Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2/4<br />
‘Verrukkelijke muziek’<br />
Roussel: Bacchus et Ariane<br />
Erik Satie, met zijn scherpe observaties<br />
van collega-componisten, repte in één<br />
van zijn vele merkwaardige notities<br />
over “de verrukkelijke Albert Roussel”,<br />
met typische Satie-ironie. Want ‘verrukkelijk’<br />
kun je heel wat Franse<br />
muziek noemen, van Gounod en<br />
Chabrier tot Fauré, Ravel en (soms)<br />
Debussy – maar uitgerekend níet<br />
Roussel, de ex-zeeman die de typisch<br />
Franse bevalligheid uitdrukkelijk omzeilde<br />
of hooguit schampte. ‘Frans’ is<br />
Roussels muziek wel degelijk, alleen<br />
al omdat zijn orkestwerken een klankverfi<br />
jning hebben waar menig niet-<br />
Frans componist jaloers op mocht<br />
zijn. Maar het is een onopgesmukt,<br />
ruw soort Frans, meer Eiffeltoren dan<br />
Versailles. Vergeleken bij Debussy’s<br />
evocaties van wind, zee en zonlicht is<br />
Roussel het zand dat zacht tussen de<br />
tenen schuurt. Altijd heeft Roussels<br />
muziek iets tegendraads: zijn vrolijkheid<br />
kan kribbig klinken, in plechtstatige<br />
passages is hij vaak juist<br />
onverwachts frivool.<br />
zaterdag 18 februari 2012, 20.15 uur<br />
Roussels grillige levensloop verklaart<br />
veel. Hij was beroepsmarinier, reisde<br />
onder andere naar het Verre Oosten,<br />
maar moest reeds als twintiger om<br />
gezondheidsredenen afzwaaien en<br />
een carrière aan wal zoeken. Voor<br />
inlossing van zijn tweede roeping –<br />
muziek – leek hij eigenlijk al weer te<br />
oud. Mede daarom liet hij zich niet<br />
omscholen aan het relatief liberale<br />
Parijse Conservatorium, maar aan de<br />
Schola Cantorum. Dat was het strengste,<br />
degelijkste, conventioneelste (en<br />
daarom door zijn tijdgenoot Debussy<br />
zo gehate) muziekinstituut van Parijs.<br />
Roussels composities dragen daar de<br />
sporen van: gedegen van vorm, gedisciplineerd<br />
van opbouw. Maar schools<br />
is zijn muziek nooit. Alleen al de<br />
slingerende, ‘oosterse’, raga-achtige<br />
melodielijnen (een souvenir van zijn<br />
Aziatische reizen) werken vervreemdend.<br />
En in composities zonder onderliggend<br />
‘verhaal’ (<strong>concert</strong>en, symfonieën)<br />
zet hij je meer dan eens op het<br />
verkeerde been door de grondtoon –<br />
het ‘wegdek’ waar de hele harmoni-<br />
... maar uitgerekend níet Roussel, de ex-zeeman die de<br />
typisch Franse bevalligheid uitdrukkelijk omzeilde...<br />
19
Change language