Verslag van de Vereniging - CBF

44
Afb. 4: Het ‘Hodshon Huis’ aan het Spaarne.
(foto Henk Snaterse)
8 A.A. Verrijn Stuart, ‘Een gelukkige conjunctie’, in: Van den
Ende 2001 (n. 2), 17-18.
9 De datum en signatuur zijn aanwezig volgens Van Swigchem
1965 (n. 1), 212-213.
aangekocht, op 1 maart 1794 volgde nog de aankoop van een vierde
perceel. De bestaande bebouwing werd gesloopt zodat het terrein
bouwrijp was voor de grootscheepse nieuwbouw. 8 Behalve enige tekeningen
zijn geen andere documenten bekend die informatie bevatten
over de fase van planning en ontwerp, en evenmin over de feitelijke uitvoering
van het project.
Een moeizaam ontwerpproces
Een tekening van Abraham van der Hart uit 1793 wordt doorgaans beschouwd
als een eerste project, dat door de opdrachtgeefster blijkbaar
werd afgekeurd. 9 Bij de in totaal drie sets van tekeningen die bekend
zijn, ontbreken overigens consequent plattegrondtekeningen, die er
zonder twijfel wel geweest zijn. Het ontwerpen van bruikbare en passende
plattegronden van alle verdiepingen van het huis was geen eenvoudige
opgave, omdat het beschikbare perceel onregelmatige begrenzingen
had. Omdat de rooilijn aan het Spaarne, waar de naar de stad gekeerde
voorzijde van het zeer brede huis moest komen, en de grens van
het perceel aan de achterzijde, in de Spaarnwouderstraat, niet evenwijdig
aan elkaar lopen, kan het beschikbare perceel het best vergeleken
worden met een onregelmatig parallellogram of trapezium. Daardoor
H E T ‘ H O D S H O N H U I S ’ I N H A A R L E M E N H E T O E U V R E VA N A B R A H A M VA N D E R H A R T J A A R V E R S L A G 2 0 0 8
Afb. 5: Voorgevel ‘Hodshon Huis’, niet uitgevoerd ontwerp door
Abraham van der Hart, 1793. (Noord-Hollands Archief, Haarlem)
moest rekening gehouden worden met tenminste drie richtingen: de
flauw gebogen lijn van de voorzijde van het perceel aan het Spaarne, de
niet geheel evenwijdig daaraan lopende begrenzing aan de achterzijde
van het perceel en de as van de bestaande bebouwing waar het huis
naast gebouwd zou gaan worden. Op kaarten van Haarlem uit de zeventiende
eeuw is goed te zien dat de toen gehanteerde veel smallere percelen
eigenlijk geen problemen opleverden voor bebouwing, omdat de
bocht van het Spaarne niet in één voorgevel verwerkt hoefde te worden
maar in een hele reeks smallere gevels, die allemaal net een andere richting
kregen waardoor de bocht van het Spaarne gevolgd werd. Het eerste
– afgekeurde – ontwerp voor het huis van Keetje Hodshon toont een
voorgevel met drie verdiepingen en een zolder. De gevel is verdeeld in
zeven vensterassen, waarvan de middelste drie een risaliet vormen, in de
as waarvan de voordeur geplaatst is. In het fronton boven de risaliet is
een wapenschild gedacht en de linker- en rechterzijde van het ontwerp
bevatten alternatieven voor beelden die ter bekroning op de balustrade
geplaatst zouden kunnen worden. Zeer hoge, naar binnen draaiende,
vensters laten op de bel-etage en de daarboven gelegen woonverdieping
ruimschoots licht binnen vallen. De sobere indeling van dit gevelontwerp
toont sterke verwantschap met ‘Huis Houdringe’ in De Bilt, dat
van rond 1779 dateert, en in mindere mate met ‘Gooilust’ in ’s-Graveland.
10 De bogen die daar in de onderste zone van de voorgevels zijn
verwerkt, ontbreken bij het ‘Hodshon Huis’. De achterzijde van het
‘Hodshon Huis’ wordt gekenmerkt door twee zijvleugels, zodat in het
middenblok vijf vensterassen resteren. De beide vleugels hebben in het
niet uitgevoerde ontwerp van 1793 ieder twee delen van ongelijke
V E R E N I G I N G H E N D R I C K D E K E Y S E R
Afb. 6: Achtergevel ‘Hodshon Huis’, niet uitgevoerd ontwerp door
Abraham van der Hart, 1793. (Noord-Hollands Archief, Haarlem)
10 Van Swigchem 1965 (n. 1), 296-297; Meischke 1995
(n. 3), 99-101.
45