfsverplaatsing kunnen in overleg en met
instemming van de betrokkenen overwogen worden. De voorwaarden om een bedrijf leefbaar te houden, zullen bepleit
worden bij de opmaak van het natuurrichtplan voor het VEN Beneden Leie. Uitbreidingen en glastuinbouw worden
uitgesloten. De natuurfunctie blijft aldus de doelstelling doch wordt slechts gerealiseerd na stopzetting van een bedrijf.
Ten noorden van Deurle bevindt zich één groot melkveebedrijf. Gezien de bedrijfszetel en de huiskavel niet gelegen zijn
in het VEN vindt de gemeente dat het behoud en, indien nodig een beperkte uitbreiding van het bedrijf, op deze locatie
verantwoord is. Indien nodig kunnen de gronden waarop de gebouwen gevestigd zijn opgenomen worden in agrarisch
gebied. Het gebied krijgt dan dezelfde ontwikkelingsperspectieven als het landbouwbasisgebied. Voor de
bedrijfsgronden die gelegen zijn binnen het VEN (grondgebied Deinze) zal de gemeente binnen de afbakening van het
buitengebied een evenwichtige ontwikkelingsvisie van het gebied met oog voor zowel de natuur- als landbouwfunctie
verdedigen 7 .
44
7 Het bedrijfs-BPA Ally, M.B. 02.05.2005 , bevat een consensus tussen de afdeling Natuur en de afdeling Land
van AMINAL over de toekomstige bestemming van de gronden tussen het bedrijf en de Leie.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.2.5 Ontwikkelingsperspectieven voor elementen van lokaal
niveau
Voor het landbouwbasisgebied
In de landbouwbasisgebieden primeert de agrarische functie. Ontwikkelingen in deze gebieden mogen de
landbouwstructuur niet ondermijnen. Anderzijds moet het voortbestaan en de ontwikkeling van de landbouw rekening
houden met een aantal randvoorwaarden. Deze zijn ecologisch en morfologisch van aard.
Vanuit ecologisch oogpunt zijn de bescherming van de kleine landschapselementen en de ecologische kwaliteit van de
beken aandachtspunten.
Toekomstige ontwikkelingen in de landbouw dienen uiteraard ook rekening te houden met de sectorale wetgeving.
Binnen het landbouwbasisgebied ten zuiden van de N43 wordt een gebied voor glastuinbouw aangeduid. Enkel in dit
gebied zal de bouw van bijkomende serres worden toegelaten. Het mag nochtans niet de bedoeling zijn dit gebied
volledig te bebouwen. De bouw van serres wordt beperkt in aantal en in oppervlakte. Tussen de bebouwing in moet
voldoende open ruimte gevrijwaard worden.
Voor de andere lokale elementen
De ontwikkelingsperspectieven voor de andere lokale elementen van open ruimte volgen uit de deelruimtevisies.
5.2.6 Acties en maatregelen
Overleg met andere actoren verzekert het verder exploiteren van de huidige
land- en tuinbouw in gemengde open ruimtegebieden.
De gemeente zal in overleg met de betrokken actoren, garanties bedingen opdat de huidige bedrijfsvoering van de land-
en tuinbouw in de deelruimten Leievallei en zuidoostelijk bos- en landbouwgebied verder gezet kan worden.
Dit overleg zal gevoerd worden in het kader van de procedures voor de opmaak van het natuurrichtplan (Leievallei) en
het GRUP groenpool – parkbos (zuidoostelijk bekengebied).
Grondruil voor land- en/of tuinbouwgronden op middellange termijn
Op lange termijn kan, hetzij op gemeentelijk initiatief, hetzij via Vlaamse instrumenten, in agrarisch gebied gezocht
worden naar alternatieven voor de land- en tuinbouwactiviteiten in de Leievallei. Voor serreteelt wordt daartoe een zone
in het zuidelijk bekengebied aangeduid. De voorziene mogelijkheden tot grondruil voor landbouwgronden in het VEN
kunnen hierbij als instrument gehanteerd worden. Voor het ruilen van gronden binnen het VEN voor evenwaardige
percelen binnen de agrarische structuur, zal binnen de VLM een grondenbank opgericht worden.
Pilootproject agrarisch natuurbeheer
De gemeente wenst na te gaan wat de mogelijkheden zijn en indien mogelijk te participeren in een systeem waarbij de
lokale landbouw ingeschakeld wordt in het natuurbeheer. Zij zal hiervoor overleg plegen met de Vlaamse overheid,
onder meer in het kader van de natuurrichtplannen.
Opmaken van een RUP ‘Westelijk landbouwgebied’
De ontwikkelingsperspectieven voor het landbouwbasisgebied zullen geconcretiseerd worden in een gemeentelijk RUP.
Dit RUP zal zowel het bouwvrij landbouwgebied afbakenen als het gebied voor glastuinbouw. Voorts zal het
voorschriften bevatten omtrent de kleine landschapselementen, mogelijkheden voor vrijwillige bebossing en de natte
natuurverbindingen.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 45

Realiseren van overstromingsgebieden en bufferbekkens in het zuidelijk
bekengebied
Zie deelruimte zuidelijk bekengebied.
46
Richtinggevend deel
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.3 Gewenste ruimtelijke – economische structuur
5.3.1 Visie
Kaart 4: gewenste ruimtelijk–economische structuur
De kern van de ruimtelijk – economische structuur wordt gevormd door de activiteitenstrip langs de N43. Het gaat
daarbij vooral om activiteiten van bovenlokale aard. Daarnaast dragen de land- en tuinbouw, de lokale kleinhandel en het
cultuurtoerisme (met galerijen, musea en horeca) bij tot de economische positie van de gemeente. In de toekomst zal de
ruimtelijke -economische structuur uit deze elementen blijven bestaan.
De lokalisatie van regionale bedrijvigheid is geen taakstelling voor de gemeente en zou in tegenspraak zijn met de
geformuleerde algemene visie. Lokale bedrijvigheid krijgt mogelijkheden langs de N43 of in de centrumkern, verweven
met de woonfunctie. Om zonevreemde of slecht ingeplante lokale bedrijven ontwikkelingsperspectieven te bieden, zal de
gemeente een beperkt lokaal bedrijventerrein voorzien.
De activiteitenstrip langs de N43 kan zich binnen bepaalde randvoorwaarden verder ontwikkelen. Zo wordt gestreefd
naar een mix van functies, zowel qua aard als qua schaal van de activiteiten. Er moet absoluut vermeden worden dat de
N43 zich ontwikkelt tot een barrière tussen het noorden en het zuiden van de gemeente.
Het in voldoende mate aanwezig zijn van handel en diensten in de kernen is een voorwaarde om een duurzame leefbare
kern te realiseren. Dit geldt zowel voor Latem als voor Deurle. Een basisaanbod in Deurle is gewenst. Daarnaast kan het
hoofddorp Latem blijven fungeren als een lokaal winkel- en dienstencentrum. Indien het woningaanbod in de
weilandwijken van Hooglatem uitgebreid wordt, dient dit samen te gaan met het realiseren van een basisaanbod aan
handel en diensten.
Het economisch belang van de land- en tuinbouw wordt erkend. De ontwikkelingsmogelijkheden voor de land- en
tuinbouw worden beschreven in de gewenste open ruimte structuur. Voor de ontwikkelingsperspectieven voor het
cultuurtoerisme wordt verwezen naar de toeristisch-recreatieve structuur.
5.3.2 Doelstellingen
Differentiatie van de ruimtelijk–economische structuur volgens deelruimte
De elementen van de ruimtelijk–economische structuur beslaan vele facetten en de verschillende vormen bedekken
zowat het ganse grondgebied van de gemeente. Nochtans kan niet elk type van economische activiteit om het even waar.
Er is dus nood aan een sterkere differentiëring naar aard en schaal volgens deelruimte:
Activiteitenstrip N43: kantoren en zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats, detailhandel, groothandel,
bedrijven, horeca; zowel grootschalig als kleinschalig;
Leievallei: kleinschalige land- en tuinbouw;
Westelijk open ruimtegebied: grootschalige land- en tuinbouw
Weilandwijken: kleinhandel, zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats
Oostelijk open ruimtegebied: kleinschalige land- en tuinbouw
Woonbos: zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats; kleinhandel, horeca en cultureel toerisme op
selectieve wijze
Latem kern: kleinhandel, cultureel toerisme, kleinschalige bedrijvigheid (te verweven met woonfunctie),
zakenactiviteiten verbonden met de woonplaats, horeca
De differentiatie geldt voor nieuwe activiteiten. Bestaande activiteiten die niet in overeenstemming zijn met deze
differentiatie kunnen ten hoogste bestendigd worden of krijgen een uitdovend karakter. Deze opties worden verder
vertaald in de ontwikkelingsperspectieven voor de verschillende activiteiten en deelruimten.
Lint langs de N43 als een gemengde activiteitenstrip die zowel op lokaal als
op bovenlokaal niveau functioneert
De activiteitenstrip langs de N43 is vanwege zijn typisch karakter binnen de ruimtelijke structuur van de gemeente als
deelruimte geselecteerd. Voor deze deelruimte wordt een specifiek ontwikkelingsperspectief uitgetekend.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 47

Richtinggevend deel
In functie van de gewenste ruimtelijke structuur van de gemeente is het belangrijk dat de strip niet enkel op bovenlokaal
maar tegelijk ook op lokaal gemeentelijk niveau functioneert.
Temperen van de economische activiteiten in het woonbos
In het woonbos primeren de residentiële woonfunctie en het groene karakter. Nieuwe economische activiteiten worden
beperkt tot activiteiten die rechtstreeks gebonden en ondergeschikt zijn aan de woonfunctie (werkruimte voor
zelfstandigen en vrije beroepen). Voor andere economische activiteiten geldt een stand-still principe naar aantal, waarbij
een onderscheid wordt gemaakt naar ligging. Commerciële activiteiten langs lokale wegen type 1 en cultureel-
recreatieve voorzieningen kunnen bestendigd worden. Voor vestigingen die niet gelegen zijn langs deze hoofdwegen zal
het bestendigen ervan, de aard en de schaal verder onderzocht en vastgelegd worden in de op te maken RUP’s.
Er gelden een beperkt aantal uitzonderingen voor zonevreemd historisch waardevolle gebouwen die nader werden
omschreven bij de deelruimte woonbos.
Bedrijvigheid toelaten in de centrumkern
Bedrijvigheid in de centrumkern van Latem kan voor zover deze verenigbaar is met de omgeving. Een verweving van
functies wordt nagestreefd.
Mogelijkheden bieden voor land- en tuinbouwactiviteiten
Zie gewenste open ruimte structuur.
Economische activiteiten, andere dan land- en tuinbouwactiviteiten, in de
open ruimte temperen
De problematiek van zonevreemde bedrijvigheid in de open ruimte is beperkt. Om de open ruimte te vrijwaren worden
geen nieuwe activiteiten toegelaten. Voor bestaande activiteiten worden specifieke ontwikkelingsperspectieven
geformuleerd.
Bestendigen van Latem kern als lokaal centrum voor kleinhandel en diensten
Latem kern heeft qua kleinhandel en diensten een verzorgende functie op gemeentelijk niveau. Deze functie dient
behouden te blijven. De kleinhandel wordt ruimtelijk gebundeld in een ‘activiteitenring’ langs de Latemstraat, de
Golflaan en de Maenhoutstraat, met een uitloper richting gemeentehuis. Deze straten zijn nu reeds drager van de meeste
commerciële en dienstverlenende activiteiten. Ook horeca vindt een plaats in deze activiteitenring.
De diensten en voorzieningen worden geconcentreerd in de cluster Hoge Heirweg, en in het bestaande gemeentehuis
(gemeentediensten en politie).
Deze bundeling heeft als voordeel dat alle voorzieningen zich bij elkaar bevinden. Dit vermijdt veelvuldige korte
verplaatsingen en schept potenties voor het concentreren van ondersteunende infrastructuur zoals parkeervoorzieningen.
Bovendien worden zo de omliggende gebieden en het binnengebied gespaard van mogelijke overlast. In die gebieden
primeert immers de woonfunctie.
Verzekeren van een basisaanbod aan kleinhandel en diensten in de lokale
kern Deurle
Een basisaanbod aan kleinhandel en diensten moet de leefbaarheid van de lokale kern Deurle verzekeren en vermijdt
veelvuldige verplaatsingen binnen de gemeente. Dit is een algemene doelstelling die echter moeilijk gegarandeerd kan
worden. Op zijn minst moeten eventuele bestemmingsplannen de vestiging van kleinhandel en diensten toelaten.
Aanbieden van herlokalisatiemogelijkheden voor zonevreemde bedrijven
Bedrijven die juridisch of omgevingszonevreemd zijn, kunnen binnen de gemeente herlokaliseren naar een lokaal
bedrijventerrein. In totaal gaat het om zeven juridisch zonevreemde bedrijven en één omgevingszonevreemd bedrijf. De
bedrijven hebben een gezamenlijke oppervlakte van 2,73 ha.
Voor twee zonevreemde autoherstelplaatsen is de herlokalisatie wenselijk. Voor beide bedrijven samen gaat het om een
oppervlakte van 1.329 m².
Het lokaal bedrijventerrein zal ontwikkeld worden op de hoek van de N43 en de Broekstraat. Daar bevindt zich
momenteel een verlaten bedrijfsgebouw, op een terrein van 1.732 m².
48
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.3.3 Selecties
deelruimte ‘Steenweg’ als gemengde activiteitenstrip
activiteitenring Latemstraat-Golflaan-Maenhoutstraat als lokaal kleinhandelscentrum
hoek Broekstraat–N43 als lokaal bedrijventerrein
Voor selecties in het kader van de land- en tuinbouwactiviteiten wordt verwezen naar de open ruimte structuur.
5.3.4 Ontwikkelingsperspectieven
Voor de gemengde activiteitenstrip langs de N43
De activiteitenstrip langs de N43 kan zich verder ontwikkelen als gemengde commerciële as met als randvoorwaarde dat
voldoende aandacht geschonken wordt aan het behoud van de woonfunctie. In functie van de gewenste ruimtelijke
structuur van de gemeente is het belangrijk dat de strip niet enkel op bovenlokaal maar tegelijk ook op lokaal
gemeentelijk niveau functioneert. Daarom dienen wonen en handel op gemeentelijk niveau ondersteund te worden. Aldus
wordt vermeden dat de N43 een barrière wordt binnen de ruimtelijk – functionele structuur van de gemeente.
Binnen deze randvoorwaarden, krijgen de bovenlokale ruimtelijk – economische activiteiten de nodige
ontwikkelingskansen.
Voor de activiteitenring
Er wordt gestreefd naar een bundeling van de lokale kleinhandel in de activiteitenring in het centrum van het hoofddorp
Latem. Het wordt een verweven gebied met naast kleinhandel ook plaats voor diensten en horeca. De woonfunctie blijft
belangrijk.
Voor de lokale bedrijven
Bestaande lokale bedrijven in het hoofddorp en in de activiteitenstrip langs de N43 kunnen verder geëxploiteerd worden
voor zover de ruimtelijke draagkracht niet overschreden wordt. In het hoofddorp en in de activiteitenstrip langs de N43
kunnen ook nieuwe lokale bedrijven toegelaten worden, eveneens op voorwaarde dat de aard van de activiteiten
verenigbaar is met de omgeving. Dit betekent ook dat bedrijfsgebouwen die komen leeg te staan, ingenomen kunnen
worden door andere bedrijven.
Bedrijven in de Leievallei krijgen een uitdovend karakter. Hier worden geen nieuwe bedrijven toegelaten.
Voor de bestaande bedrijven (andere dan agrarische bedrijven) in de deelruimten zuidelijk bekengebied en woonbos,
worden passende ontwikkelingsperspectieven geformuleerd.
5.3.5 Acties en maatregelen
Ontwikkelen van een lokaal bedrijventerrein
Aangezien er in de gemeente geen bedrijventerreinen zijn, kan een nieuw bedrijventerrein uiteraard niet aansluiten bij
een bestaand.
Een locatie in het hoofddorp wordt niet weerhouden om volgende redenen:
De woonfunctie primeert in het hoofddorp Latem. Lokale bedrijvigheid kan, maar wordt verweven met andere
functies. Het bundelen van meerdere lokale bedrijven op één terrein in de kern is vanuit die optiek niet
gewenst.
Binnengebieden die mogelijk in aanmerking komen voor de inplanting van een lokaal bedrijventerrein dienen
voor inbreiding van het wonen of worden behouden als lokale groenelementen ter bevordering van de
woonkwaliteit.
Als lokaal centrum voor handel en diensten met mogelijkheden voor horeca en cultuurtoerisme worden reeds
diverse verkeersgenererende functies in de kern geconcentreerd. Een lokaal bedrijventerrein zou nog eens
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 49

Richtinggevend deel
bijkomend verkeer aantrekken. Gezien de verkeersstructuur hoofdzakelijk uit kleine lokale wegen bestaat met
een belangrijke verblijfsfunctie, is extra verkeer van en naar een bedrijventerrein niet gewenst.
Een deel van de kern van Latem is volgens het gewestplan woongebied met cultuurhistorische waarde, een
bedrijventerrein kan niet met deze bijkomende bepaling in overeenstemming gebracht worden (een
woonproject kan hiermee wel voldoende rekening houden);
De kern van Latem wordt geselecteerd als een te beschermen waardevol bebouwd geheel 8 . Een lokaal
bedrijventerrein in de kern zou visueel – landschappelijk een storend element zijn.
Om bovenvermelde redenen wordt geopteerd voor een locatie buiten het hoofddorp, langs de N43 op de hoek met de
Broekstraat. Het lokaal bedrijventerrein dient een oplossing te bieden voor een aantal zonevreemde bedrijven.
De locatiekeuze valt als volgt te motiveren:
het terrein wordt rechtstreeks ontsloten via de N43;
de ontwikkeling past in de visie op de deelruimte steenweg;
de ontwikkeling betekent het herbruiken van een reeds lang in onbruik zijnde perceel met een leegstaand
bedrijfsgebouw.
De inrichting van het lokaal bedrijventerrein wordt afgestemd op de visie voor de N43.
Opmaak van een RUP zonevreemde bedrijven
Zonevreemde bedrijven in de deelruimten zuidelijk bekengebied, steenweg en woonbos krijgen
ontwikkelingsperspectieven via een op te maken RUP zonevreemde bedrijven.
Indien ze dit wensen of indien de ontwikkelingsperspectieven volgens het RUP zonevreemde bedrijven te beperkt zouden
zijn, kunnen zonevreemde bedrijven herlokaliseren naar het te ontwikkelen lokaal bedrijventerrein. Voor twee
zonevreemde autoherstelplaatsen is de herlokalisatie wenselijk.
50
8 Zie § 1.1: Gewenste landschappelijke structuur.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.4 Gewenste toeristisch-recreatieve structuur
5.4.1 Visie
Kaart 5: gewenste toeristisch - recreatieve structuur
De deelruimten Leievallei, het woonbos met Deurle-dorp en Latem-kern spelen als bestemming voor dag- en weekend
toerisme een belangrijke rol in de toeristisch – recreatieve structuur van de gemeente. Deze aantrekkingskracht is er
dankzij het groene en ‘exclusieve’ karakter van de streek en het culturele verleden als kunstenaarsdorp. De gemeente
wenst deze rol te blijven spelen. Dit betekent dat de aanwezige musea, galerijen en horeca de mogelijkheid krijgen om
verder commercieel geëxploiteerd te worden. De activiteiten mogen echter de ruimtelijke draagkracht niet overschrijden.
Een te sterke bundeling of uitbreiding op één locatie is daarom niet wenselijk. Evenmin zijn grootschalige
horecavestigingen zoals feestzalen en dancings gewenst.
Het is het geheel van attracties in een aantrekkelijke omgeving die de sterkte uitmaakt. Pluspunten hierbij zijn de
kwaliteit van het openbaar domein, het conserveren van waardevolle historische gebouwen en het behouden van het
groene karakter van het woonbos en de Leievallei.
Daarnaast is er nood aan een recreatieve structuur op maat van de gemeente en haar inwoners. Deze moet bestaan uit
voorzieningen op gemeentelijk en op buurtniveau.
Op gemeentelijk niveau is de uitbreiding van de sportinfrastructuur gewenst. Hier is een bundeling op enkele centraal
gelegen en goed bereikbare locaties wenselijk. Op buurtniveau zal een aanbod van kleinschalige openbare recreatieve
voorzieningen het wonen ondersteunen.
De toeristisch-recreatieve attractiepunten worden ingepast in een toeristisch-recreatief netwerk. Ook hier is het
onderscheid tussen bovenlokaal en lokaal van belang. De bovenlokale elementen zijn vooral toeristisch – cultureel van
aard en gericht op passieve recreatie. De lokale elementen betreffen ook actieve recreatie zoals de gemeentelijk
sportzones.
5.4.2 Doelstellingen
Bestendigen van de toeristisch–culturele uitstraling van de gemeente
De gemeente wenst een rijk en kwalitatief aanbod aan musea en galerijen te behouden. Dit moet gepaard gaan met
respect voor het bouwkundig erfgoed, het groene karakter van de gemeente en de mobiliteitscontext.
Daarom moet op twee domeinen gewerkt worden: het op peil houden van het aanbod aan cultureel – toeristische
voorzieningen en het verzorgen van de kwaliteit van de omgeving.
Om de link met het artistieke verleden van de gemeente te behouden dienen een reeks zichten en gebouwen beter
beschermd te worden. Een indicatieve selectie wordt opgenomen in de gewenste landschappelijke structuur. Deze lijst zal
aangevuld worden met de inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Vlaamse gemeenschap.
Een kwalitatief openbaar domein
Een kwalitatief openbaar domein versterkt de cultureel – toeristische aantrekkingskracht van de gemeente en de kwaliteit
van de woonomgeving. In het bijzonder zal een gepaste inrichting van de delen van de Leie-oevers die tot het openbaar
domein behoren, de band van de gemeente met de rivier versterken. In dit kader zijn de volgende plekken langs de Leie
strategisch:
de monding van de Meersbeek en omgeving: Leie–oever met aanlegsteiger voor pleziervaart, parking,
omgeving gemeentehuis en politie;
De aanlegsteiger van het veer te Baarle–Frankrijk.
Beide locaties worden verbonden door een lokale toeristisch–recreatieve route. De bestaande doorzichten van op de
recreatieve route richting Leie worden gevrijwaard.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 51

Richtinggevend deel
Ook het domein van het museum Gevaert-Minne is een strategische projectlocatie voor de aanleg van het openbaar
domein.
Het aanbod aan gemeentelijk sport- en recreatie-infrastructuur afstemmen op
de behoefte
De recente evoluties in de sportbeoefening op gemeentelijk niveau, tonen aan dat een uitbreiding van de gemeentelijke
sportinfrastructuur noodzakelijk is. De huidige terreinen van het gemeentelijk sportcentrum bieden geen ruimte meer.
Een uitbreiding op de aangrenzende percelen is niet mogelijk. Deze zijn bebouwd met woningen.
Doelstelling is om op de huidige locatie het gebouw voor binnensporten te behouden en de infrastructuur voor
buitensporten naar een nieuwe lokatie te verhuizen.
Naar aanleiding van het locatieonderzoek voor deze activiteiten werd besloten om ook de nieuwe lokale feest- en
toneelzaal op deze site te vestigen.
Uitbouw van een lokaal recreatief wandel- en fietsnetwerk
Het lokaal recreatief wandel- en fietsnetwerk wordt uitgebouwd tussen de locaties met gemeentelijke sportinfrastructuur
en de belangrijkste woonzones: Latem-kern, het woonbos en de weilandwijken.
Voorzien van voldoende infrastructuur voor recreatie op buurtniveau
Kleinschalige recreatieve infrastructuur op buurtniveau zijn woonondersteunende voorzieningen die de woonkwaliteit
verhogen. Het gaat hierbij om speelpleintjes en openbare sportinfrastructuur.
Als doelstelling wordt vooropgesteld dat in elke belangrijke woonentiteit minstens één dergelijke voorziening aanwezig
moet zijn.
Momenteel is dit enkel in de kern van Deurle niet het geval. Mogelijk kan een dergelijke voorziening in het gemeentelijk
wandelbos gerealiseerd worden.
Aanbieden van kwalitatieve infrastructuur voor jeugdverenigingen
Diverse lokale verenigingen kampen met problemen rond accommodatie. In bepaalde gevallen dringt herlokalisatie zich
op. Dit is het geval voor de scouts van Latem, die momenteel verspreid liggen over twee locaties.
5.4.3 Selecties
Sport- en recreatieclusters op gemeentelijk niveau
huidig sportcentrum voor binnensport langs de Hoge Heirweg (zie ook selectie lokale dienstencluster binnen de
gewenste nederzettingsstructuur);
te ontwikkelen locatie voor buitensporten en recreatie langs de N43/Lijnstraat/Molenhoekstraat.
Specifieke sport- en recreatie-infrastructuur
bowling langs de N43.
Zones voor recreatief medegebruik
gemeentelijk wandelbos te Deurle;
zuidelijk bekengebied;
sport- en recreatiecluster N43/Lijnstraat/Molenhoekstraat.
52
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
Lokale en buurtgebonden recreatieve elementen
KSA Deurle (Oude Vierschaarstraat);
scouts Latem (in realisatie aan wijkcentrum Oase, Hooglatem);
bolders/schutters Kwakstraat;
schutters Deurle;
manege Broekstraat;
speelpleinen.
Cultureel – toeristische aantrekkingspolen:
de musea;
de kern van Latem;
de kern van Deurle en onmiddellijke omgeving;
de molen te Latem;
Strategische plaatsen openbaar domein
Leie-oever ter hoogte van de monding van de Meersbeek;
Leie-oever ter hoogte van het veer te Baarle–Frankrijk;
domein Gevaert–Minne.
5.4.4 Suggesties omtrent de bovenlokale elementen van sport- en
recreatie
Latem Golfclub
De Latem Golfclub heeft een bovengemeentelijke uitstraling en aantrekkingskracht. Ze is goed ingepast binnen de
ruimtelijke structuur van de gemeente. Het glooiende reliëf en de groene elementen op het golfterrein continueren de
ruimtelijke kenmerken van het woonbos. De huidige activiteiten kunnen er verder gezet worden. Een uitbreiding is niet
wenselijk. Bij eventuele wijziging van de huidige activiteit wordt het golfterrein als open ruimte behouden. Vanuit
geomorfologisch oogpunt is het gebied immers waardevol. Een ontwikkeling als landschapspark kan bijdragen tot het
rustige en groen karakter van het woonbos.
Leievallei als element van de toeristisch-recreatieve structuur
In de Latemse Meersen wordt passieve recreatie toegestaan. Het gaat daarbij om wandelen, joggen en fietsen. De Leie
heeft een functie voor waterrecreatie.
Toeristisch – recreatieve activiteiten moeten voldoende rekening houden met de andere functies in de Leievallei (wonen,
natuur, land- en tuinbouw).
5.4.5 Ontwikkelingsperspectieven voor elementen van lokaal
niveau
Langs de N43
Binnen de gemeente zijn er enkel in de gemengde activiteitenstrip langs de N43 mogelijkheden voor bijkomende
bovenlokale elementen van sport en recreatie. De bowlingzaal langs de N43 past in het multifunctionele karakter van de
gemengde activiteitenstrip langs de N43 en kan behouden blijven. Het herbruiken van leegstaande bedrijfs- of
winkelpanden langs de N43 voor intensieve recreatie kan toegelaten worden.
Voor de sport- en recreatieclusters op gemeentelijk niveau
Het gebouw voor binnensporten blijft op de huidige locatie aan de Hoge Heirweg behouden, de buitensporten worden
geherlokaliseerd. De vrijgekomen ruimte zal intensief benut worden voor nieuwe infrastructuur voor verenigingen.
Bundeling op deze centrale locatie in de kern van Latem is een vorm van kernversterking. Daarom wordt deze locatie
voorbehouden aan ruimte-intensieve activiteiten. De bouw van een bibliotheek en eventueel een school, een
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 53

Richtinggevend deel
kinderdagverblijf en een jeugdhuis behoren tot de mogelijkheden. Naast gemeenschapsvoorzieningen zal een park op het
niveau van de kern ingericht worden en kan ook wonen een plaats krijgen.
De locatie N43/Lijnstraat/Molenhoekstraat is voorbehouden voor ruimte-extensieve activiteiten. De buitensportterreinen
voor voetbal en tennis krijgen hier hun plaats. Op het terrein wordt eveneens een feest- en toneelzaal voor lokale
potentieel hinderlijke activiteiten gepland. Het gaat om een gebouw voor activiteiten die vanwege de mogelijke overlast
en de hoge pieken in verkeersgeneratie niet gesitueerd worden in de kern. De infrastructuur wordt ingekaderd in een
bebost recreatiegebied, onder andere om mogelijke hinder naar de omwonenden in te dijken. In de groene buffer kan een
speelbos ontwikkeld worden. De vestigingen van de jeugdverenigingen (scouts en KSA) bevinden zich op wandelafstand
van deze zone.
Via wandel- en fietspaden wordt de zone verbonden met de open ruimte gebieden langs de beken en het bufferbekken,
gelegen achter het wijkcentrum Oase.
Voor de zones voor recreatief medegebruik
In de zones voor recreatief medegebruik wordt passieve recreatie toegestaan. Het gaat daarbij om wandelen, joggen en
fietsen. Deze functie situeert zich gedeeltelijk op bovenlokaal niveau. De integratie in gemeentegrensoverschrijdende
netwerken of routes is dan ook mogelijk.
5.4.6 Acties en maatregelen
Realisatie van bijkomende gemeentelijke sportinfrastructuur
De gemeente zal via een RUP op de locatie N43/Lijnstraat/Molenhoekstraat gronden bestemmen voor de herlokalisatie
van bestaande en de realisatie van bijkomende gemeentelijke sportinfrastructuur en voorzieningen.
Opmaak van inrichtingsplannen voor de strategische locaties van het
openbaar domein
De geselecteerde strategische locaties voor het openbaar domein hebben nood aan een meer kwalitatieve inrichting. Een
inrichtingsplan zal de heraanleg voorbereiden. De inrichtingsplannen voor de projectgebieden langs de Leie zullen
specifieke aandacht besteden aan visuele kwaliteit en aan de relatie van de omgeving met het water. Indien nodig kan een
RUP opgemaakt worden.
Bouw van bijkomende jeugdinfrastructuur
De scouts van Latem zal verhuizen van de twee huidige locaties (Speureweg en Kapitteldreef) naar een nieuw terrein
gekoppeld aan het wijkcentrum Oase in Hooglatem.
Een herlokalisatie voor de KSA-Deurle werd recent doorgevoerd (2004). Zij kregen door middel van het BPA Oude
Vierschaarstraat een plaats langs de Oude Vierschaarstraat (deel Brandstraat–N43).
Onderzoek naar museumfietsroute
De gemeente zal een onderzoek voeren naar de mogelijke uitbouw van een toeristisch-recreatieve fietsroute onder de
vorm van een ‘museumfietsroute’.
54
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.5 Gewenste verkeers- en vervoersstructuur
5.5.1 Visie
Kaart 6: gewenste verkeers- en vervoersstructuur
Enkel de N43 is op bovenlokaal niveau geselecteerd, deels als secundaire weg type 3 en deels als secundaire weg type 2.
De inrichting van de weg moet echter ook rekening houden met zijn rol in de ruimtelijke structuur op lokaal niveau. De
N43 mag geen as zijn die uitsluitend dient voor snel doorgaand verkeer.
Via een categorisering krijgen de lokale wegen een duidelijke functie binnen de verkeers- en vervoersstructuur. Het
doorgaand verkeer dient gebundeld te worden op een beperkt aantal wegen. Dit moet de verkeersleefbaarheid en –
veiligheid van de woonzones garanderen. Deze wegen moeten zowel voor de verbinding tussen de verschillende delen
van de gemeente zorgen als voor de ontsluiting van de gemeente naar de omliggende gebieden. Het openbaar vervoer
moet deze ontsluitende en verbindende functies ondersteunen.
De verbinding tussen belangrijke locaties moet ook mogelijk zijn via een netwerk van veilige fiets- en wandelpaden.
Tussen de verschillende recreatieve polen is een lokaal recreatief fietsroutenetwerk wenselijk.
5.5.2 Doelstellingen
Bovenlokaal doorgaand verkeer scheiden van lokaal verkeer
De N43 en de N437 hebben een duidelijke functie als weg voor doorgaand verkeer, respectievelijk tussen Gent en Deinze
en tussen Nevele (E40) en Nazareth. Hun inrichting moet gericht zijn op het vervullen van deze functie maar moet
tegelijk rekening houden met hun rol in de ruimtelijke structuur. De N43 is drager van de gemengde activiteitenstrip en
een aantal dwarsende straten zorgen voor de verbinding tussen het zuidelijk en het noordelijk deel van de gemeente. De
N437 ligt aan de rand van het woonbos en kent ten zuiden van de N43 veel lintbebouwing. De andere wegen in de
gemeente krijgen geen functie voor bovenlokaal doorgaand verkeer.
Ontsluiting van de gemeente naar de omliggende gebieden en verbindingen
binnen de gemeente bundelen op beperkt aantal wegen
De Moeistraat ontsluit samen met de N43 en de N437 de gemeente. Ze verbindt de gemeente met De Pinte en meer
specifiek met het station van De Pinte.
Daarnaast zullen een beperkt aantal wegen zorgen voor de verbinding tussen verschillende elementen in de gemeente.
Vooral de verbindingen met Latem – kern zijn hierbij belangrijk. Daar bevindt zich immers het lokaal handel- en
dienstencentrum van de gemeente.
Functioneel en recreatief fietsroutenetwerk stimuleert verplaatsingen met de
fiets
Het terugdringen van de automobiliteit ten behoeve van een verbeterde verkeersleefbaarheid en –veiligheid is een
algemene doelstelling. Het aanbieden van een lokaal netwerk van fiets- en wandelroutes moet het langzaam verkeer
stimuleren. Het netwerk moet de centrale punten van de nederzettingsstructuur en de toeristisch – recreatieve structuur
verbinden. Bij voorkeur sluit het aan op het bovenlokaal netwerk en op het openbaar vervoer.
Parkeerdruk in Deurle verminderen
Het toerisme zorgt voor periodes van parkeerdruk in het centrum van Deurle. De gemeente stelt zich tot doel deze druk te
verminderen. Doelstelling is het parkeren te bundelen aan een randparking nabij de N43. Waar parkeren niet gewenst is,
moet het ontmoedigd worden. Een aangepaste inrichting kan het parkeren onmogelijk maken.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 55

Veilige oversteekplaatsen op de N43
Richtinggevend deel
De N43 scheidt Hooglatem van de rest van de gemeente. Om de fysieke binding tussen het noordelijke en het zuidelijk
deel van de gemeente te verzekeren, zijn op de N43 voldoende en veilige oversteekplaatsen voor fietsers en voetgangers
noodzakelijk.
Behoud van netwerk van veld-, voet- en fietswegen
Doorheen de gemeente lopen talrijke veldwegen. Deze hebben een belangrijke functionele en recreatieve functie. Zo
ontsluiten ze de woningen en maken ze recreatieve wandeltochten door de natuur mogelijk.
Een inventarisatie moet inzicht geven in hoeverre de paden nog functioneel zijn.
Als algemeen principe wordt het behoud van de paden vooropgesteld, zeker daar waar ze een veilige alternatieve wandel-
en fietsverbinding vormen. Het goed onderhoud van de wegen is daarbij een basisdoelstelling. Is er geen veilige route
dan zal geval per geval moeten geoordeeld worden over het behoud.
Behoud van het veer te Baarle–Frankrijk
Samen met de brug van de N347 is het veer de enige mogelijkheid om vanuit Sint-Martens-Latem de overkant van de
Leie te bereiken. Ze verbindt ook Baarle – Frankrijk en de omliggende bebouwing met het lokale centrum van Baarle
(grondgebied Gent). Naast deze functionele rol, is het veer ook een element van de toeristisch – recreatieve structuur.
Vanuit beide invalshoeken is het wenselijk het veer te behouden.
5.5.3 Selecties en categorisering op lokaal niveau
Volgende categorisering wordt vastgelegd voor het lokale wegennet:
Lokale weg type 1A: N437: Pontstraat–Klapstraat;
Lokale wegen type 1B: Maenhoutstraat, de Denterghemlaan–Latemstraat, Mortelputstraat, Golflaan,
Moeistraat, Keistraat;
Lokale wegen type 2: Lindenstraat, Nelemeersstraat–Brakelstraat–Heidebergen–Koperstraat, Muldersdreef–
Oude Vierschaarstraat (richting De Cocklaan), Twee Dreven (ten zuiden van N43), Broekstraat.
Een lokale weg type 1A heeft en verbindingsfunctie op interlokaal niveau, een lokale weg type 1B heeft een
verbindingsfunctie op lokaal niveau en ook een ontsluitingsfunctie. Een lokale weg type 2 is een gebiedsontsluitingsweg.
De overige wegen worden geselecteerd als lokale weg type 3 (erftoegangsweg).
Lokale fiets- en voetwegen
Baarle-Frankrijkstraat–Brakelmeerstraat (Latemse meersen);
Pontstraat–Xavier De Cocklaan (Vetterskouter);
een verbinding in Hooglatem tussen het parkbos, de nieuwe wijken en de geplande nieuwe sportzone.
Lokale voetwegen
alle bestaande voetwegen;
wandelpad Baarle-Frankrijkstraat–Brakelmeerstraat;
buurtweg parallel aan de Leie tussen Pontstraat en De Cocklaan;
knuppelpaden langs Nazarethbeek;
Lokale randparking
t.h.v. de geplande sportzone Lijnstraat als randparking
56
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.5.4 Suggesties omtrent elementen van bovenlokaal niveau
Onderstaande ontwikkelingsperspectieven zijn suggesties betreffende de N43 van de gemeente aan het Vlaams Gewest
(AWV) en De Lijn. Doelstelling van de suggesties is de voorziene ontwikkelingen op lokaal niveau optimaal af te
stemmen met deze op bovenlokaal niveau, met name wat betreft de overstappunten voor het openbaar vervoer en de
afbakening van het grootstedelijk gebied.
Voor de secundaire weg N43
In het kader van de uitbouw van de N43 als openbaar vervoersas wordt voorgesteld een overstappunt in te richten voor
de overgang tussen privé en openbaar vervoer. Om de ruimte efficiënt te benutten wordt voorgesteld een P&Rvoorziening
in te richten ter hoogte van de Lijnstraat. Hierdoor kan de parking voor de gemeentelijke recreatiezone
dubbel gebruikt worden. Om die reden stelt de gemeente voor de overgang tussen de secundaire weg type II naar III te
verplaatsen van de Golflaan naar de Lijnstraat.
Een aantal gevaarlijke kruispunten moeten aandacht krijgen met name de kruispunten van de N43 met Twee Dreven, de
Golflaan/Moeistraat, de Maenhoutstraat en de Lijnstraat–Oude Vierschaarstraat.
Op de N43 kan de aanwezigheid van de kern van Latem visueel benadrukt worden. De toegang tot de kern van Latem
kan verkeerstechnisch verduidelijkt worden door een aangepaste inrichting van het kruispunt. Een poorteffect wordt vaak
vormgegeven door een asverschuiving, het gebruik van een andere wegverharding en/of de aanplanting van bomen.
Visueel kan de poort benadrukt worden door de plaatsing van een kunstwerk dat verwijst naar het cultuur – historische
verleden van Latem en Deurle als kunstenaarsdorpen. Ook het realiseren van een iets massiever of inspringend
bouwvolume kan het gewenst poorteffect visueel ondersteunen.
De gemeente suggereert om de verschillende aandachtspunten geïntegreerd te behandelen in een op te maken
streefbeeldstudie voor de N43.
Voor het openbaar vervoer
Op het deel van de N43 dat als secundaire III geselecteerd is, is een afzonderlijke bedding voor het openbaar vervoer een
minimum vereiste. Drie mogelijke varianten worden gesuggereerd:
plaatselijk vrije busstroken ter hoogte van de filegevoelige kruispunten;
vrije busbaan langs N43, vanaf de grens met het grootstedelijk gebied richting Gent;
doortrekking tramlijn tot in Sint-Martens-Latem (grens grootstedelijk gebied).
De ontsluiting van de kern van Latem en van Hooglatem door het openbaar vervoer dient optimaal te worden
uitgebouwd, zowel naar Gent als aansluitend op de N43.
De wijken die door een belbus bediend dienen te worden zijn Brakel, Nelemeersstraat en Broekstraat.
5.5.5 Acties en maatregelen op lokaal niveau
In het beleidsplan van het mobiliteitsplan Sint-Martens-Latem is een uitgebreide lijst van zal acties en maatregelen voor
de verkeers- en vervoersstructuur in de gemeente opgesomd.
Onderstaande acties zijn relevant in het kader van de gewenste ruimtelijke structuur.
Voor de lokale weg type 1A N437
In het kader van de uitwerking van de categorisering van de lokale wegen vraagt de gemeente aan AWV het initiatief te
nemen om de N437 (Pontstraat/Klapstraat) her in te richten in functie van de categorisering als lokale weg type 1A. In
het kader van de verkeersveiligheid dienen de kruispunten met de de Denterghemlaan, de Dorpsstraat en Langs de
Spoorweg te worden aangepast
Tevens wordt een onderzoek gevoerd naar het aanleggen van een voet- en fietspad langs of nabij de
Pontstraat/Klapstraat. In het bijzonder voor de Pontstraat zal bij een herinrichting meer aandacht geschonken worden aan
de leefbaarheid van het dorp van Deurle en de zwakke weggebruiker gekoppeld aan de landschappelijke potenties van de
Leievallei.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 57

Locatieonderzoek en inrichten van een randparking
Richtinggevend deel
Om de parkeerdruk in de woonkernen te verminderen wordt een randparking langs de N43 ingericht ter hoogte van de
sportcluster Lijnstraat (gecombineerd met de P+R). In eerste instantie dient een onderzoek op microniveau de exacte
locatie aan te duiden, waarna een inrichtingplan kan worden opgemaakt. De locatiekeuze moet worden afgestemd op de
haltes van het openbaar vervoer en een gewenste koppeling van de randparking met de P+R.
De parkings moeten beschikken over een goed uitgebouwde accommodatie zoals fietsenstallingen, kwalitatieve haltes en
wachtplaatsen.
Gekoppeld aan de bouw inrichting van een de randparkings wordt tevens een parkeerverwijssysteem ontworpen.
Inrichting lokale wegen in functie van categorisering
De inrichting van de lokale wegen type 1B voldoet reeds aan hun categorisering.
Een eventuele heraanleg van de als lokale weg type 2 gecategoriseerde straten, zal rekening houden met de gewenste
functie van deze wegen.
Indien nodig kunnen lokale wegen heringericht worden om doorgaand verkeer uit de kernen te weren.
Afwerken inrichting schoolomgevingen
Voor de meeste schoolomgevingen geldt dat de inrichting reeds voldoet in het kader van de gewenste verkeersveiligheid.
De herinrichting van de omgeving van de kleuter- en lagere school in de Ph. De Denterghemlaan is in ontwerp en wordt
verder afgewerkt.
Vervolledigen lokaal fietspadennetwerk
De gemeente zal fietspaden aanleggen langs de Mortelputstraat en zo mogelijk langs Heidebergen.
Museumfietsroute
De gemeente zal een onderzoek voeren naar de mogelijke uitbouw van een toeristisch - recreatieve fietsroute. Deze route
kan de vorm aannemen van een ‘museumfietsroute’. Deze route moet aansluiten op de bestaande bovenlokale routes
zoals de Leiestreekroute.
Inventarisatie van veld-, voet- en fietswegen
Een inventarisatie moet inzicht geven in hoeverre de paden nog functioneel zijn. Het goede onderhoud van te behouden
veld-, voet- en fietswegen is een basisdoelstelling.
In eerste instantie zal een inventaris gemaakt worden van de bestaande wandelwegen, hun staat en toegankelijkheid. De
atlas van buurt- en voetwegen dient daarbij als uitgangspunt. De inventaris dient duidelijkheid te verschaffen over de
mate waarin de officiële buurt- en voetwegen nog bestaan en toegankelijk zijn. De inventaris kan aangevuld worden met
andere ‘niet officiële’ wegen en paden. In een tweede fase zal de gemeente een selectie maken van de prioritair te
behouden wegen en paden, zodanig dat een aaneengesloten netwerk van wandelcircuits ontstaat. In een derde fase kan
het actieplan opgesteld worden met beleidsmaatregelen betreffende onderhoud en toegankelijkheid. Dit zal gebeuren in
overleg en samenwerking met de eigenaars en/of beheerders.
Overleg m.b.t. de N43
De gemeente zal haar suggesties omtrent de N43 inbrengen in de overlegorganen die desgevallend zouden worden
opgericht in het kader van de opmaak van studies en plannen voor de N43 door de hogere overheid.
58
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
5.6 Gewenste landschappelijke structuur
5.6.1 Visie
De grote landschappelijke gehelen spelen een belangrijke rol in Sint-Martens-Latem en dragen bij tot de variatie van het
landschap in de gemeente. Dit verhoogt tevens de herkenbaarheid van de verschillende deelruimten. Daarom moeten
deze typische landschappelijke kenmerken zo veel mogelijk bewaard blijven. Bij relicten van traditionele landschappen,
zoals de meersen in de Leievallei, de bosrestanten in het woonbos en de depressie van Hooglatem in het zuidelijk
bekengebied, wordt in de eerste plaats gestreefd naar het behoud en waar mogelijk het herstel. Bij nieuwe landschappen,
zoals de activiteitenstrip langs de N43, zijn integratie en beeldkwaliteit de sleutelwoorden.
Naast de grote landschappelijke gehelen dient aandacht te gaan naar de bescherming van kleinere landschappelijk
waardevolle elementen. Het gaat hierbij vooral om punten en lijnen. Ook deze zijn in Sint-Martens-Latem talrijk, denken
we bijvoorbeeld aan waardevolle historische gebouwen en aan dreven. Het behoud hiervan is niet alleen belangrijk
vanwege hun waarde op zich maar evenzeer als merkpunt (landmark) in de ruimtelijke structuur en omwille van hun
relatie met het artistieke verleden van de gemeente.
5.6.2 Doelstellingen
Relicten van traditionele landschappen beschermen
Voor zover dit nog niet het geval is, moeten waardevolle relicten van traditionele landschappen beschermd worden. Waar
mogelijk dient het landschap hersteld te worden.
Nieuwe landschappen integreren
Nieuwe landschappen moeten zich integreren in de omgeving. Dit betekent dat ze zich qua schaal en morfologie moeten
inpassen in het landschap.
De residentiële ontwikkelingen in het woonbos en de commerciële as langs de N43 zijn hier mooie voorbeelden van. Het
beleid is gericht op het in stand houden van deze landschappelijke integratie.
Voor de strip langs de N43 zijn bepalingen vastgelegd in het ontwerp BPA.
Bepalingen omtrent de landschappelijke kwaliteit van het woonbos zullen in het op te maken RUP ‘woonbos’ vastgelegd
worden.
Bescherming van waardevolle punt- en lijnelementen
Het doorknippen van lijnrelicten moet vermeden worden; de continuïteit ervan moet gegarandeerd worden.
Waardevolle puntrelicten (of bakens) worden behouden. Waar mogelijk wordt de beeldwaarde van de onmiddellijke
omgeving versterkt in functie van de waarneming van het relict.
Een aandachtspunt is het gebruik van waardevolle gebouwen. Een langdurige leegstand dient vermeden te worden. Een
continu gebruik garandeert de instandhouding.
Dit aandachtspunt geldt in het bijzonder voor de historisch waardevolle zonevreemde gebouwen.
Vrijwaren van waardevolle zichtlijnen en uitzichten
Verzichten hebben vooral betrekking op de Leie. Het vrijwaren van waardevolle zichtlijnen en uitzichten moet de band
tussen de gemeente en de rivier visueel benadrukken.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 59

5.6.3 Selecties
Volgende selecties zijn niet-limitatief, in afwachting van de opmaak van een inventaris (zie acties).
Te beschermen relictlandschappen
Vetterskouter;
veengebied langs de N43;
de landduinen op het golfterrein;
het domein Buysse;
domein Van Schoote;
put van Gevaert;
park de Spoelberch en de boomgaard van Deurle;
de hoogstamboomgaard op de hoek Lijnstraat/Broekstraat.
Te beschermen landschappelijk waardevolle lijnelementen
dreef Vetterskouter;
alle dreven in het woonbos i.h.b. Rode Beukendreef naar het kasteel van Deurle, de toegangsdreef met
poortgebouwtjes tot het Domein van Schoote;
reliëfrand ter hoogte van het Cultureel Centrum.
Te beschermen waardevolle bebouwde gehelen
dorpskom van Deurle 9 ;
dorpskom van Latem 10 .
Te beschermen landschappelijk waardevolle puntelementen (bakens)
Sint-Martinuskerk van Latem 11 ;
Sint-Aldegondisker van Deurle;
Sint-Jozefsschool en omgeving;
Villa Anseele;
Muldershuis;
Duiventil Broekstraat (Van Hoorde);
Oud gemeentehuis Deurle;
Molen te Latem 12 ;
Vlasveredelingsfabriek met bakstenen schoorsteen;
Torenhof en Voldershof;
Kasteel van Deurle;
Kasteel De Spoelberch;
Villa ‘Les Buttes Sainte Aldegonde’ met park te Deurle;
Hof ter Laken 13 (met kasteelpark, Otegemsham);
domein (met woonhuis en atelier) Gevaert-Minne 14 ;
voormalige woning Leon De Smet;
voormalige woning Binus Van den Abeele;
voormalige woning George Minne;
Ijskelder Pontstraat.
Te vrijwaren zichtlijnen en uitzichten
Richtinggevend deel
Latem-kern t.h.v. de aanlegsteiger aan het gemeentehuis richting Keuzemeersen;
de reliëfovergang langs de Baarle-Frankrijkstraat en verzichten door de alluviale vlakte ter hoogte van de
Baarle-Frankrijkstraat;
de brug van de Pontstraat over de Leie;
zichten vanaf de Pontstraat ter hoogte van Deurle;
60
9
Reeds beschermd als dorpsgezicht.
10
Id..
11
Samen met omgeving reeds beschermd als dorpsgezicht.
12
Reeds beschermd.
13
Ook gekend als ‘Kasteel Ter Leie’.
14
Reeds beschermd als dorpsgezicht.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

Richtinggevend deel
zicht op de alluviale vlakte van de Leie en het kasteel van Ooidonk van op de N43 ter hoogte van de
Vetterskouter;
vijver hoek Latemstraat-Burgemeesterstraat.
Nieuwe landschappen
de gemengde activiteitenstrip langs de N43;
het woonbos (villa’s in combinatie met bomenbestand en golvend reliëf als herinneringen aan het historisch
landschap);
weilandwijken.
5.6.4 Acties en maatregelen
Opmaak verordening of RUP bescherming cultureel erfgoed
Het rijk cultureel erfgoed van de gemeente verdient bescherming. Dit kan onder meer via een beschermingsprocedure op
Vlaams niveau. Een aantal gebieden in de gemeente zijn reeds beschermd als landschap of dorpszicht.
Aanvullend hieraan wil de gemeente een groter aantal gebouwen beschermen. Het gaat onder meer over gebouwen die
een rol hebben gespeeld tijdens de periode van de Latemse School. Gebouwen die dienst deden als woning en/of atelier
van bekende kunstenaars of die terug te vinden zijn op schilderijen uit die tijd worden in het plan opgenomen. Voorst zal
gebruik gemaakt worden van de inventaris van het bouwkundig erfgoed van het Instituut voor het onroerend erfgoed (zie
deelstudie zonevreemde gebouwen). Aldus blijft de bestaande ruimtelijke structuur verwijzen naar het cultureel verleden
van de gemeente.
De gemeente zal een inventaris van het te beschermen cultureel erfgoed opmaken.
De bescherming kan zowel via een verordening als via een RUP geregeld worden. De keuze zal worden gemaakt na
bijkomend onderzoek.
De verordening of het RUP zal vooral aandacht besteden aan beheers- en instandhoudingsmaatregelen om het
oorspronkelijke karakter van de gebouwen te vrijwaren.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 61

Richtinggevend deel
6 Synthese gewenste ruimtelijke
structuur
6.1 Geïntegreerde gewenste ruimtelijke structuur
Kaart 7: synthesekaart gewenste ruimtelijke structuur
De synthesekaart toont twee kernen waartussen zich het uitgestrekte woonbos situeert. Van de twee kernen is Latem de
centrumkern waar de belangrijkste lokale voorzieningen qua kleinhandel en diensten zich situeren. De kern van Latem
wordt beperkt verdicht via inbreiding.
Zowel in de kernen als in het woonbos worden een aantal open ruimte fragmenten gevrijwaard.
Ten zuiden van de steenweg vormen de weilandwijken een groot woongebied buiten de kern. Dit betekent dat de
ontwikkelingsperspectieven vanuit lokale behoeften beperkt worden.
De open ruimte fragmenten binnen bebouwd gebied zijn hier in hoofdzaak gekoppeld aan het netwerk van beken dat het
gebied doorsnijdt. De beekvalleien worden versterkt en maatregelen voor waterbeheer worden voorzien.
Langs de N43 situeert zich en gemengde activiteitenstrip die niet alleen de twee delen van de gemeente scheidt maar ze
tegelijk via een aantal ingrepen ook verbindt. Daarvoor worden langs de steenweg ook lokale functies voorzien zoals de
sport- en recreatiecluster, het lokaal bedrijventerrein en bijkomende woningen.
Aan de randen van de gemeente situeren zich belangrijke open ruimte gebieden. Ze zijn gekoppeld aan bovenlokale
elementen zoals de Leievallei, de open ruimte corridor tussen Schelde en Leie en de kastelensite annex parkbosgebied. In
deze gebieden zijn natuur en landbouw belangrijke functies, zonder echter de ontwikkelingsperspectieven voor de
woonlinten, woonkorrels en het recreatief medegebruik over het hoofd te zien.
6.2 Overzicht en samenhang van de acties
Geïntegreerde gebiedsgerichte gemeentelijke RUP’s
Opmaak van een RUP ‘Baarle–Frankrijk’ voor het duidelijk afbakenen van de nederzetting ten opzichte van de
waardevolle open ruimte, de bestendiging van de huidige functies en het onbebouwd inrichten van open ruimte
fragmenten in relatie met de omliggende bebouwing en het natuurgebied.
Opmaak van een RUP ‘Woonbos’ (gefaseerd) voor het behoud van het residentiële groene karakter van het
woonbos en van het oorspronkelijk karakter van het bomenbestand.
Opmaak van een RUP voor de Kortrijksesteenweg/Xavier De Cocklaan (gefaseerd).
Opmaak van twee gekoppelde RUP’s: ‘Molenhoek’ en ‘Hoge Heirweg’.
Het RUP ‘Molenhoek’ moet de realisatie van een gemeentelijke sportcluster en een lokaal bedrijventerrein
mogelijk maken en voorzien in een beperkte randafwerking van de bebouwing langs de Broekstraat en de
Molenhoekstraat. De randafwerking moet vermijden dat er restzones agrarisch gebied overblijven. Langs de
Broekstraat betreft het eventueel het verfijnen van de voorschriften voor het landelijk woongebied en het
oplossen van de problematiek van acht zonevreemde gebouwen. Langs de Molenhoekstraat zal de
randafwerking resulteren in een betere structurering van het woonlint.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem 63

Het RUP ‘Hoge Heirweg’ zal de herinvulling van de locatie van de huidige sportvoorzieningen na het
herlokaliseren van de buitensportterreinen vastleggen.
Richtinggevend deel
Opmaken van een RUP ‘Westelijk landbouwgebied’. Dit RUP zal het landbouwbasisgebied afbakenen en
daarbinnen het gebied voor glastuinbouw.
Opmaak van een RUP binnengebied ‘Vennelaan’ voor een inbreidingsproject in de kern van Latem.
Opmaak van een RUP binnengebied ‘Latemkouter’ voor het afbakenen van de te behouden open ruimte en een
beperkt inbreidingsproject in de kern van Latem.
Opmaak RUP ‘Hooglatem’ voor een evenwichtige invulling van het ‘randstedelijk woongebied’.
Sectorale gemeentelijke RUP’s
Opmaak van een RUP ‘Zonevreemde woningen’ voor alle zonevreemde woningen waarvoor geen oplossing
werd uitgewerkt in één van de hierboven opgenoemde gebiedsgerichte RUP ‘s.
Opmaak van een RUP ‘Zonevreemde historisch waardevolle gebouwen’, voor alle zonevreemde historisch
waardevolle gebouwen die niet opgenomen zijn in één van de hierboven opgenoemde gebiedsgerichte RUP’s
of in het RUP zonevreemde woningen.
Opmaak van een RUP ‘Zonevreemde bedrijven’ voor de bedrijven waarvoor geen regeling werd uitgewerkt in
één van de hierboven opgenoemde gebiedsgerichte RUP’s.
Opmaak van een RUP ‘Zonevreemde sport en recreatie’ voor de sport en recreatie infrastructuren waarvoor
geen regeling werd uitgewerkt in één van de hierboven opgenoemde gebiedsgerichte RUP’s.
Andere acties
Opmaak van inrichtingsplannen voor de strategische lokaties van het openbaar domein (Leie – oever ter hoogte
van het gemeentehuis, Leie-oever ter hoogte van het veer, domein Gevaert-Minne). Indien nodig kan ook
gewerkt worden met een RUP.
Realiseren van overstromingsgebieden en bufferbekkens in de depressie van Hooglatem.
Grondruil voor land- en/of tuinbouwgronden op middellange termijn.
Bouw van bijkomende jeugdinfrastructuur.
Inrichten van een randparking.
Inrichting lokale wegen in functie van categorisering.
Afwerken inrichting schoolomgevingen.
Vervolledigen lokaal fietspadennetwerk.
Onderzoek naar de mogelijke uitbouw van een toeristisch - recreatieve fietsroute.
Overname private wegen met openbaar karakter in het woonbos.
Inventarisatie van veld-, voet- en fietswegen.
Inventarisatie en opmaak verordening bescherming cultureel erfgoed. Een regeling in de gebiedsgerichte
RUP’s of een sectoraal RUP behoort ook tot de mogelijkheden.
Overleg met de Vlaamse overheid, ondermeer in het kader van de natuurrichtplannen, betreffende het opstarten
van een project agrarisch natuurbeheer.
Overleg m.b.t. de N43.
Overleg met De Lijn m.b.t. betere openbaar vervoersverbindingen.
64
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Martens-Latem

N
niet schaalgebonden
lokale dienstencluster
open ruimte fragment met
openbaar karakter
open ruimte fragment zonder
openbaar karakter
iris
consulting
hoofddorp
woonkern
randstedelijk woongebied
gemengde gebieden met woonfunctie
nederzettingsfragment
woonbos
woonlint
woonkorrel
reservegebied voor woningen
prioritair te ontwikkelen binnengebied
niet aan te snijden gebieden
Gewenste nederzettingsstructuur
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: mei 2006
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044 Kaartnummer: 1

v2X2
x
Tf
H PHH RHH THH w
IXQHHHH
Sf
Te
Se Se
f˜
—222˜˜
˜22
2——˜——
2
2—
—2˜22˜2
2—˜
T
Pˆ
Pˆ
Pˆ PˆPˆ
Pˆ
If
P‰
P‰ P‰
Pˆ
P‡
P
Ie
P
Ih
Ip
Ii
Ig
eX2‚—2—22—2——222IWUV22IWWW22——2IGIHHHH222xqs2@ygEqsƒ2†——A
p—222—2——22—2eIWIQ2—22xqs
u——2PX2f˜
Ġr gX 2PHHT
2—2—— qX
xHHRR u——X P
€F2‚—
€X q‚ƒ2ƒEw—Ev—
y—X q2ƒEw—Ev—
€X
„X
f—GX
hX
Iu
Is
Ir
It

N
niet schaalgebonden
iris
consulting
alluviale vlakte aan de Leie
te vrijwaren aanééngesloten
open ruimte gebied
landbouwbasisgebied
gebied voor glastuinbouw
parkbosgebied
lokale natte natuurverbinding
bouwvrij open ruimtegebied
i.f.v. waterhuishouding
lokaal natuurkerngebied
open ruimte fragment met
openbaar karakter
open ruimte fragment zonder
openbaar karakter
open ruimte corridor
uitbouw natuurgebied
Gewenste open ruimte structuur
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: mei 2006
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044
Kaartnummer: 3

N
niet schaalgebonden
iris
consulting
lokaal centrum voor kleinhandel
en diensten
lokale kern met basisaanbod
gemengde activiteitenstrip
activiteitenring
landbouw basisgebied
bedrijf met uitdovend karakter
zone voor herlokalisatie
te herlokaliseren lokaal bedrijf
lokaal bedrijf
Gewenste ruimtelijk-economische structuur
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: februari 2005
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044
Kaartnummer: 4

N
niet schaalgebonden
iris
consulting
Leievallei in toeristisch recreatief
netwerk
concentratiegebied toerisme
en recreatie
golf, dagrecreatief knooppunt
specifieke sport- en recreatie
infrastructuur
sport- en recreatiecluster op
gemeentelijk niveau
lokaal recreatief element
strategische plek openbaar domein
vrijwaren zichtlijn
toeristisch recreatieve route
zone voor passieve recreatie
Gewenste toeristisch - recreatieve structuur
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: mei 2006
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044
Kaartnummer: 5

N
niet schaalgebonden
P
iris
consulting
P
kern
secundaire weg type II
secundaire weg type III
lokale weg type Ia
lokale weg type Ib
lokale weg type II
randparking
behoud veer
scharnierpunt N43
Gewenste verkeers- en vervoersstructuur
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: mei 2006
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044
Kaartnummer: 6

N
hoofddorp
woonkern
randstedelijk woongebied
nederzettingsfragment
woonbos
woonlint
woonkorrel
prioritair te ontwikkelen binnengebied
niet schaalgebonden
open ruimte fragment met
openbaar karakter
open ruimte fragment zonder
openbaar karakter
gemengde activiteitenstrip
zone voor herlokalisatie
iris
consulting
Leievallei
te vrijwaren grootschalige
open ruimte
landbouwbasisgebied
gebied voor glastuinbouw
parkbosgebied
lokale natte natuurverbinding
concentratiegebied toerisme
en recreatie
golf
specifieke sport en recreatie
infrastructuur
sport- en recreatiecluster op
gemeentelijk niveau
open ruimte corridor
strategische plek openbaar domein
Gewenste ruimtelijke structuur - synthese
Project: GRS Sint-Martens-Latem
Opdrachtgever: Gemeente Sint-Martens-Latem
Projectleider: P. Roothaer
Controle: mei 2006
Tekening: P. Vander Waeren Goedkeuring:
Bestand/versie: SML_GRS.cdr
Bron:
Dossiernummer: N0044
Kaartnummer: 7