Fascinerend, essentieel en bedreigd - Biomaatschappij

58
rageergedrag: for, naar het Engelse foraging. Twee
varianten van for resulteren in twee verschillende
gedragstypen. In de aanwezigheid van voedsel legt
het eerste type een veel
grotere afstand af en
verlaat het ook eerder
foerageerlocaties dan
het tweede type.
Bij de nematode
C. elegans is een gen
gevonden dat erg veel lijkt op het for gen van de
fruitvlieg: het egl-4 gen. Dit gen is waarschijnlijk
een ‘ortholoog’ van for in fruitvliegen. Orthologe
genen zijn genen die gevonden worden in verschil-
Bijen hebben weinig genen
voor ziekteresistentie
Genetica in de strijd tegen de bijensterfte
De ‘verdwijnziekte’ heeft
in de meest extreme
gevallen geleid tot het
uitsterven van 50 of zelfs
90% van de bijenvolken
in de Verenigde Staten.
Er worden verschillende
mogelijke oorzaken
genoemd (zie hoofdstuk
7). Recent genetisch
onderzoek heeft nieuwe
aanwijzingen gegeven
over wat er gebeurt in
aangetaste bijenvolken.
Onderzoekers verzamelden
DNA van de achtergebleven
individuen in
dertig aangetaste bijenvolken.
Hetzelfde deden
ze in 21 gezonde bijenvolken.
Van dit totale
kwartaal 4 december 2010 bijen
DNA werd de volgorde
bepaald, het zogenaamde
metagenoom. Deze
metagenomen bestaan
dus niet alleen uit bijen-
DNA, maar ook uit het
DNA van ziekteverwekkers.
Door de metagenomen
te vergelijken met
beschikbare informatie
uit een zogenoemde
sequentiedatabase (Gen-
Bank), kregen de onderzoekers
een nauwkeurig
beeld van de aanwezige
ziekteverwekkers. Over
het algemeen bleken
aangetaste volken veel
meer schadelijke microorganismen
te bevatten
dan gezonde volken.
lende soorten en die zijn ontstaan uit een gen dat
al voorkwam in de gemeenschappelijke voorouder
van de verschillende soorten. Vaak hebben orthologe
genen dan ook een vergelijkbare functie binnen
de verschillende soorten. Bij C. elegans zorgt
egl-4 voor dezelfde verschillen in foerageergedrag
als for in de fruitvliegen. Individuen met de ene
of de andere variant van het gen leggen grotere of
kleine afstanden af.
De genetica achter foerageergedrag is niet
eenvoudig. De oogkleur van fruitvliegen wordt
bijvoorbeeld bepaald door één enkel gen: de ene
variant geeft donkere ogen, de andere lichte. Het
foerageergedrag van honingbijen is een stuk
Om een beter idee te krijgen
van de hoofdschuldigen,
werd ook gekeken
naar welke organismen er
precies aanwezig waren
in de afzonderlijke volken.
In 25 van de 30 aangetaste
volken bleek het
Israel Acute Paralysis Virus
(IAPV) voor te komen,
tegenover slechts in 1 van
de 21 gezonde volken. Ter
vergelijking: alle aangetaste
volken bevatten
ook het Kashmir Bee Virus
(KBV) en de eencellige
Nosema ceranae parasiet.
Deze twee organismen
zijn eerder ook in verband
gebracht met de verdwijnziekte,
maar bleken
nu ook voor te komen
in 80% van de gezonde
volken. Ondanks deze
relatie tussen IAPV en de
verdwijnziekte is deze
vergelijking van metagenomen
niet voldoende
om zonder meer het IAPV
virus ook als hoofdschuldige
aan te wijzen. Misschien
grijpt het virus wel
zijn kans nadat de echte
schuldige het volk heeft
verzwakt. Deze studie
laat wel duidelijk het
belang en de verregaande
mogelijkheden van het
huidige genoomonderzoek
zien.