Text - Nederlands Centrum voor de Promotieopleiding

• flexibiliteit: de begeleiding kunnen aanpassen aan de promovendus en aan de situatie (soort
onderzoek);
• je kunnen verplaatsen in de promovendus;
• plezier hebben in het begeleiden;
• een ‘model’ zijn, bereidheid om het eigen werk ter discussie te stellen;
• constructieve feedback geven;
• de promovendus helpen zijn/haar eigen weg te vinden. Daarvoor is nodig om goed te kunnen luisteren,
vragen te stellen en terughoudend te zijn met adviezen en oplossingen.
Op procesmatig gebied:
• betrokkenheid, toewijding en verantwoordelijkheid:
• aandacht en tijd: een hoge frequentie van overleg;
• aanspreekbaarheid en beschikbaarheid bij problemen;
• snel reageren (feedback);
• je aan afspraken houden;
• vinger aan de pols houden
• druk op de ketel houden: vanaf het begin laten schrijven, niet laten bungelen en direct ingrijpen bij
stagnatie.
Op relationeel gebied:
• vertrouwen geven, ‘je moet in ze geloven’;
• contact houden, ook informeel
• begrip voor promovendi, en zorg
• ruimte geven: niet een té sterke stempel op het onderzoek drukken, maar helpen hun eigen weg te
vinden.
Op organisatorisch gebied:
• de juiste promovendi weten te selecteren;
• zorgen voor een dagelijks of tweede begeleider, voor de continuïteit en de verbreding van inhoudelijke
en methodische expertise;
• zorgen voor integratie in de vak- of projectgroep, voor het tegengaan van isolatie, onderlinge stimulans,
en inwijding in wetenschappelijk forum;
• communicatiestructuur binnen de groep bevorderen, door wekelijkse lunchbijeenkomsten, seminars,
workshops, intervisie of een gezamenlijke cursus;
• zorgen voor inwijding in het internationale veld (promoten van je promovendi bij collega’s);
• creëren van een sterke onderzoeksgroepomgeving met een hoge standaard, promovendi moeten het
gevoel krijgen ‘ hier gebeurt het’. De onderzoeksgroep moet voldoende massa hebben, en de promotor
moet in staat zijn middelen te verwerven.
Welke zijn in uw ervaring de lastige momenten of situaties in het begeleidingstraject?
Stagnatie van het proces is een veel voorkomend probleem in het begeleidingstraject. Oorzaken die worden
genoemd zijn onzekerheid, twijfels over het onderzoek, persoonlijke problemen, schrijfblokkades of niet goed
kunnen schrijven, en perfectionisme. Ook de promovendus ‘die je moet blijven duwen, die na de startperiode
niet los van de grond komt’ wordt door sommigen lastig gevonden. Een tweede probleem is het ontstaan van
wrijving tussen promotor en promovendus, op inhoudelijk of relationeel vlak. Voorbeelden van concrete
aanleidingen tot wrijving zijn: het dwarsliggen van de promovendus wat betreft het onderzoek en de richting
die het op moet gaan, en een te initiatiefrijke promovendus die teveel activiteiten ontplooit zoals lesgeven en
paperpresentaties. Daardoor dreigt vertraging. Overige problemen in de begeleiding die worden genoemd zijn:
- het vasthouden van de spanningsboog in het derde jaar (het duurt te lang) en
- een te competitieve sfeer in de groep waartoe de promovendus behoort.
45