Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen - GGZ-richtlijnen

Beloop
Over het beloop van eetstoornissen onder de algemene bevolking is weinig bekend. Vrijwel alle informatie is
afkomstig van onderzoek naar het beloop onder opgenomen cliënten.
Over het beloop van anorexia nervosa is vrij veel gepubliceerd. Over boulimia nervosa is minder bekend
omdat deze eetstoornis pas in 1980 volgens de DSM criteria is beschreven. Ook over het beloop van
eetbuistoornissen is minder verschenen dan over anorexia nervosa.
Anorexia nervosa
In een recent Australisch onderzoek bleek dat een deel voor behandeling aangemelde cliënten uiteindelijk
- op eigen verzoek - geen behandeling ontving. Hun beloop verschilde niet van dat van behandelde cliënten,
ook wanneer rekening werd gehouden met de ernst van de symptomen bij aanmelding.(6)
Mensen met anorexia nervosa die zijn opgenomen in een ziekenhuis hebben over het algemeen ernstiger
symptomen, grotere beperkingen in functioneren en meer kans op bijkomende ziektes dan andere personen
met deze ziekte. Daarom zijn de vooruitzichten voor hen slechter, ook bij intensieve behandeling.
Uit de beschikbare informatie komen de volgende gegevens naar voren:
■ Meestal gaat aan anorexia nervosa al een periode van intensief lijnen vooraf. Het is echter ook mogelijk
dat de eetstoornis dan al begonnen is.
■ De 1e episode begint doorgaans tussen 15 en 25 jaar.
■ Anorexia nervosa duurt gemiddeld 4 jaar. Dat loopt uiteen van enkele maanden, tot tientallen jaren.
■ De kans op terugval is groot. Bij ongeveer 1 op de 4 mensen wordt de stoornis chronisch.
■ Ongeveer 45% van de opgenomen cliënten verbetert in de loop van jaren, 30% houdt klachten en een
kwart blijft lang ziek, van wie weer een deel overlijdt.(6)
Van alle psychiatrische stoornissen behoort anorexia nervosa tot de ziekten met de hoogste mortaliteit:
wereldwijd blijkt uit een aantal langdurige follow-uponderzoeken dat ongeveer 15% van de cliënten met
anorexia nervosa overlijdt aan de gevolgen van de aandoening –twee derde aan ondervoeding en één derde
ten gevolge van suïcide. De sterfte ten gevolge van anorexia nervosa is gemiddeld zesmaal hoger dan de
sterfte in een vergelijkbare leeftijdsgroep.(23)
Factoren die het beloop bepalen
Er is veel onderzoek gedaan naar factoren die het beloop van anorexia nervosa bij opgenomen cliënten
beïnvloeden. De bevindingen zijn moeilijk te interpreteren. Zo bestaat er geen sluitend bewijs voor de
bewering dat de ziekteduur vóór behandeling de uitkomst van de behandeling bij anorexia nervosa bepaalt.
Factoren die een ongunstige prognose voorspelden, waren: braken, eetbuien, purgeren, premorbide klinische
problemen of problemen met de ontwikkeling, langdurig bestaan van de stoornis, obsessieve compulsieve
persoonlijkheidsstoornis. Bij een goede relatie met de ouders zijn de vooruitzichten juist beter.(6)
Boulimia Nervosa
Uit Brits onderzoek onder jonge vrouwen met boulimia nervosa uit de algemene bevolking blijkt:
■ Na ruim een jaar heeft 30% nog steeds boulimia nervosa, 35% heeft een andere eetstoornis
(vrijwel allemaal ES-NAO) en de overige 35% heeft geen eetstoornis meer.
■ Na 5 jaar heeft 15% nog steeds boulimia nervosa, en 35% heeft een andere eetstoornis (vrijwel allemaal
ES-NAO). De helft van de personen met boulimia nervosa heeft na 5 jaar geen eetstoornis meer. Vrijwel
niemand met boulimia nervosa krijgt daarna anorexia. Gedurende deze 5 jaar ontving slechts 28% procent
een vorm van behandeling voor boulimia nervosa.(6)
De meeste mensen met boulimia nervosa worden niet behandeld. De eerder genoemde cijfers gelden daarom
niet voor mensen met boulimia nervosa die worden behandeld in een gespecialiseerde kliniek.
Die cliënten hebben over het algemeen ernstiger symptomen, grotere beperkingen in functioneren en meer
16 Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen