Verslag van de Vereniging - CBF

56
Afb. 22: De Rode Zaal. (foto Henk Snaterse)
Afb. 23: Het plafond in de Rode Zaal.
(foto Henk Snaterse)
Afb. 21: De Etrurische Kamer.
(foto Henk Snaterse)
De kleurstellingen van de zijzaal aan
de voorzijde van het huis, en van de
beide zalen in de vleugels aan de achterzijde
hebben de nu veelal
gebruikte namen bepaald: de Etrurische
Kamer met oker en geelbruine
decoratie, de Rode Zaal waar later bibliotheek
van is gemaakt, en de grootste
zaal die bekend is als de Blauwe
Zaal. De Erkerzaal was bestemd voor
het diner met gasten, aan een mahoniehouten
tafel met maximaal 24 couverts.
De wanddecoratie is hier relatief
eenvoudig met lisenen, zoals dat ook
in de Etrurische Kamer het geval was.
Voor en na het diner werd deze aangrenzende,
meer langgerekte kamer
gebruikt voor aperitief of digestif. Via
het rijk gedecoreerde portaal kon de
Rode Zaal worden betreden, waar de
behandeling van de wanden uitvoeriger
en rijker is dan in de eetkamer en
de Etrurische Kamer. In deze kamer konden speeltafeltjes worden opgesteld
voor de gasten. De toegangsdeur is in het midden van de korte
wand aangebracht, zoals dat ook bij de Etrurische Zaal het geval is.
Maar door het geheel aan wensen van de opdrachtgever dat door Van
der Hart in het ontwerp verwerkt moest worden, konden de deuren
vanuit de trappenhal naar de eetkamer, en de verbindingsdeur tussen de
eetkamer en de aangrenzende Etrurische Kamer niet in het midden van
een wand geplaatst worden. Onder meer op die plaatsen is te merken
dat het perceel aan de krappe kant is voor alle eisen die gesteld werden,
waardoor verschillende van de ruimtes geen ideale plaats in de plattegrond
van het gehele huis konden krijgen. Decoratieve motieven kregen
in de eetkamer, de Etrurische Kamer en de Rode Zaal een plaats in de
montants (of lisenen) en de friezen. In deze drie kamers zijn de wanddecoraties
aangebracht door middel van wandbespanningen, schilderwerk,
houten betimmeringen en houtsnijwerk. In de Blauwe Zaal, in de
andere vleugel van het huis, heeft de decoratie een meer architectonisch
karakter doordat hier lisenen met basementen en hoofdgestel zijn toegepast.
De onderverdeling van de wanden in kleinere vakken ontbreekt
H E T ‘ H O D S H O N H U I S ’ I N H A A R L E M E N H E T O E U V R E VA N A B R A H A M VA N D E R H A R T J A A R V E R S L A G 2 0 0 8
Afb. 24: De Blauwe Zaal.
(foto Henk Snaterse)
hier. Het ontwerp vormt een doorlopend
geheel van stucwerk, waarin
gecanneleerde ionische pilasters de
ordening aanbrengen. Om de verhouding
tussen de proporties van de pilasters binnen het architectuursysteem
van de langgerekte zaal en het geheel van de architectuur juist
te houden, liet Van der Hart de architraaf in het hoofdgestel achterwege.
Bij het ontwerpen van de decoraties voor de verschillende vertrekken
gaat het in hoofdzaak natuurlijk om het creëren van eenheid en samenhang
tussen de verschillende onderdelen. In het grotere geheel gaat het
om de samenhang van de decoratieve elementen en de opbouw van de
verschillende wanden, waarbij deuren en vensters, en soms ook kachels
complicerende elementen vormen. Voor de afzonderlijke wanden waren
het de muurvlakken, schoorsteenmantels, spiegels en deuren die in een
samenhangend ontwerp bijeengebracht dienden te worden. De bekende
middelen daartoe zijn natuurlijk kleuren en decoratieve motieven die
gekozen werden, evenals architectonische motieven waarmee verschillende
onderdelen van een wand tot een eenheid gebracht konden worden.
Wandvlakken werden niet in alle zalen van het ‘Hodshon Huis’ op
gelijke wijze behandeld. In de Erkerkamer en de Etrurische Kamer zijn
het vooral de vlakken van de lambriseringen die de indeling van de
wanddecoratie bepalen. Er zijn met andere woorden in deze kamers
geen decoratieve of architectonische motieven waaraan de gehele decoratie
ondergeschikt is gemaakt. In de Etrurische Kamer zijn niet alle bogen
van dezelfde vorm, hetgeen de eenheid van de ruimte geen goed
doet. In het portaal tussen die zaal en de Rode Zaal is het motief van de
bogen juist heel geslaagd toegepast, zodat hier een echte eenheid van de
verschillende wanden en onderdelen tot stand is gekomen. In de Blauwe
Zaal zijn de deurpartijen in de korte wand gelijk behandeld, met boogvormige
bekroningen. De lichtblauwe kleur brengt hier rust en samenhang,
waaraan ook de gedecoreerde wandvlakken die door pilasters van
elkaar zijn gescheiden en het doorlopende fries bijdragen.
Van der Hart volgde bij zijn interieurdecoraties voor het ‘Hodshon
Huis’ de laatste mode. Hij ontleende motieven aan in deze periode ook
door anderen veel nagevolgde ontwerpen van Adam en Albertolli. Van
de laatste bezat Van der Hart twee boeken, en van Robert en James
Adam had hij The Works in Architecture of Robert and James
Adam, uit 1774-1775. Deze voorbeelden werden al jaren voordat de
bouw van het ‘Hodshon Huis’ begon, door Van der Hart gebruikt in
V E R E N I G I N G H E N D R I C K D E K E Y S E R
Afb. 25: Stucwerk in de Blauwe Zaal.
(foto Henk Snaterse)
57