Download programmaboekje - Vocaal Ensemble Tiramisu

Hollandse
Meesters
Programmaboekje

Programma Toelichting
Julius Röntgen (1855-1932)
Drei Motetten:
Kommt her zu mir, alle die ihr mein begehret
(1929)
Gleich wie die grünen Blätter auf einem schönen
Baum (1920)
Wider den Frieden. Klage-, Anklage- und Trostgesang
(1929)
Rudolf Escher (1912-1980)
Le vrai visage de la paix (1953/1957)
Pauze
Alphons Diepenbrock (1862-1921)
Drei Gesänge nach Goethe:
Dämmerung (1884)
Wandrers nachtlied (1916)
Auf dem See (1908)
Jurriaan Andriessen (1925-1996)
Vier Heine Liederen:
Ein Jüngling liebt ein Mädchen
Sie haben mich gequälet
Wenn zwei voneinander scheiden
Du hast Diamanten und Perlen
Henk Badings (1907-1987)
Cinq poèmes chinois (1973):
Le destin de l’homme
Evocation
Le pavillon de porcelaine
La mort
La danse des dieux
Herman Strategier (1912—1988)
Trois chansons (1965):
Les companons de la Marjolaine
Me promenant un matin
En revenant de Versailles
2
Dit programma van Vocaal Ensemble Tiramisu
begint met drie Motetten van Julius Röntgen
(1855 – 1932). Aanleiding is de herdenking van de
150e geboortedag van deze componist. Geboren
in Leipzig vestigde Röntgen zich op 23-jarige
leeftijd in Amsterdam waar hij pianodocent werd
aan de Muziekschool van de Maatschappij ter
bevordering der Toonkunst. Hieruit ontstond een
aantal jaren later het Amsterdams conservatorium
waarvan Röntgen van 1913 tot 1924 directeur
was.
Röntgen was een zeer productieve componist,
alleen al ruim 270 koorwerken verschenen van
zijn hand. Helaas is hiervan maar een klein aantal
uitgegeven. Van de acht motetten die Röntgen in
1929 in twee maanden tijd schreef, zingt Tiramisu
er twee. Het klankidioom van deze stukken is
herkenbaar Duits, de harmoniek en melodiek
doet denken aan Röntgens muzikale voorvaderen
zoals Brahms en Reger.
Weerbarstiger is het stuk Wider den Frieden.
Klage-, Anklage- und Trostgesang uit 1920.
Dit stuk is met zijn hoekige ritmiek en de snel
afgewisselde vergaande modulaties een kamerkoorwerk
met een hoge moeilijkheidsgraad. Het
is een aanklacht tegen degenen die het recht
in eigen hand nemen en het kwaad met kwaad
vergelden. De tekst uit Jesaja 33: 1, 7, 8 en vers 15,
eindigt als troostgezang: “Wie rechtvaardig leeft
en de waarheid spreekt, hij zal hoog hierboven
wonen.”

Na Röntgen blijven we over het thema vrede
zingen met Le vrai visage de la paix (1953/1957)
van Rudolf Escher (1912-1980). Escher was zoals
de meeste Nederlandse componisten uit de 20e
eeuw meer gericht op Franse dan Duitse muziek.
Dit blijkt allereerst uit de keuze van het gedicht
van Paul Eluard waarover Escher het volgende
schreef:
“Het gedicht van Eluard is ideaal als inspiratiebron
voor vocale muziek omdat het nergens
‘omschrijving’is, doch enkel evocatie (beelden
oproepend) en gelijkenis.”
Ook qua klank is Eschers muziek Frans georiënteerd.
Het stuk is evenals het gedicht zeer vrij van
vorm. Het valt uiteen in drie delen, waarbinnen
imitaties het verloop van de verschillende stemmen
bepalen. Het gebruik van deze technieken
ontleende Escher aan componisten uit de
Renaissance als Josquin en Janequin. Samen met
de vaak antimetrische ritmiek en de vloeiende,
vrijtonale melodieën bepaalt dit het eigen klankidioom
van Eschers werken.
De stukken na de pauze vertonen dezelfde
Frans-Duitse tegenstelling als de composities van
Escher en Röntgen. Alphons Diepenbrock (1862-
1921) was tijdgenoot van Julius Röntgen en
componeerde eveneens in de Duitse traditie. Hij
heeft ooit Röntgens composities als ouderwets
bestempeld. Veel van zijn eigen werken, zoals de
drie liederen op teksten van Goethe die Tiramisu
zingt, zijn echter typische voorbeelden van nietvooruitstrevende
hoogromantiek, die overigens
zeer fraai is. Vooral Wandrers Nachtlied (1916)
hoort door de verstilde verklanking van het
vallen van de nacht in het bos tot Diepenbrocks
meesterwerken. De sfeer van het lied kan zeer intens
worden ervaren, naast horend en ziend ook
bijna letterlijk proevend, ruikend en tastend.
Hollandse meesters
Daarna zingen we werken van Jurriaan Andriessen
(1925-1996), de minder bekende broer van
Louis, beide zoons van Hendrik Andriessen. Hij
koos evenals Diepenbrock voor teksten van één
van de grootste Duitse dichters: Heinrich Heine.
De teksten die bekend geworden zijn vanuit het
repertoire voor solozang, zijn door Andriessen als
doorzichtige en intieme koorliederen getoonzet.
Vervolgens gaan we over tot Franstalige wereldlijke
muziek met Cinq poèmes Chinois van Henk
Badings (1907-1987), gecomponeerd voor het
Festival van Cork in 1973. Het betreft vijf Franse
vertalingen van oude Chinese gedichten die
Badings verklankt heeft met zeer atonale middelen:
dissonante intervallen, klusters, glissandi,
spreekgezang en toonsoorten uit gamelanmuziek
met kwarttoon-alteraties. Hierdoor onstaat
een vorm van minimal music met een Oosters,
meditatief karakter.
Het concert wordt luchtig afgesloten met drie
volksliedbewerkingen van Herman Strategier
(1912-1988). Deze componist uit de Fransgeoriënteerde
school van Hendrik Andriessen schreef
veel kerkmuziek, maar laat zich hier van zijn
frivole kant horen.
Niels Kuijers
3

Julius Röntgen (1855-1932)
Motetten (1929)
Unsers Herzens Freude hat ein End
Meine Seele ist aus dem Frieden vertrieben
Kommt her zu mir, alle die ihr mein begehret
Gleichwie die grünen Blätter auf einem schönen Baum
Klage-, Anklage- und Trostgesang (1920)
Kommt her zu mir, alle die ihr mein begehret
(Jesus Sirach 24:19-22, 30-32)
Kommt her zu mir, alle, die ihr mein begehret,
und sättigt euch von meinen Früchten.
Meine Predigt ist süßer denn Honig,
und meine Gabe süßer denn Honigseim.
Wer von mir isset, den hungert immer nach mir,
und wer von mir trinket, den dürstet immer nach mir.
Wer mir gehorchet, der wird nicht zu Schanden,
und wer mir folget, der wird unschuldig bleiben.
Es fl ießen von mir viele Bächlein in die Gärten,
wie man das Wasser hinein leitet.
Da wässere ich meinen Garten, und tränke meine Wiese.
Da werden meine Bächlein zu großen Strömen,
und meine Ströme werden große Seen.
Denn meine Lehre leuchtet so weit
als der lichte Morgen, und scheinet ferne.
4
Kom bij mij allen die naar mij verlangen,
en doe je te goed aan mijn vruchten.
Mijn prediking is zoeter dan honing
en mijn gave is zoeter dan honingraat.
Wie van mij eet, hongert nog meer naar mij,
en wie van mij drinkt, dorst nog meer naar mij.
Wie mij gehoorzaamt wordt niet teleurgesteld,
en wie mij volgt zal onschuldig blijven.
Ik ben als een waterloop naar de hoven,
als men het water erheen leidt.
Zo bevloei ik mijn tuin en drenk mijn weide.
Zo worden mijn beekjes tot grote rivieren,
en mijn rivieren worden grote zeeën.
Want mijn leer straalt zo helder
als de lichte morgen, en schijnt ver.

Gleichwie die grünen Blätter auf einem schönen Baum
(Jesus Sirach 14:18-27)
Gleichwie die grünen Blätter auf einem schönen Baum,
etliche abfallen, etliche wieder wachsen,
also gehet es mit den Leuten auch,
etliche sterben, etliche werden geboren,
alles vergängliche Ding muss ein Ende nehmen.
Und die damit umgehen, fahren auch mit dahin.
Wohl dem, der stets mit Gottes Wort umgehet,
und dasselbe ausleget und lehret.
Der es von Herzen betrachtet, und gründlich
verstehen lernet,
und der Weisheit immer weiter nachforschet, und
schleicht ihr nach, vor sie hingehet,
und guckt zu ihrem Fenster hinein, und horcht an
der Tür,
sucht Herberge nahe bei ihrem Haus,
und richtet an ihren Wand seine Hütte auf, und ist
ihm eine gute Herberge.
Er bringt seine Kinder auch unter ihr Dächlein,
und bleibt unter ihrer Laube.
Darunter wird er vor der Hitze beschirmet, und ist
ihm eine herrliche Wohnung.
Zoals de groene bladeren aan een volle boom,
vele vallen af, andere groeien,
zo gaat het met de mensen ook,
velen sterven, velen worden geboren,
aan al het vergankelijke komt een eind.
En wie daarmee omgaat, gaat mee ten onder.
Gelukkig hij, die zich steeds in Gods woord verdiept,
en het verkondigt en leert.
Die het met heel zijn hart bestudeert en grondig
leert begrijpen,
en de wijsheid zoekt en naspeurt, en
haar spoor volgt, voor haar uit loopt,
en door haar ramen naar binnen kijkt, en luistert
aan haar deur,
zich dichtbij haar huis vestigt,
en aan haar muur zijn tent opslaat, wat voor hem
een goed onderkomen is.
Hij brengt zijn kinderen ook onder haar beschutting,
en woont onder haar takken.
Daaronder wordt hij tegen de hitte beschermd,
en is voor hem een aangename woning.
5

Klage-, Anklage- und Trostgesang
(Jesaja 33:1,7,8,15,16)
Wehe aber dir, du Verstörer!
Meinest du, du werdest nicht verstöret werden?
Und du, Verächter!
Meinest du, man werde dich nicht verachten?
Wenn du das Verstören vollendet hast,
so wirst du auch verstöret werden;
Wenn du des Verachtens ein Einde gemacht hast,
so wird man dich wieder verachten.
Siehe ihre Boten schreien draußen,
die Engel des Friedens weinen bitterlich und
sprachen:
Die Steige sind wüste, es gehet niemand mehr
auf der Straße.
Er hält weder Treue noch Glauben.
Wer in Gerechtigkeit wandelt, und redet was
recht ist,
wer Unrecht hasset samt dem Geiz
und seine Hände abzieht, dass er nicht Geschenke
nehme;
wer seine Ohren zustopft, dass er nicht Blutschulden
höre,
und sein’ Augen zuhält, dass er nichts Arges sehe;
Der wird in der Höhe wohnen,
und Felsen werden seine Feste und Schutz sein.
Sein Brot wird ihm gegeben, sein Wasser hat er
gewiss.
6
Wee u, verwoester!
Meent u niet verwoest te zullen worden?
En u, verachter!
Meent u niet te zullen worden veracht?
Als u het verwoesten voltooid hebt,
dan zult u zelf ook verwoest worden;
Als u opgehouden bent met verachten,
dan zal men u vervolgens weer verachten.
Zie hun bodes buiten schreeuwen,
de engelen van de vrede wenen bitter en zeiden:
De wegen zijn verlaten, er loopt niemand meer
op de paden.
Hij is trouw noch gelovig.
Wie rechtvaardig leeft en de waarheid spreekt,
wie onrecht haat evenals gierigheid
en zijn handen terugtrekt zodat hij geen steekpenningen
aanneemt;
wie zijn oren afsluit zodat hij geen moordplan
hoort,
en zijn ogen sluit zodat hij niets kwaads ziet;
Die zal hoog hierboven wonen,
en rotsen zullen zijn vesting en bescherming zijn.
Zijn brood wordt hem gegeven, van water is hij
zeker.
vertaling: Cas Jönsthövel, met gebruikmaking van De
Nieuwe Bijbelvertaling

Rudolf Escher
Le vrai visage de la paix
Je connais tous les lieux où la colombe loge
Et le plus naturel est la tête de l’homme.
L’amour de la justice et de la liberté
A produit un fruit merveilleux
Un fruit qui ne se gâte point
Car il a le goût du bonheur.
Que la terre produise que la terre fl eurisse
Que la chair et le sang vivants
Ne soient jamais sacrifi és.
Que le visage humain connaisse
L’utilité de la beauté
Sous l’aile de la réfl exion.
Pour tous du pain pour tous des roses
Nous avons tous prêté serment
Nous marchons à pas de géant
Et la route n’est pas si longue.
Nous fuirons le repos nous fuirons le sommeil
Nous prendrons de vitesse l’aube et le printemps
Et nous préparerons des jours et des saisons
A la mesure de nos rêves.
La blanche illumination
De croire tout le bien possible.
L’homme en proie à la paix se couronne d’espoir.
L’homme en proie à la paix a toujours un sourire
Après tous les combats pour qui le lui demande.
Feu fertile des grains des mains et des paroles
Un feu de joie s’allume et chaque cœur a chaud.
Vaincre s’appuie sur la fraternité.
Het ware gezicht van de vrede
Ik ken iedere plaats waar de vredesduif woont
En het liefst huist hij in het hart van de mens.
De liefde voor vrijheid, voor gerechtigheid
Draagt ene wonderlijke vrucht
Een vrucht die nooit bederven zal
Want zij heeft de smaak van geluk.
Dat de aarde mag zwellen, dat de aarde mag bloeien
Dat het levend vlees en het levend bloed
Nooit ter slachting mogen gaan.
Dat de mens onder de vleugels van de bezinning
De onmisbaarheid van schoonheid beseff en mag.
Voor allen brood voor allen rozen
Díe gelofte deden wij
Met reuzenstappen lopen wij
En de weg is echt niet lang.
Rust noch slaap zullen wij onze leden getroosten
Als wij de lente en de dageraad razend snel nemen
En zo bereiden wij de weg, voor dagen en seizoenen
Naar de maat van onze dromen.
Het geloof dat het goede kan bestaan
Straalt als een sneeuwwit licht.
De mens ten prooi aan vrede kroont zich met
hoop.
De mens ten prooi aan vrede heeft na iedere strijd
Nog een glimlach over voor wie daar om vraagt.
Een vruchtbaar vuur van graan van hoop van woorden
Een vreugdevuur laait op en verwarmt ieders hart.
De overwinning steunt op onze broederschap
7

Grandir est sans limites.
Chacun sera vainqueur.
La sagesse pend au plafond
Et son regard tombe du front comme une lampe
de cristal.
La lumière descend lentement sur la terre
Du front le plus ancien elle passe au sourire
Des enfants délivrés de la crainte des chaînes.
Dire que si longtemps l’homme a fait peur à
l’homme
Et fait peur aux oiseaux qu’il portait dans sa tête.
Après avoir lavé son visage au soleil
L’homme a besoin de vivre
Besoin de faire vivre et il s’unit d’amour
S’unit à l’avenir.
Mon bonheur c’est notre bonheur
Mon soleil c’est notre soleil
Nous nous partageons la vie
L’espace et le temps sont à tous.
Ouvre tes ailes beau visage
Impose au monde d’être sage
Puisque nous devenons réels.
Nous devenons réels ensemble par l’eff ort
Par notre volonté de dissoudre les ombres
Dans le cours fulgurant d’une clarté nouvelle.
La force deviendra de plus en plus légère
Nous respirerons mieux nous chanterons plus
haut.
Paul Eluard
8
Onze groei is grenzeloos.
Iedereen zal overwinnaar zijn.
Boven ons hoofd hangt de wijsheid
En haar blik straalt van haar gelaat als een lamp
van kristal.
Het licht daalt langzaam af naar de aarde
Op het gelaat van oude mensen en glijdt langs de
glimlach
Van kinderen die niet meer bang zijn voor ketenen.
Zo lang hebben mensen andere mensen bang
gemaakt
En ook de vogels in zijn hoofd heeft hij bang gemaakt.
Maar nu hij zijn gelaat heeft gewassen in de zon
Nu moet hij leven
Nu moet hij leven maken, zich in liefde verenigen
Zich verenigen met zijn toekomst.
Mijn geluk is ons geluk
En mijn zon is onze zon
Samen delen wij het leven
Ruimte en tijd zijn van iedereen.
Spreid nu je vleugels, mooi gelaat
En leer de wereld wijs te zijn
Immers nu pas gaan wij echt bestaan.
Samen krijgen wij gestalte door de inspanning
Door de bereidheid de schaduwen te verdrijven
Met de vlammende stroom van een nieuw gezicht.
Het gewicht wordt almaar lichter
Wij ademen vrijer en zingen met steeds luider stem.
Vertaling: Gerrit-Jan Vonk

Alphons Diepenbrock (1862 - 1921)
1 Dämmerung
Dämmrung senkte sich von oben,
Schon ist alle Nähe fern; [,]
Doch zuerst emporgehoben
Holden Lichts der Abendstern! [.]
Alles schwankt ins Ungewisse,
Nebel schleichen in die Höh; [,]
Schwarzvertiefte Finsternisse
Widerspiegelnd ruht der See.
[Dort] Nun im östlichen Bereiche
Ahn ich Mondenglanz und -Glut,
Schlanker Weiden Haargezweige
Scherzen auf der nächsten Flut.
Durch bewegter Schatten Spiele
Zittert Lunas Zauberschein,
Und durchs Auge schleicht die Kühle
Sänftigend ins Herz hinein.
10
Schemering
Schemering daalde neer,
weldra is alle nabij¬heid ver;
maar de avondster, als eer¬ste opgegaan,
licht vriendelijk op!
Alles verkeert in het ongewisse,
nevels kruipen omhoog;
diepzwarte duisternis weerspiegelend
rust het meer.
Daar in oostelijke richting
vermoed ik het schijn¬sel van de maan,
slanke, fi jnvertakte wilgen werpen
schertsende schaduwen op het nabije water.
Door beweeglijk scha¬duwspel
trilt Luna’s betove¬rend schijnsel,
en de koelte, die door de ogen
naar binnen dringt, brengt het hart tot bedaren.

2 Auf dem See
Und frische Nahrung, neues Blut
Saug ich aus freier Welt;
Wie ist Natur so hold und gut,
Die mich am Busen hält!
Die Welle wieget unsern Kahn
Im Rudertakt hinauf,
Und Berge, wolkig himmelan,
Begegnen unserm Lauf.
Aug, mein Aug, was sinkst du nieder?
Goldne Träume, kommt ihr wieder?
Weg, du Traum! so gold du bist;
Hier auch Lieb und Leben ist.
Auf der Welle blinken
Tausend schwebende Sterne,
Weiche Nebel trinken
Rings die türmende Ferne;
Morgenwind umfl ügelt
Die beschattete Bucht,
Und im See bespiegelt
Sich die reifende Frucht.
3 Wandrers Nachtlied
Über allen Gipfeln
Ist Ruh,
In allen Wipfeln
Spürest du
Kaum einen Hauch;
Die Vögelein schweigen im Walde.
Warte nur, balde
Ruhest du auch.
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)
Op het meer
En vers voedsel, nieuw bloed
zuig ik op uit een vrije wereld;
hoe toegenegen en goed is de natuur
die mij aan haar boe¬zem houdt!
Ons bootje wiegt op een golf
in het ritme van het roeien,
en onderweg zien wij de bergen,
hun toppen in de wolken.
Oog, mijn oog, wat richt je je blik naar binnen?
Gouden dromen, komen jullie terug?
Weg, jij droom, hoe mooi je ook bent;
ook hier is liefde en leven.
Op de golven blinken
duizend zwevende ster¬ren;
de rijzende verten rondom
verdrinken in lichte nevels;
morgenwind omvat
de beschaduwde baai,
en in het meer spie¬gelt
zich de rijpende vrucht.
Nachtlied van de wandelaar
Boven alle heuveltoppen
is het stil,
in de boomtoppen
word je
nauwelijks een zuchtje wind gewaar;
de vogels zwijgen in het bos.
Wacht maar, spoedig
rust jij ook.
vertaling: Cas Jönsthövel
11

Jurriaan Andriessen
1 Ein Jüngling liebt ein Mädchen
Ein Jüngling liebt ein Mädchen,
Die hat einen andern erwählt;
Der andre liebt eine andre,
Und hat sich mit dieser vermählt.
Das Mädchen heiratet aus Ärger
Den ersten besten Mann,
Der ihr in den Weg gelaufen;
Der Jüngling ist übel dran.
Es ist eine alte Geschichte,
Doch bleibt sie immer neu;
Und wem sie just passieret,
Dem bricht das Herz entzwei.
2 Sie haben mich gequälet
Sie haben mich gequälet,
Geärgert blau und blass,
Die einen mit ihrer Liebe,
Die andern mit ihrem Hass.
Sie haben das Brot mir vergiftet,
Sie gossen mir Gift ins Glas,
Die einen mit ihrer Liebe,
Die andern mit ihrem Hass.
Doch sie, die mich am meisten
Gequält, geärgert, betrübt,
Die hat mich nie gehasset,
Und hat mich nie geliebt.
12
Een jongen houdt van een meisje
Een jongen houdt van een meisje,
dat heeft een andere verkozen;
deze andere houdt van een ander,
en is met haar getrouwd.
Het meisje huwt uit kwaadheid
de eerste de beste man
die zij tegen het lijf loopt;
de jongen is er slecht aan toe.
Het is een oud verhaal
toch blijft het altijd nieuw;
en voor wie het net overkomt,
breekt zijn hart in tweeën.
Ze hebben mij gekweld
Ze hebben mij gekweld,
groen en geel geërgerd,
de een met haar liefde,
de ander met haar haat.
Ze hebben mijn brood vergiftigd,
ze deden gif in mijn glas,
de een met haar liefde,
de ander met haar haat.
Maar zij, die mij het meeste heeft
gekweld, geërgerd, bedroefd,
die heeft mij nooit gehaat,
en heeft mij nooit liefgehad.

3 Wenn zwei voneinander scheiden
Wenn zwei voneinander scheiden,
So geben sie sich die Händ,
Und fangen an zu weinen,
Und seufzen ohne End.
Wir haben nicht geweinet,
Wir seufzten nicht Weh und Ach!
Die Tränen und die Seufzer,
Die kamen hintennach.
4 Du hast Diamanten und Perlen
Du hast Diamanten und Perlen,
Hast alles, was Menschenbegehr,
Und hast die schönsten Augen –
Mein Liebchen, was willst du mehr?
Auf deine schönen Augen
Hab ich ein ganzes Heer
Von ewigen Liedern gedichtet –
Mein Liebchen, was willst du mehr?
Mit deinen schönen Augen
Hast du mich gequält so sehr,
Und hast mich zugrunde gerichtet –
Mein Liebchen, was willst du mehr?
Heinrich Heine (1797-1856)
Wanneer twee uit elkaar gaan
Wanneer twee uit elkaar gaan,
dan geven ze elkaar een hand,
en beginnen te huilen
en zuchten eindeloos.
Wij hebben niet gehuild,
wij zuchtten niet ach en wee!
De tranen en het zuchten
die kwamen achteraf.
Je hebt diamanten en parels
Je hebt diamanten en parels,
hebt alles wat een mens kan wensen,
en hebt de mooiste ogen –
mijn liefj e, wat wil je nog meer?
Op jouw mooie ogen
heb ik een heel regiment
eeuwige liederen geschreven –
mijn liefj e, wat wil je nog meer?
Met jouw mooie ogen
heb je me zo zeer gekweld,
en hebt mij ten gronde gericht –
mijn liefj e, wat wil je meer?
Vertaling: Cas Jönsthövel
13

Henk Badings
I. Le destin de l’homme
Aux ardeurs de l’été
succèdent les langueurs de l’automne.
Aux champs de neige
succèdent les champs des fl eurs.
Mais qu’il se lève ou qu’il se couche,
le soleil est une grande rose.
La mort fait de l’homme
une motte de terre sur laquelle pousse l’herbe.
Et je sais pourquoi notre respiration
n’est qu’un perpétuel soupir.
II. Evocation
Rapide, ma barque fi le,
Je contemple le fl euve.
Des nuages errent dans le ciel.
L’eau est aussi de la nuit claire.
Quand un nuage glisse sur la lune,
Je le vois glisser aussi sur le fl euve
Et il me semble que je vogue en plein ciel.
Je pense à ma bien aimée,
qui se mire ainsi dans mon cœur.
14
I. De bestemming van de mens
Op de hitte van de zomer
Volgt het kwijnen van de herfst.
Op de besneeuwde velden
De velden vol met bloemen.
Maar zowel bij ‘t ochtendgloren als bij ‘t avondrood
Blijft de zon een grote roos.
De dood maakt van de mens
Een kluit aarde waar gras op groeit.
En ik weet waarom onze adem
Niet meer is dan een eindeloze zucht.
II. Evocatie
Vlot vaart mijn bootje,
Ik aanschouw de rivier.
Wolken jagen in het zwerk.
Het water is ook van de heldere nacht.
Wanneer een wolk voor de maan glijdt,
Zie ik hem ook over de rivier glijden
En het lijkt wel of ik door de hemel vaar.
Ik denk aan mijn welbeminde,
Die zich ook weerspiegeld ziet in mijn hart.
III. Le pavillon de porcelaine
III. Het porseleinen paviljoen
Au milieu du lac
In het midden van het meer
s’élève un pavillon de porcelaine blanche.
Verheft zich een paviljoen van wit porselein.
Pour y arriver, il faut franchir un petit pont de jade Om er te komen moet men over een kleine jaden
qui a la courbe d’un tigre à l’aff ût.
brug
Dans ce minuscule palais des amis se réunissent. Die gekromd is als een tijger op de loer.
Ils causent, ils boivent.
In dit bescheiden paleisje treff en vrienden elkaar.
Sur l’eau verte ils regardent onduler
Ze keuvelen, ze drinken.
les refl ets des pivoines
Op het groene water zien zij
qui ornent la balustrade de la terrasse.
De golvende weerspiegeling van de pioenrozen
Certains, les manches retroussées,
Die de balustrade van het terras opsieren.
la calotte enfoncée jusqu’aux yeux,
Sommigen, met opgestroopte mouwen,
écrivent des vers.
hun hoofdkap bijna over hun ogen geschoven,
L’arc du pont ressemble au croissant de la lune. schrijven verzen.
Les refl ets des pivoines ressemblent à des jeunes De boog van de brug lijkt de wassende maan.
fi lles qui dansent.
De weerspiegelingen van de pioenrozen lijken
dansende meisjes.

IV. La mort
Donnez-moi ce luth !
Je veux chanter ma douleur et la tienne,
automne, implacable automne qui ravages la
campagne !
Ils m’exaspèrent, ces cygnes dédaigneux,
qui voguent sur l’étang !
Toi, fi er arbre, arbre d’Aglaja,
où sont tes belles feuilles ?
Dans ce crépuscule sinistre,
tu ressembles à une lyre et tu ne chantes pas !
Moi je chanterai, moi je chanterai la mort libératrice…
V. La danse des dieux
J’avais mis toute mon âme
dans une chanson que j’ai chantée aux hommes
Et ils ont ri ha ha ha ha
J’ai pris mon luth, je suis allé m’asseoir
au sommet d’une montagne
et j’ai chanté pour les dieux
la chanson que les hommes n’avaient pas comprise.
Le soleil couchait au rythme de ma chanson
Les dieux ont dansé sur les nuages rouges
qui fl ottaient dans le ciel.
IV. De dood
Geef mij die luit !
Ik wil mijn smart bezingen, en de jouwe,
Herfst, meedogenloze herfst, die het platteland
verwoest!
Ze maken mij radeloos, die hooghartige zwanen,
Die drijven in de vijver!
Jij, trotse boom, boom van Aglaja,
Waar is je mooie lover?
In deze sinistere schemering,
Lijk jij op een lier en je zingt niet!
Laat mij dan zingen van de bevrijdende dood…
V. De godendans
Ik had mijn hele ziel gelegd
In een lied dat ik voor de mensen heb gezongen
En ze lachten ha ha ha ha
Ik nam mijn luit en ben gaan zitten
Op de top van een berg
En zong voor de goden
Het lied dat de mensen niet begrepen.
De zon ging onder op het ritme van mijn lied
De goden dansten op de rode wolken
Die in de hemel dreven.
Vertaling: Arno Gerrits
15

Herman Strategier Trois chansons
I. Les compagnons de la Marjolaine
Qu’est-ce qui passe ici si tard,
Compagnons de la Marjolaine.
Qu’est-ce qui passe ici si tard,
Gai, gai, dessus le quai?
Ce sont les chevaliers du guet.
Compagnons de la Marjolaine !
Gai, gai, dessus le quai?
Compagnons de la Marjolaine !
Que demandent ces chevaliers ?
Une fi llette à marier,
Compagnons de la Marjolaine !
II. Me promenant un matin
Me promenant un matin
Dans un bois à l’aventure,
Je rencontre en mon chemin
Un tendron sur la verdure
D’où venez-vous ?
Je n’aimerai jamais que vous.
Sa cotte était de bazin
Et son cotillon de bure,
Le vermillon de son teint
Faisait toute sa parure,
De sa bouche le matin
Sortait une haleine pure,
Sur un lit de romarin
Elle étendait sa fi gure,
Le zéphyr d’amour atteint,
L’endormit par son murmure,
D’où venez-vous ?
Je n’aimerai jamais que vous.
16
I. Wapenbroeders van de Majoraan
Wie gaat hier nog zo laat voorbij,
Wapenbroeders van de Majoraan,
Wie gaat hier zo laat voorbij?
Zo fi er en monter over de laan ?
Het zijn de ridders van de wacht
Wapenbroeders van de Majoraan,
Het zijn de RIDDERS van de WACHT,
Zo fi er en monter over de laan!
Wat verlangen deze ridders ?
Een meisje om te huwen,
Wapenbroeders van de Majoraan!
II. Me promenant un matin
Op een ochtendwandeling
Zomaar door het bos,
Tref ik plotseling op mijn pad
Een jong ding in het gras.
Waar kom jij ineens vandaan ?
Ik houd alleen nog maar van jou voortaan.
Haar plooirok was van bombazijn
En haar onderrok van pijlaken.
Haar vermiljoenen tint
Was haar enige opschik.
Uit haar mond kwam ‘s ochtends
zuivere adem.
Op een bed van rozemarijn
Strekte zij haar gestalte uit.
De Westenwind, door liefde geraakt,
Fluisterde haar in slaap,
Waar kom jij ineens vandaan ?
Ik houd alleen nog maar van jou voortaan.

III. En revenant de Versailles
En revenant de Versailles,
En passant dedans Saint-Cloud,
Je trouvai un p’tit bonhomme,
Qu’avait sa femme à son cou :
Je suis soûl de ma femme,
L’achèterez-vous ?
Je lui dis : petit bonhomme,
Qu’avez-vous à votre cou ?
Je suis las de ma femme,
L’achèterez-vous ?
Je porte ma femme vendre,
Monsieur, l’achèterez-vous ?
Il porte sa femme vendre,
Il porte sa femme à son cou ;
Monsieur, l’achèterez-vous ?
Ell’ m’a coûté cinq cents livres,
vous la donn’rai pour cinq sous ?
En revenant de Versailles,
En passant dedans Saint-Cloud,
Je trouvai un p’tit bonhomme,
Qu’avait sa femme à son cou ;
Je suis soûl de ma femme,
L’achèterez-vous ?
III. Op de terugweg van Versailles
Op de terugweg van Versailles,
Lopend door Saint-Cloud,
Stuitte ik op een oude kerel,
Die had zijn vrouw om zijn nek:
Ik ben mijn vrouw spuugzat,
Wilt u haar misschien kopen?
Ik zei hem : beste kerel,
Wat draagt u daar toch om uw nek?
Ik ben mijn vrouw spuugzat,
Wilt u haar misschien kopen?
Ik ga mijn vrouw verkopen,
Meneer, wilt u haar misschien kopen?
Hij gaat zijn vrouw verkopen,
Hij draagt zijn vrouw om zijn nek;
Meneer, wilt u haar misschien kopen?
Ze heeft me vijfhonderd ponden gekost,
Zal ik u haar geven voor vijf stuivers?
Op de terugweg van Versailles,
Lopend door Saint-Cloud,
Stuitte ik op een oude kerel,
Die had zijn vrouw om zijn nek;
Ik ben mijn vrouw spuugzat,
Wilt u haar misschien kopen?
Vertaling: Arno Gerrits
17

Niels Kuijers
Niels Kuijers studeerde koordirectie bij Barend
Schuurman aan het Rotterdams Conservatorium.
In 1992 studeerde hij af met een concert waarin
hij onder andere Soir de neige van Poulenc en het
Requiem van Fauré dirigeerde. Voor het Requiem
maakte het Hardinxveldse Hervormde Koor, waar
hij sinds het begin van zijn studie de leiding over
heeft, deel uit van het examenkoor.
Na zijn afstuderen is Niels Kuijers dirigent
geweest bij diverse koren. Vanaf de oprichting
is hij de vaste dirigent van Vocaal Ensemble
Tiramisu, waarmee hij voor zichzelf en voor
de koorleden grensverleggende programma’s
uitvoert. Hoogtepunten waren onder andere de
Mis voor dubbelkoor van Martin, Ich bin der Welt
abhanden gekommen van Mahler/bewerking
Gottwald, de Vespers van Rachmaninov en de Mis
van Stravinsky.
Niels heeft twee maal het projectkoor van
muziektheater Hollands Diep ingestudeerd. In
mei van dit jaar bracht dit gezelschap de opera
Oresteia van de Griekse componist Xenakis op
de planken in de regie van Cilia Hogerzeil. De
landelijke pers was zeer positief over de voorstelling.
Over het koor schreef de Volkskrant: “Een
belangrijk deel van de handeling wordt gedragen
door het Oresteia Project Koor, dat een formidabel
geluid produceert.”
Niels is nog steeds dirigent van Hervormd Kerkkoor
Hardinxveld. In juni 2002 verzorgde dit
koor de Nederlandse première van The world of
the Spirit van Benjamin Britten en voor maart
2006 staat de Johannes Passion van Bach op het
programma.
Daarnaast is hij sinds 1995 dirigent van Vocaal Ensemble
Cantate uit Gorinchem, dat in september
van dit jaar het 25-jarig jubileum vierde met een
18
concert waarin onder andere Jesu, meine Freude
van Bach en het Coronation Te Deum van Walton
werden uitgevoerd.
In april 2004 is Niels begonnen aan de opleiding
“Grondprincipes van het Lichtenberg Model”.
Deze driejarige opleiding in Duitsland richt
zich op klankgeoriënteerd zingen waarbij de
waarneming van de eigen klank zorgt voor
herordening van het lichaam. De innerlijke balans
die hierdoor ontstaat, heeft tot gevolg dat het
zingen meer als vanzelf ervaren wordt en dat de
klank voller en tegelijkertijd verfi jnder en boventoonrijker
wordt.
Sinds juni geeft Niels groepslessen stemvorming
aan (koor)zangers volgens deze methode.
De principes van het Lichtenberg model hebben
daarnaast een belangrijke plek ingenomen in het
werken met de koren, waarbij ze een homogene,
rijke koorklank bevorderen.
Naast het dirigentschap is Niels werkzaam als
docent bij de Vereniging voor Huismuziek en bij
de cursussen koordirectie van Het Kunstgebouw
Zuid-Holland in samenwerking met Unisono.

Tiramisu
Tiramisu betekent “trek me omhoog” en komt van
het werkwoord tirare. We proberen de a capella
koormuziek uit de onbekendheid te halen. Al lang
voordat het Italiaanse dessert tiramisù zo populair
was, hebben de oprichters in 1994 deze naam
gekozen. We zochten een opvallend, welluidend
en ‘muzikaal’ woord, dat ook nog eens makkelijk
te onthouden was. We vonden dat in ti-ra-mi-su,
dat overigens meteen de associatie oproept met
ti-re-mi-sol. Of voor de fi jnproevers onder u: ‘zo
lekker als tiramisu is, zo mooi zingt Tiramisu’.
Tiramisu is een Rotterdams kamerkoor dat
projectmatig georganiseerd wordt. Het koor staat
onder artistieke leiding van dirigent Niels Kuijers.
In de regel wordt twee keer per jaar een nieuw
programma in korte tijd ingestudeerd en op
concerten uitgevoerd. De programmakeuze is
thematisch en bestaat vooral uit romantische,
laat romantische en twintigste-eeuwse a-capellawerken.
Soms wordt een combinatie gezocht met
muziek uit de Renaissance.
Het koor, waarvan samenstelling en omvang
per project kan wisselen, bestaat uit gevorderde
amateur-zangers, die in staat zijn zelfstandig hun
partij in te studeren. Van koorleden wordt individuele
voorbereiding van de repetities verwacht,
omdat de instudeerperiode kort en het ambitieniveau
hoog is.
Regelmatig worden specialisten aangetrokken
om met het koor te werken aan specifi eke vaardigheden,
zoals de uitspraak van de teksten in
vreemde talen. Tijdens dit project heeft het koor
in een workshop geoefend met de klankgeoriënteerde
manier van zingen volgens de methode
Lichtenberg onder leiding van de dirigent en de
stemvormingdocenten Simone Hermer en Ineke
Nelemans.
De repetities zijn in Rotterdam op vrijdagavond
van 19.30 tot 21.45 uur. Daarnaast kent ieder project
een repetitieweekend en een repetitiedag.
Aanmelden voor een auditie is mogelijk via www.
vocaalensembletiramisu.nl.
De eerstvolgende concerten van Tiramisu zullen
plaatsvinden op 26 en 27 november 2005. Op
het programma staan werken van ‘Nederlandse
Meesters’.
© najaar 2005
19

Uitvoerenden
Sopranen:
Lisa Hinfelaar
Anneke van der Hoek
Cora de Koning
Leonoor Lammens
Marian Meeusen
Vera Schijve
Alexandra Smeenk
Alten:
Muriela De Graaff
Ank Hartendorp
Saskia Heemskerk
Marchien Leopold
Josta Onneweer
Jorien Vossepoel
Tenoren:
Michael Aletrino
Maarten Eijkhout
Arno Gerrits
Hajo van Hasselt
Bernhard Jaarsma
Freek Langeveld
Bassen:
Frank van Citteren
Wilbert van Els
Gerrie Dieteren
Ad Leijten
Wouter Verkerke
Sten de Wit
Dirigent:
Niels Kuijers
Donateurs
U wordt donateur door minimaal € 25 over te
maken op giro 8696488 tnv penningmeester Vocaal
Ensemble Tiramisu te Leidschendam onder
vermelding van uw adresgegevens.
Deze concerten zijn mede mogelijk gemaakt door
De Rotterdamse Kunststichting, Unisono en VSB
Dankwoord
Vocaal Ensemble Tiramisu wil de volgende mensen
bedanken voor hun inzet bij het welslagen
van dit project.
Drukwerk
Koos Müller
Fotografi e
Loud Mommersteeg
Redactielid programmaboekje
Martha van Krimpen
Vormgeving
Robert Vossepoel
Website
Voor meer informatie:
www.vocaalensembletiramisu.nl
of e-mail:
info@vocaalensembletiramisu.nl
21

Uitgevoerde werken
A
Andriessen, Hendrik - Danza,
danza / Sento nel core / Stornello
(Poesia populare toscana)
Andriessen, Hendrik - Sonnet
B
Bach, Johann Sebastian - Singet
dem Herrn
Badings, Henk - Trois Chansons
Bretonnes
Barber, Samuel - Agnus Dei / A
Stopwatch / Three Reincarnations:
Mary Hynes, Anthony O
Daly, The Coolin
Bartók, Béla - Vier slowakische
Volkslieder
Brahms, Johannes - Der Abend
Brahms, Johannes - Fragen
Brahms, Johannes - Nachtwache
I en II
Brahms, Johannes - Schaff e in
mir, Gott, ein rein Herz
Brahms, Johannes - Sechs Quartette,
Op. 112 / 1 Sehnsucht, 2
Nächtens,
Brahms, Johannes - Vier Quartette,
Op. 92 / 1 O schöne Nacht,
2 Spätherbst, 3 Abendlied, 4
Warum
Brahms, Johannes - Weltliche
Gesänge, Op. 62, 104 / Zigeunerlieder
Bremer, Jetse - Daar kwam enen
boer van Zwitserland / Drie
schuintamboers / Schoon jonkvrouw,
ik moet u klagen
Britten, Benjamin - Five Flower
Songs, Op. 47
Bruckner, Anton - Geistliche
22
Chöre
Bruckner, Anton - Mis in e
mineur
C
Caplet, André -; Messe à trois
voix
Castelnuovo-Tedesco, Mario
- Romancero Gitano, Op. 152
Copland, Aaron - Have Mercy
on Us / Help Us, O Lord / Sing Ye
Praises / Thou, O Jehovah
Cornelius, Peter - Die drei Frühlingstage
Cowell, Henry - Spring at Summer’s
End
D
Dallapiccola, Luigi - Due Cori
di Michelangelo Buonarroti il
Giovane
Debussy, Claude - Trois Chansons
de Charles d’Orleans
Desprez, Josquin - Vultum tuum
deprecabuntur
Deurzen, Patrick van - Deux
Poèmes de Baudelaire no.1: La
mort des amants
Diepenbrock, Alphons - Chanson
d’automne
Diepenbrock, Alphons - Wanderers
Nachtlied
Durufl é, Maurice - Quatres
Motets
E
Eben, Petr - Prager Te Deum
1989
Eisler, Hanns - Vier Stücke für
gemischter Chor, Op. 13
Elgar, Edward - Five Part Songs
Escher, Rudolf - Ciel, air et vents
Escher, Rudolf - To make a
prairie
F
Fauré, Gabriel - Les Djinns Op.
12
Finzi, Gerald - Seven Poems Of
Robert S. Bridges / Three Short
Elegies
G
Gesualdo di Venosa, Carlo - Ave,
dulcissma Maria
Gesualdo di Venosa, Carlo - O
vos omnes / Peccantem me
quotidie
Gibbons, Orlando - The Silver
Swan
Górecki, Henryk Mikolaj - Szeroka
Woda, Op. 39
H
Hindemith, Paul - Six Chansons
Howells, Herbert - Requiem
I
Ives, Charles - Psalm 67
K
Klerk, Albert de - Green
Kodály, Zoltán - Este
Kodály, Zoltán - Esti Dal
Kodály, Zoltán - Túrót eszik a
cigány
L
Leeuw, Ton de - Prière
Leifs, Jón - Requiem
Ligeti, György - Éjszaka
Ligeti, György - Magány
Ligeti, György - Reggel
Liszt, Franz - Ave verum corpus /

Salve regina
M
Mahler, Gustav - Ich bin der Welt
abhanden gekommen (bew.
Clytus Gottwald)
Martin, Frank - Messe Pour
Double Choeur a Cappella
Martin, Frank - Songs of Ariel
from Shakespeare’s Tempest
Martin, Frank - Sonnet / Petite
église / Le coucou / Ode /
Chanson
Martinu, Bohuslav - Mikeš z hor
Mendelssohn Bartholdy, Felix
- Lieder im Freien zu singen,
Op. 59
Mendelssohn Bartholdy, Felix
- Warum toben die Heiden
Messiaen, Olivier - O Sacrum
Convivium
Monteverdi, Claudio - Ave Maria
Monteverdi, Claudio - Sestina
(Lagrime d’Amante al Sepolcro
dell’Amata)
P
Parry, Hubert - Songs Of Farewell
Pearsall, Robert - Lay a Garland
Penderecki, Krzysztof - Agnus
Dei uit Pools Requiem
Petrassi, Goff redo - Nonsense
Songs
Pizzetti, Ildebrando - Tre Composizioni
Corali
Poulenc, Francis - Ave Verum
Corpus / Litanies à La Vierge
Noire / Salve Regina / Quatre
Petites Prières de St. François
D’assise
Poulenc, Francis - Chansons
françaises
Poulenc, Francis - Un soir de
neige
Puccini, Giacomo - Requiem
R
Rachmaninoff , Sergej - Vespers,
Opus 37
Ravel, Maurice - Trois Chansons
Reger, Max - Abendlied, Op. 39,
nr. 2
Reger, Max - Geistliche Gesänge,
Op. 138
Reger, Max - O Tod, wie bitter
bist du, Op. 110 No 3
Röntgen, Julius - Gleichwie
die grünen Blätter auf einem
schönen Baum / Klage-,
Anklage- und Trostgesang /
Kommt her zu mir, alle die ihr
mein begeeret
S
Saint-Saens, Camille - Calme des
nuits / Des pas dans l’allée / Les
fl eurs et les arbres
Scarlatti, Domenico - Stabat
Mater
Schönberg, Arnold - Volkslieder
Schumann, Robert - An die
Sterne
Schütz, Heinrich - O primavera /
O dulcezze amarissime
Stanford, Sir Charles - The Blue
Bird
Strategier, Herman - Les compagnons
de la Marjoleine
Strategier, Herman - Maria-antifonen
Stravinsky, Igor Feodorowitsj
- Anthem
Stravinsky, Igor Feodorowitsj
- Mis
Sweelinck, Jan Pieterszoon
- Pseaume 150
T
Tavener, John - Mother and
Child
Tavener, John - Song for Athene
(Alleluia. May fl ights of angels
sing thee to thy rest)
Tippett, Michael - By and by /
Deep river / Go down, Moses /
Nobody knows / Steal away
Toch, Ernst - Geographical
Fugue
V
Vaughan Williams, Ralph
- Linden Lea / Rest
Vaughan Williams, Ralph - Silence
& Music
Verdi, Giuseppe - Ave Maria / Il
Padre Nostro
Victoria, Tomás Luis de - Requiem
Voormolen, Alexander - Wanderers
Nachtlied
W
Weirauch, Robert H.G. - Le Corbeau
et le Renard
Wert, Giaches de - Ecco ch’un
altra volta
Willcocks, Jonathan - Three
sea shanties / 1 Enticement, 2
Demons, 3 Drunken sailor
Wolf, Hugo - Geistliche Lieder
Wolf, Hugo - Grablied
Wolf, Hugo - Im stillen Friedhof
Wolf, Hugo - Die Stimme des
Kindes
23

R.M.J. Vossepoel