Fascinerend, essentieel en bedreigd - Biomaatschappij

70
de bijen. Varroa draagt ook andere ziektekiemen
over en zorgt voor een algehele vermindering van
de weerstand. Een aantal virussen die vroeger
sporadisch voorkwamen zijn dankzij varroa heel
algemeen geworden. Bovendien gaven deze virus-
Varroa
Varroa destructor is een
mijt die van oorsprong
alleen werd aangetroffen
in volken van de
Aziatische bijensoort Apis
ceranae. De vorige eeuw
is de mijt overgestapt
naar onze honingbijen.
In de jaren zeventig en
tachtig is varroa aan een
ware opmars over Europa
en Amerika begonnen.
De vrouwelijke mijt is
zo groot als een speldenknop,
donkerrood
en glanzend. Ze zijn te
vinden op de bijen, waar
ze zich vastklemmen op
de thorax, het borststuk.
Daar zuigen ze haemolymfe
op: het ‘bloed’ van
de bij. De meeste mijten
zitten goed verstopt in
de gesloten cellen met
poppen van de bijen.
Daar zijn ze ingestapt,
van de rug van een bij,
net voordat de larf zich
gaat verpoppen en dus
net voordat de cel wordt
kwartaal 4 december 2010 bijen
afgesloten met een dekseltje.
In de cel plant de
mijt zich voort.
In de cel bijt de mijt de
pop aan. De gemaakte
wond wordt open gehouden
als ‘voederplaats’.
Zowel de mijt als haar
jongen kunnen daar
haemolymfe tappen. Op
dat moment beginnen
bij de vrouwelijke mijt
de eierstokken actief te
worden. Achtereenvolgens
wordt één mannetje
en een aantal vrouwtjes
geproduceerd. Als deze
vrouwtjes na een paar
tussenstadia volwassen
zijn, worden ze bevrucht
door het mannetje. Tegen
de tijd dat de pop van de
bij verandert in een volwassen
bij, twaalf dagen
na het begin van het
verpoppen, en ze breekt
uit de cel, zijn maximaal
twee mijtendochters volwassen
geworden. Deze
stappen op de bij en laten
sen vroeger bijna nooit symptomen, terwijl ze nu
vaak zorgen voor het instorten van bijenvolken
die te veel mijten herbergen. Ook bacterieziekten,
zoals Europees vuilbroed, lijken door varroa een
duwtje in de rug te krijgen.
De donkere speldenknop achter de kop van de bij is een
varroamijt.
zich naar een nieuwe
plek vervoeren. Ook de
moedermijt kan zich naar
een nieuwe geschikte cel
laten vervoeren, waar ze
opnieuw een gezinnetje
kan stichten. De jongere
zusjes en het mannetje
gaan verloren. Bij het
schoonpoetsen van de
cellen door de werksters
worden ze verwijderd.
De bij die ontstaat uit
een pop die tegen wil en
dank gastheer was van
een mijtenfamilie is veel
minder vitaal dan een
normale pasgeboren bij.
Ze is lichter, heeft minder
eiwit, en is veel vaker
besmet met allerlei ziekten,
via de wond die de
mijt heeft gemaakt. Als in
een bijenvolk veel mijten
zitten, zullen veel van de
jonge bijen een slechte
conditie hebben of ziek
zijn. Daardoor kan het
gehele volk verzwakken
en te gronde gaan.