Het Gallo-Rorneins Museum in Tongeren - Tento.be

Met uitzondering van een aantal citaten bij
Griekse filosofen over de dodecaëder als meetkundig
lichaam, handelt geen enkele antieke tekst over het
gebruik ervan. Wel beschrijven een aantal auteurs uit
de middeleeuwen en de renaissance de dodecaëder
als een dobbelsteen die het mogelijk maakte de
toekomst te voorspellen. Talrijke hypothesen zagen
daama het licht wapenknots, scepterknop, speeltuig,
kaarsehouder, kalibermeter, meesterwerk, mythischreligieus
symbool of geodetisch meetinstrument.
Ondanks de meest fantastische hypothesen die talrijke
geleerden uit verschillende disciplines de laatste
eeuwen trachtten te formuleren, is de oplossing voor
dit fenomeen nog steeds niet gevonden.
Rond dit mysterieus voorwerp is een
attractietentoonstelling gebouwd, waarin de bezoeker
fysiek geconfronteerd wordt met de geheimen van het
verre verleden. De nieuwsgierigheid wordt geprikkeld
door de verschillende decorelementen waarin de
wetenschappelijke interpretaties zijn ondergebracht of
waarmee ze onrechtstreeks verbonden zijn. Een Grieks
amfitheater, een museale ruimte, een enorme
uiteengespatte dodecaëder, een gezonken schip en
een I 8de-eeuws theater zijn in een vreemde
archeologische opgraving met elkaar verbonden.
Op verschillende beeldschermen worden verbanden
gelegd met de buitenwereld van vandaag. Rond dit
alles is er de romantische visie van Piranesi om het
verleden te onderzoeken die deze wereld van fantasie
ondersteunt en stimuleert.
De eenvoud van sommige interpretaties geeft soms
het gevoel dat de oplossing van het geheim van de
dodecaëder niet veraf is. De complexiteit van de
mythisch-religieuze of magische betekenis daarentegen
leidt eerder tot obsessie, soms tot waanzin in deze
zoektocht.
De archeoloog-bezoeker wordt uitgenodigd
om mee te denken over de mogelijke functie of
betekenis van de dodecaëder. Het uitgangspunt hierbij
is: alles heeft een reden van bestaan.
Stijn Coninx
90
Limburg: een boeiende verscheidenheid
in reliëf, waterlopen en bodemrijkdom
De oudste formaties die in Limburg aan de
oppervlakte komen, zijn afzettingen van de zee. Ze
werden tussen 125 en 2 miljoen jaar geleden gevormd.
We vinden ze in de Voerstreek en sporadisch op
enkele andere plaatsen in Zuid-Limburg.
Het noordelijk gedeelte van de provincie werd zo'n
450.000 tot 300.000 jaar geleden bedekt met een
waaiervormige laag zand en grint, die door de Maas en
de Rijn werden aangebracht. Dit tamelijk vlakke pakket
werd later door rivieren, vooral door de Maas die in
het oostelijk gedeelte van de provincie stroomt,
geërodeerd tot het huidige Kempisch Plateau.
Vooral op het einde van de laatste ijstijd, tussen 25.000
en 15.000 jaar geleden, zette de wind in het noordelijk
gedeelte van Limburg zanden af en werden de Kempen
gevormd. Ongeveer gelijktijdig brachten krachtige
winden uit het noordoosten löss aan. Dit is fijn
afbraakmateriaal, afkomstig van gletsjers. Het werd
gedeponeerd in Haspengouw, dat toen reeds door
erosieprocessen, vooral door de activiteit van de Jeker,
door geulen en valleien doorsneden was. Tussen beide
streken ligt een overgangsgebied met lemig zand en
zand leem.
Toen de laatste ijstijd stilaan ten einde liep, vormden
zich landduinen in de Kempen.
Toen het klimaat gematigd werd, zoals wij het nu
kennen, kon het plantendek het reliëf vastleggen.
In komvormige laagten, waar de ondergrond
ondoorlaatbaar is, ontstonden vennetjes. Vooral na de
grote ontbossingen tijdens de middeleeuwen werd het
zand in de Kempen op de open plaatsen opgewaaid.
In de leemstreek zorgde die ontbossing voor het
afspoelen van leem en klei, die in de valleien werden
afgezet.
De variatie in reliëf en bodems die in de loop van de
verschillende perioden ontstond, zorgde voor zeer
verscheiden biotopen. Honderden generaties van
mensen hebben tijdens de prehistorie Limburg
bewoond. We vinden dan ook overal de sporen van
hun verblijf Naargelang van zijn levenswijze en
behoeften koos de vroege mens een aangepast gebied
als verblijfplaats: zand-, leem- of krijtbodems,
rivierdalen, vengebieden of droge gronden ...
Christian Casseyas & Guido Creemers