Overnamefinancieringen in het mkb: een inleiding - Rembrandt Groep

Voor het aanmerkelijkbelangregime is de waarde op het
moment van verdelen irrelevant, zolang de verdeling
binnen twee jaar na overlijden geschiedt. Dit geldt echter
niet als de afwijkende verdeling van de erfrechtelijke
verkrijging na twee jaar gebeurt. In dat geval is sprake
van een vervreemding door de erfgenaam die wordt onderbedeeld,
zodat die erfgenaam mogelijk inkomen uit
aanmerkelijk belang geniet.
VOORBEELD 5
De waarde in het economische verkeer van het aanmerkelijk
belang bedroeg € 100.000 op het moment van overlijden,
terwijl deze € 150.000 bedroeg op het moment van
verdelen. Er is uitsluitend sprake van ondernemingsvermogen.
Als meer dan twee jaar na het overlijden van de
erflater één erfgenaam alle aandelen krijgt, wordt de andere
erfgenaam onderbedeeld, zodat bij deze laatste sprake is
van een vervreemdingsvoordeel. Als de verkrijgingsprijs van
de erflater € 18.000 bedroeg en deze is doorgeschoven naar
zijn twee erfgenamen, is voor de onderbedeelde erfgenaam
het vervreemdingsvoordeel € 66.000, zijnde de helft van
(€ 150.000 – 18.000). De totale verkrijgingsprijs voor de
erfgenaam die is overbedeeld, wordt daarmee € 84.000
(€ 75.000 + 9.000).
2.8 Verkoop van het vruchtgebruik of de aandelen
In het kader van de aanmerkelijkbelangregeling is bij
verkoop van het vruchtgebruik sprake van een vervreemding
voor de vruchtgebruiker, waardoor het vervreemdingsvoordeel
bij hem wordt belast. Hiervan is geen sprake als
slechts de bloot eigendom van de aandelen wordt verkocht
door de bloot eigenaar en het vruchtgebruik in stand blijft.
Uiteraard zal in een dergelijke situatie de bloot eigenaar
moeten afrekenen. Als zowel het vruchtgebruik als de bloot
eigendom van de aandelen worden verkocht, moet de
verkoopopbrengst van de aandelen worden toegerekend aan
de vruchtgebruiker respectievelijk de bloot eigenaar. Voor
14 | Nummer 1 | februari 2013 | www.pe-bedrijfsopvolging.nl
de berekening van het vervreemdingsvoordeel komt hierop
vervolgens ieders verkrijgingsprijs in mindering. De vruchtgebruiker
moet dus inkomstenbelasting betalen over een
deel van het vervreemdingsvoordeel, terwijl hij in beginsel
slechts het genotsrecht heeft over het vermogen dat onder
vruchtgebruik is gebracht. Heeft bij het vestigen van het
vruchtgebruik de vruchtgebruiker geen verteringsbevoegdheid
gekregen, dan kan hij deze belastingschuld
niet voldoen uit de verkoopopbrengst van de aandelen.
3 Testamentaire clausules
3.1 Making onder voorwaarden
Voor de erfgenaam of legataris is een making onder
voorwaarden afhankelijk van een toekomstige onzekere
gebeurtenis, zoals bij de zogenoemde dertigdagenclausule.
Hierbij verkrijgt men onder de ontbindende voorwaarde van
overlijden. Indien de erfgenaam bij aanvang van de
dertigste dag na de dag van erflaters overlijden zelf niet
meer in leven is, erft hij niet. Bij een dergelijke clausule is
dus een andere persoon de erfgenaam onder opschortende
voorwaarde.
Het is de vraag wat de gevolgen voor de aanmerkelijkbelangregeling
zijn van een dergelijke dertigdagenclausule
indien bijvoorbeeld de erflater op 30 december 2012
overlijdt en de erfgenaam die onder de ontbindende
voorwaarde van overlijden heeft verkregen, vier dagen later
(op 3 januari 2013) overlijdt. Deze vraag is slechts relevant
wanneer binnen deze periode van vier dagen ook sprake is
van inkomen uit aanmerkelijk belang. Onder de aanmerkelijk
belangregeling worden immers de reguliere en
vervreemdingsvoordelen belast en niet louter het bezit,
voor zover niet sprake is van het forfaitaire voordeel uit
een vrijgestelde beleggingsinstelling en uit buitenlandse
beleggingslichamen.
Voor de beantwoording hiervan is het van belang of aan de