Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen - GGZ-richtlijnen

Het basisprogramma wil de hulpverleners tegemoet komen in de vertaalslag van de aanbevelingen uit de
richtlijn naar een praktische toepassing.
Hieronder volgt een zo volledig mogelijk overzicht van activiteiten en modules die ingezet kunnen worden
bij de preventie en behandeling van eetstoornissen.
Stepped care
In de eerder verschenen basisprogramma’s depressie en angststoornissen zijn de modules en activiteiten
zoveel mogelijk volgens het stepped-care principe opgesteld. Kort gezegd is stepped-care het verkiezen van
minimale zorg waar mogelijk en intensievere of invasievere zorg waar nodig, onder de voorwaarde dat dit
voordeel oplevert. Volgens een stepped-care behandelwijze wordt de meest effectieve, en tevens de minst
intensieve of invasieve interventie die gezien de aard en de ernst van de problematiek mogelijk is, in eerste
instantie geprobeerd. Voor cliënten die onvoldoende baat hebben bij deze lichtere behandeling, dus bij uitblijvend
behandeleffect, wordt naar een intensievere aanpak overgestapt.
Onderzoek lijkt aan te tonen dat stepped care principes voor cliënten met minder ernstige boulimia nervosa
en een eetbuistoornis toepasbaar en zinvol zijn. Bij cliënten met boulimia nervosa en eetbuistoornis kan
psycho-educatie in groepsverband aangeboden worden als een eerste behandelingactiviteit in een stepped
care benadering.(23) Voor anorexia nervosa is dat niet het geval. Vanwege de ernst van deze aandoening is
specialistische en langdurende zorg nodig, waardoor de onderste trappen van het stepped care model niet in
aanmerking komen.(7;44)
Hoewel er dus is enige wetenschappelijke kennis aanwezig is over stepped care en eetstoornissen, is ervoor
gekozen om het basisprogramma eetstoornissen de modules niet volgens stepped-care principes te ordenen.
Bovengenoemde onderzoeken concluderen dat er nog te weinig onderzoek is gedaan om een verantwoord
stepped care model voor eetstoornissen op te stellen.
Bij het opstellen van een regionaal zorgprogramma eetstoornissen kan op een aantal manieren gebruik
gemaakt worden van dit hoofdstuk:
■ Bij het schrijven van het onderdeel modules en activiteiten van het regionale zorgprogramma kan
gekozen worden uit de opsomming van interventies, op basis van wat voor die regio passend is.
■ In de richtlijn kan opgezocht worden of de interventies evidence en/of consensus based zijn. Met andere
woorden hoe de huidige stand van de wetenschap rond deze interventies is en of dat ook voor
Nederland geldt.
Wat is de Multidisciplinaire Richtlijn Eetstoornissen?
Richtlijnen zijn systematisch ontwikkelde stellingen of aanbevelingen om hulpverlener en cliënt te helpen
bij het nemen van beslissingen over de meest geschikte of gepaste zorg bij een klinisch probleem. Richtlijnen
geven antwoord op de vraag wat wanneer gedaan moet worden, en op basis van welke overwegingen dit
wordt aanbevolen. Richtlijnen vatten daarmee de stand van de wetenschap voor een bepaalde stoornis samen
en integreren deze met de praktijkkennis van hulpverleners en de ervaringskennis van hulp vragers. Ze geven
enerzijds inzicht in wat internationaal bekend is over het betreffende onderwerp en anderzijds hoe er in de
praktijk over het probleem gedacht wordt.
De richtlijn eetstoornissen is een zogenaamde multidisciplinaire richtlijn. Dat betekent dat er meerdere
disciplines bij de ontwikkeling betrokken zijn geweest. In de richtlijn komen niet alle aspecten van eetstoornissen
aan bod. Voor het opstellen is uitgegaan van zogenaamde ‘uitgangs’vragen. Deze uitgangsvragen zijn
de, naar de mening van de Stuurgroep Richtlijnontwikkeling GGZ en de werkgroep richtlijn eetstoornissen,
zo goed mogelijke weergave van wat er in de praktijk aan vragen leeft.
De richtlijn is voor zover mogelijk gebaseerd op onderbouwing uit gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek.
De geselecteerde artikelen zijn door de werkgroepleden beoordeeld op kwaliteit van het onderzoek en
gerangschikt naar mate van bewijs. Deze beoordeling wordt kort weergeven in de conclusie. In de conclusie
wordt een niveau aangegeven. Dat staat voor de mate van bewijs. Hierbij is onderstaande indeling gebruikt:
46 Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen