Fundamenten 2012-3.pdf

14
‘Colonie’ Merksplas 1943. Merksplas-Kolonie 2012. Geen ramen vervangen zonder toelating ‘erfgoed’.
Waarom heeft SHm De
noorderkempen deze
cipierswoningen gekocht?
eddy gers, voorzitter van de noorderkempen:
‘als we ze privé hadden verkocht, dan hadden
de toenmalige bewoners niet kunnen blijven
wonen. de cipiers of gewezen cipiers waren
vaak alleenverdieners met een heel laag inkomen.
voor zo’n grote groep kandidaat-huurders
hadden wij geen sociale woning kunnen
aanbieden in zo’n kleine gemeente. Ook
vanuit een maatschappelijke opdracht om het
patrimonium niet
te laten vervallen,
hebben wij deze
woningen gekocht.
in samenwerking
met stichting
kempisch landschap
wilden we
ervoor zorgen dat
de landschappelijke
bescherming
vergrendeld werd.’
is merksplas-Kolonie een
beschermd monument of een
beschermd landschap?
an denis, medewerker van de noorderkempen
verduidelijkt: ‘de cipierswoningen op
zich zijn niet beschermd, maar ze liggen in
een beschermd landschap. cruciaal daarbij is
het uitzicht van de woning. enkel de buitenzijde
is beschermd. de openingen van ramen
Dit project is
op twee punten atypisch:
het erfpachtsysteem,
maar ook
het beschermd landschap.
en deuren mogen niet wijzigen, het materiaal
wel. indien erfgoed het goedkeurt, kan de
bewoner een raam vervangen door een Pvc,
aluminium of houten raam. in een beschermd
monument kan dat niet.’ ‘alle cipierswoningen
zijn beschermd landschap, maar de school,
waar sinds dit jaar onze kantoren zijn ondergebracht,
is een beschermd monument met
een andere renovatieregelgeving’, vertelt
jan van hoeymissen, directeur van de noorderkempen.
‘Zo mochten we in de voormalige
school bijvoorbeeld het schrijnwerk en het
enkel glas niet vervangen.
Wat vroe-
ger in de school
een gang was,
moest ook visueel
een gang blijven.
daarom zijn de
spreekkamers in
glas gemaakt. een
muur bijzetten kan
wel, zolang je in de
geest van het oorspronkelijke
gebouw blijft, en dat is niet altijd
even eenvoudig.’
als een bewoner iets aan de
buitengevel wil wijzigen, moet
hij dan toestemming vragen aan
erfgoed?
‘Bijvoorbeeld buitenschrijnwerken veranderen
kan enkel via een gemotiveerde aanvraag met
detailtekeningen, materiaalomschrijving en
kleurspecificatie’, verduidelijkt denis. ‘erfgoed
vraagt daarbij ook ons advies en dat van de
gemeente. de woningen die vorig jaar in erfpacht
gegeven zijn, hebben het in dat opzicht
gemakkelijker dan de eerste. Wie later renoveert,
kan zich baseren op de precedenten op
de rest van de site.’
Waarom hebben jullie gekozen voor
erfpacht?
‘als huurmaatschappij zaten wij plots met
61 woningen van 100 jaar oud die dringend
moesten gerenoveerd worden’, vertelt gers.
‘deze woningen "verkopen" via de erfpachtformule,
was een "win-win" voor zowel de
shm als de erfpachtnemer. die kon voor relatief
weinig geld een grotere woning verwerven
met veel omliggende grond in een uniek
landschap in vlaanderen. dankzij een erfpacht
van 99 jaar hebben bewoners het recht om
hun woning te beheren als hun eigen goed,
maar de eigendomstitel blijft bij de shm. in
ruil voor het woonrecht van 99 jaar, is de erfpachtnemer
verplicht om binnen een periode
van 10 jaar na de ondertekening van de akte
de woning te renoveren. Bij het ondertekenen
wordt een lijst meegegeven van verplichte en
gewenste werken.’
‘dankzij de erfpachtformule kunnen we rond
het beschermd landschap een globaal beleid
voeren’, zegt van hoeymissen. ‘We wilden
ook een stok achter de deur hebben voor het
beheer en de controle van het geheel.’