Verslag van de Vereniging - CBF

66
36 Vgl. Jan de Vries & Ad van der Woude, Nederland 1500-
1815. De eerste ronde van moderne economische groei,
Amsterdam 1995, 786-790.
37 Van Swigchem 1980 (n. 1), 441-442.
38 Vgl. Schmidt 2006 (n. 17), 55-59.
ders kwamen ook nogal wat particuliere opdrachten. De groep Haarlemse
opdrachtgevers bestond uiteindelijk vooral uit zeer welgestelde
patriotten, die het zich in een economisch moeizame periode toch konden
veroorloven kostbare bouwprojecten te ondernemen waarmee zij
zich konden manifesteren. 36 Hoewel zulke huizen geen specifieke politieke
boodschap uitdroegen, maakten de opdrachtgevers zonneklaar dat
met hun aanwezigheid voortaan rekening gehouden moest worden,
want de panden konden bezwaarlijk over het hoofd worden gezien.
Vooral in zijn ontwerpen voor gevels gebruikte Van der Hart vaak architectonische
varianten van ontwerpen die hij eerder had gemaakt, waarbij
steeds de specifieke eisen van de opdrachtgever en van het betreffende
gebouw voorop stonden. Het ‘Hodshon Huis’ past geheel in deze
manier van werken, waarbij het hoge niveau van de interieurafwerking
de kern van het gehele ontwerp is geworden. Aan representatie werd
35% van de in totaal 5500 m3 beschikbare inhoud van het huis besteed,
en voor gasten was nog eens 10% beschikbaar. Voor de bewoning door
Keetje Hodshon zelf was een kleine 10% uitgetrokken. 37 De hoofdverdieping
was de kern van het huis, ook al werd die niet elke dag
gebruikt. Het hele huis werd als het ware om die verdieping heen
gebouwd. Een politiek manifest kan in dit huis niet worden terug
gevonden, evenmin als duidelijke referenties aan de architectuur van de
Nederlandse zeventiende eeuw. In het oeuvre van Abraham van der
Hart vormt het huis een belangrijke schakel. Zijn zorgvuldig opgebouwde
netwerk leverde hem naast zijn functie als stadsarchitect van
Amsterdam onder meer de opdracht voor dit huis op. Ervaring met
grote bouwvolumes en gecompliceerde plattegronden had hij toen al
opgedaan in Amsterdam; de lijn van belangrijke interieuropdrachten,
waartoe ook het Amsterdamse ‘Deutz Huis’ aan de Herengracht
behoort, werd voortgezet via het netwerk van de particuliere Haarlemse
opdrachtgevers. In Keetje Hodshon zal hij een weliswaar jonge, maar
zeer veel-eisende opdrachtgeefster hebben ontmoet die zelfstandig of
mede met behulp van adviseurs haar sterke invloed in het ontwerpproces
liet gelden. Als opdrachtgeefster en behorend tot de elite nam zij haar
rol zeer serieus. Ze moet Van der Hart duidelijk hebben gemaakt dat zij
specifieke wensen had ten aanzien van haar prestigieuze huis. 38 Diners
met maximaal 24 couverts aan een mahoniehouten tafel in de ruime
Erkerzaal met uitzicht op het Spaarne en het oude centrum van Haarlem
moeten voor Keetje Hodshon een cruciaal uitgangspunt hebben
gevormd. En dat zij vasthield aan haar eigen opvattingen over de
verschillende functies en de prestigieuze uitstraling van zowel de voor-
H E T ‘ H O D S H O N H U I S ’ I N H A A R L E M E N H E T O E U V R E VA N A B R A H A M VA N D E R H A R T J A A R V E R S L A G 2 0 0 8
als de achterzijde van haar huis, heeft geleid tot een ontwerp dat tal van
compromissen bevat. Het zeer beperkte privé-gebruik van het enorme
gebouw in haar dagelijks bestaan was een andere consequentie die zij
kennelijk accepteerde, omdat de positie in de stad en het niveau van
haar ontvangsten dit ruimschoots compenseerden. ■
V E R E N I G I N G H E N D R I C K D E K E Y S E R
67