Text - Nederlands Centrum voor de Promotieopleiding

• initiatief en zelfstandigheid, met inzicht in de eigen grenzen;
• een relevante kennisbasis;
• lef, ‘het oneens durven zijn’;
• slagvaardigheid, durven schrijven,
• kunnen schrijven en presenteren,
• ervaring hebben in het zoeken van bronnen, en
• nieuwsgierigheid, openheid en de bereidheid om de dialoog aan te gaan en kritiek te kunnen accepteren.
Wat verwacht u van uw promovendi aan het eind (kwaliteit dissertatie en andere leerdoelen)?
Op deze vraag worden twee soorten antwoord gegeven: in het ene geval ligt de nadruk op de kwaliteit van het
product, het proefschrift, en in het andere geval op de promovendus en de mate waarin hij of zij
wetenschappelijk is gevormd.
Bij deze tweede opvatting wordt ook van de promovendus verwacht actief een plaats in het (internationaal)
wetenschappelijk forum te hebben verworven. De promovendus moet een goed CV hebben opgebouwd,
publicaties op zijn of haar naam hebben en een onderzoeksplan kunnen schrijven. Over de vraag of
promovendi ook onderwijservaring moeten hebben verschillen de meningen.
De kwaliteit van het proefschrift is in beide opvattingen het belangrijkste ijkpunt. Een goed proefschrift draagt
de wetenschappelijke discussie verder en voegt iets toe aan de bestaande inzichten op het vakgebied.
Originaliteit is daarbij belangrijk, maar ook het vermogen om het onderwerp in een bredere context te bezien,
een correcte en boeiende schrijfstijl en een goede compositie van de tekst.
Het evenwicht tussen tijd en kwaliteit speelt een belangrijke rol bij de verwachtingen. Uiteindelijk is het
afronden van het promotietraject binnen de gestelde tijd voor alle geïnterviewden doorslaggevend, zo lang de
kwaliteit maar ‘goed genoeg’ is. De verwachtingen verschillen wel; sommigen gaan expliciet voor een
voldoende, anderen verwachten in principe een maximale prestatie, maar stellen hun verwachtingen in de
laatste fase vaak bij omwille van de tijd. Een proefschrift is goed genoeg als het doet wat het belooft, dus een
antwoord geeft op de vraagstelling, correct is geschreven, de redenering logisch is opgebouwd en voldoende
diepgang heeft, en het inhoudelijk kader goed in de context van de discipline is ingebed.
Wat moet een goede promotor kunnen en doen?
De geïnterviewden geven een helder beeld van wat van een goed functionerende begeleider verwacht mag
worden.
Op inhoudelijk gebied:
• expertise hebben op het inhoudelijk gebied;
• niet alleen reactief, maar ook creatief kunnen meedenken;
• helpen bij de afbakening;
• attenderen op bronnen (publicaties, conferenties, deskundigen);
• helpen bij het systematiseren, het aanbrengen van samenhang en opbouwen van een logische
redenering.
Op didactisch gebied:
• de balans weten te vinden tussen strak houden en de vrije teugel laten. Het proefschrift moet de kritiek
van collega’s kunnen doorstaan, maar de promotor moet het ook kunnen loslaten, ‘het is niet jouw
tekst’.
• kritisch kunnen zijn en veeleisend, maar wel vertrouwen blijven hebben (en tonen): ‘je bent hun
strengste criticus en grootste fan’;
44