heerlijkheden - Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek

JAN VAN HEEMSTEDE,
EEN GRAFELIJK AMBTENAAR IN DISKREDIET
Inleiding
In 1433 werd hertog Filips de Goede als graaf van Holland en Zeeland
ingehuldigd. In de hieraan voorafgaande jaren had hij zich echter al sterk
met het graafschap Holland bemoeid. Op bestuurlijk en gerechtelijk gebied
kwam dat tot uiting in de oprichting van de Raad van Holland, Zeeland
en West-Friesland op 3 juli 1428. Dit was de belangrijkste bestuurlijke en
gerechtelijke instelling van Holland, Zeeland en West-Friesland. Hoewel
de Raad geen volledig nieuwe instelling was, heeft zij na de Bourgondische
machtsovername wel een meer definitieve en modernere vorm gekregen.
De Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland hield zich bezig met de
uitoefening van het bestuur en de rechtspraak en bestond uit de stadhouder
(die als voorzitter optrad) en diverse raadsheren. Om een duidelijk
onderscheid te maken tussen de bestuurlijke en gerechtelijke taken, werd
de Raad wanneer zij dienst deed als gerechtshof op den duur ook wel ‘Hof
van Holland’ genoemd. Uit de gerechtelijke archieven blijkt dat er in de loop
van de vijftiende eeuw met enige regelmaat grafelijke ambtenaren voor dit
gerechtshof werden gedaagd. [1] Het ging daarbij om beschuldigingen van
corruptie, bevoegdheidsoverschrijding, afpersing, geweldpleging en nalatigheid.
Eén van de grafelijke ambtenaren die in de vijftiende eeuw op het matje
werd geroepen vanwege zijn wangedrag, was Jan van Heemstede, baljuw van
Kennemerland. In dit artikel leest u over zijn achtergrond en de aard van de
beschuldigingen die tegen hem werden geuit.
Reconstructie van de
eerste versie van het
Huis te Heemstede. De
tekening werd ± 1948
gemaakt door Jaap
Ypey van de Rijksdienst
voor Oudheidkundig
Bodemonderzoek.
HeerlijkHeden 145