Nieuwsbrief nr. 4, 2008.qxd - NVMP

More documents

Recommendations

Info

Vervolg van pagina 7 Bergen benadrukt dat artsen en gezondheidswerkers wel degelijk een speciale rol hebben te vervullen in de strijd tegen oorlog en geweld, immers het gebruik van wapens en geweld is zonder meer een bedreiging voor de geestelijke en lichamelijk gesteldheid. Ook veel artsen zijn die mening toegedaan, zij worden gedreven door een ideologie. Een dergelijke passie bevordert echter de neiging om onderzoeksgegevens in ideologische richting bij te sturen. Het gaat daarbij om de neiging geen onbevooroordeeld onderzoek te doen maar om vooral de eigen opvatting te bewijzen. De ingenomen stelling wordt koste wat kost verdedigd en tegenovergestelde opvattingen worden als ridicuul afgedaan. Met een voorbeeld van overgeverfde leuzen, Amerikanen weg uit Nicaragua! - Russen weg uit Afghanistan!, geeft van Bergen aan dat in plaats van beiden te onderschrijven ideologen vaak kiezen voor het één en daarmee ‘automatisch’ tegen het ander zijn. Bepaalde zelf onderschreven hypotheses worden opgesteld waarna veel werk wordt gestoken in het bekrachtigen ervan. Het is echter veel vruchtbaarder en ook wetenschappelijk meer verantwoord om te proberen die zelf onderschreven hypotheses juist te ontkrachten. Zoals Popper al zei: zwanen zijn wit zolang je ondanks een intensieve speurtocht geen zwarte zwaan hebt kunnen ontdekken. Cru gesteld: een onderzoeker naar gezondheidsgevolgen van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki zal altijd de mogelijkheid open moeten houden dat die gevolgen wel mee zijn gevallen. Het is wetenschappelijk gezien wellicht zelfs sterker om van de hypothese uit te gaan dat die gezondheidsgevolgen wel meevielen. Als daar dan vele bewijzen van het tegendeel voor worden gevonden, is de stelling dat de gezondheidsgevolgen desastreus waren, alleen maar sterker geworden. Om dit nader toe te lichten poneert van Bergen drie hypotheses: ‘Oorlog is goed voor de geneeskunde’, ‘Oorlog is slecht voor de volksgezondheid’ en ‘Psychisch getrauma- 8 tiseerde soldaten mogen geen overheidssteun krijgen’. De stelling ‘Oorlog is goed voor de geneeskunde’ werd en wordt door menig arts onderschreven en is ook al vaak het onderwerp van onderzoek geweest. Degenen die de stelling onderschrijven, bewijzen dit steevast door te wijzen op allerhande zaken – zoals technieken en methodes, maar ook medische ervaring – die de geneeskunde aan bepaalde oorlogen zou hebben te danken. Daarbij wordt echter voorbijgegaan aan de negatieve effecten die de veelheid aan slachtoffers op de arts kan hebben. Evenals het feit dat een tijd van vrede ook zo zijn voordelen voor de ontwikkeling van de geneeskunde heeft. De medisch polemologen zul je echter vooral in het kamp van ‘oorlog is slecht voor de volksgezondheid’ terugvinden. Ook die in meerderheid door pacifistisch ingestelde artsen onderschreven stelling, wordt echter vaak alleen maar bewezen door bevestiging in plaats van door een poging tot ontkrachting. De twee delen van War and Public Health, geredigeerd door Barry Levy en Vicor Sidel zijn daar een voorbeeld van. Hier komt duidelijk de neiging naar voren de eigen hypothese – in deze: oorlog is slecht voor de volksgezondheid – niet te willen onderzoeken, maar te bewijzen. Sterker nog, dat oorlog slecht voor de gezondheid is wordt als een voldongen feit, een vanzelfsprekendheid neergezet. War and Public Health is dan ook eerder het werk van medische pacifisten dan van min of meer neutrale wetenschappers. De bedoeling ervan is eerder politiek dan medischwetenschappelijk en het heeft niet de bedoeling om een vraag te onderzoeken, maar om een opvatting te bevestigen. Voor zaken die de hypothese kunnen ontkrachten worden de ogen gesloten. Maar de hypothese ‘Oorlog als veroorzaker van honger en ziekte’ kun je evengoed omdraaien; ‘Oorlog is een gevolg van honger en ziekte’. De derde hypothese luidt: ‘Psychisch getraumatiseerde soldaten mogen geen overheidssteun krijgen’. Het lijkt een vreemde stelling maar Ben Shepard, auteur van War of Nerves haalt regelmatig uit naar wat hij noemt de ‘PTSD-industrie’(Post Traumatic Stress Disorder). Zo komen volgens Shepard de Iraksoldaten uit de Golfoorlog niet terug in een normale maatschappij, maar in een maatschappij doordrenkt van een cultuur van trauma en slachtofferschap, gecreëerd en gecultiveerd door de hedendaagse psychiaters, die ervoor hebben gezorgd dat de wil tot herstel is vervangen door een wens tot compensatie. Het was volgens Shepard veel beter geweest als we ons hadden gehouden aan de opvattingen van de bulk der oude psychiaters, de psychiaters van de eerste helft van de twintigste eeuw, de psychiaters van de beide wereld-oorlogen. Die opvattingen waren: niet medicaliseren van psychische problematiek; de ‘patiënten’ – wederom tussen dikke aanhalingstekens – niet helpen, maar hen zelf eraan laten werken, tezamen met hun sociale omgeving, om over de problemen heen te komen. Ofwel: de alles helende tijd gewoon zijn werk laten doen. Dit was geen ontkenning van de problematiek, maar erkenning van de kracht van het gemiddelde individu. Daarmee roeit Shepard duidelijk tegen de stroom in maar hij vergeet vooral dat die oude psychiaters niet het heil van de patiënt maar dat van staat en krijgsmacht in het vizier hadden. Zij stonden als arts niet naast, maar tegenover de patiënt. Ook bij Shepard komt de wetenschappelijk gezien gerechtvaardigde kritiek dus voort uit een persoonlijke opvatting die niet in twijfel kan worden getrokken en waarbij alleen maar naar bevestiging wordt gezocht met weglating van alles wat daar niet in past. Het afhakken van wat niet past en het oprekken en vergroten van alles wat wel past. Van Bergen sluit af met de woorden: laat waarheid, of beter gezegd, laat de zoektocht naar waarheid zijn: een zoektocht voortkomend uit constante twijfel aan de eigen positie en uit de voortdurende bereidheid het eigen gelijk ter discussie te stellen. *
Column Leon Wecke Het is op het eerste gezicht een wat merkwaardige term: friendly fire, vriendschappelijk vuur. Het had ook de betekenis van een vrolijk vuurwerk kunnen zijn, georganiseerd door vrienden voor vrienden. Of alleen betrekking kunnen hebben op militaire bondgenootschappelijke bijstand in het gevecht tegen de vijand. Maar gebruikelijk is het om onder friendly fire te verstaan:‘eigen of bondgenootschappelijk vuur met de intentie om de vijand te treffen, dat echter de eigen troepen raakt’. Het is een nogal enge definitie.Want kunnen ze in Nijmegen bijvoorbeeld ook niet spreken van friendly fire, dat behalve de vernietiging van een deel van de binnenstad, ook 800 dodelijke slachtoffers opleverde? En wordt een deserteur in oorlogstijd niet door eigen kogels afgestraft? Werd de zogenaamde deserteur, sergeant Chris Meijer, indertijd niet op bevel van de generaal Harberts, na een vol vormfouten-zittende procedure, door eigen vuur gedood? En wat te denken van onmogelijke opdrachten aan troepen die zich naar de mening van de legerleiding laf gedragen hebben en voor straf tegen de vijandelijke kogelregen in onzinnige opdrachten moeten vervullen? Zijn de vijandelijke kogels dan eigenlijk geen eigen vuur? En wat te denken van de door de maarschalken Zjoekov en Koniev, op aanmoediging van Stalin, aangegane wedstrijd: ’Wie is het eerste in Berlijn’? Een bizarre wedloop, die ook door eigen vuur aan talloze Russische soldaten het leven kostte. Een andere vorm van eigen vuur is fragging. Fragging impliceert met name het tijdens de Vietnamoorlog door Amerikaanse soldaten doden van eigen officieren en onderofficieren waarvan men de gevaarlijk geachte bevelen niet wilde opvolgen. Het aantal dodelijke slachtoffers van fragging in Vietnam wordt geschat op 2000. Maar als we friendly fire in de beperkte, algemeen aanvaarde, betekenis opvatten, is het een verschijnsel dat veelal te weinig aandacht krijgt en gekregen heeft. Het is een verschijnsel waarmee de leiding van krijgsmachten niet graag te koop loopt.Als ‘held’ sneuvelen is immers nog wat anders dan door eigen kogels omkomen of gewond raken. Ook voor veel nabestaanden is het sneuvelen door vijandelijk vuur eerder acceptabel dan wanneer van friendly fire sprake is. In overzichten wordt al in het jaar 1461 van friendly fire gewag gemaakt, zij het dat in de slag bij Towton de wind ervoor zorgde dat de afgeschoten pijlen zowel vriend als vijand raakten. In 1690, bij de slag bij Fleurus, gingen twee Franse regimenten, per abuis, elkaar te lijf met als gevolg wederzijdse zware verliezen. In 1815, bij de Slag bij Waterloo, nam de Pruisische artillerie per ongeluk de Britse artillerie onder vuur, die in antwoord hierop de Pruisen beschoten. In de Eerste Wereldoorlog zouden, alleen aan Franse zijde, 75.000 soldaten slachtoffer van eigen vuur zijn geweest. De Tweede Wereldoorlog, evenals de Eerste, kent talloze incidenten met friendly fire. Zo had in augustus 1943 een geallieerde invasie plaats met 35.000 Amerikaanse en Canadese soldaten van het eiland Kiska, wat, zo veronderstelde men, door de Jappen bezet was. Er werd hevig gevochten. Pas na een dag bleek dat er geen Friendly Fire Vaak werd een handgranaat gebruikt om een leidinggevende ‘per ongeluk’ uit de weg te ruimens Jappen op het eiland waren, maar dat de landingstroepen elkaar bevochten hadden. In augustus 1944 vielen bij de operatie Totalize, vele honderden slachtoffers als gevolg van een bommentapijt dat zware geallieerde bommenwerpers legden op de hoofdkwartieren van de Derde Canadese Infanterie Divisie en de Eerste Poolse Pantserdivisie. Bij de operatie ‘Cobra’ kwamen geallieerde bommen bij twee verschillende gelegenheden terecht op Amerikaanse troepen, waarbij 241 dodelijke slachtoffers vielen en 620 gewonden. Het in rang hoogste slachtoffer van friendly fire hierbij was de Amerikaanse Luitenant-generaal Lesly McNair.Voor Vietnam wordt het aantal friendly fire-slachtoffers op een totaal van 8000 of 16% van de verliezen geschat. In Korea verloren de Amerikanen 6500 man door eigen vuur, dat wil zeggen 19% van het verliescijfer van 33.741. Bij ‘Desertstorm’ is het percentage friendly fireslachtoffers 24%.Voor de gehele twintigste eeuw geldt, volgens een studie van het US Army War College, een percentage van 13 tot 24 procent. En bij de Nederlandse missie in Afghanistan zijn tot op heden twee Nederlandse slachtoffers te betreuren (en twee Afghaanse), hetgeen op de veertien Nederlandse gesneuvelden een percentage van 14% bedraagt. Als oorzaken van friendly fire worden de chaos van de oorlog, de weersgesteldheid, het terrein, menselijke fouten en technische mankementen genoemd. Betere training en technische verworvenheden op het gebied van identificatie vormen het recept voor het vermijden van friendly fire, alhoewel dat verschijnsel in tijden van oorlog en de daarmee gegeven haastige beslissingen nimmer valt uit te sluiten. Overigens, ook in meer figuurlijke zin is in het dagelijkse burgerleven van friendly fire sprake. Hoe vaak zullen niet concurrenten van diverse aard door bewust of onbewust friendly fire het loodje leggen? Partijgenoten, die in de strijd om meer macht de gewaardeerde collega politiek om zeep helpen, zulks bewust of meer onbewust? In de beste families wordt figuurlijk op elkaar geschoten en soms, afhankelijk van de oorspronkelijke cultuur, kan eerwraak inhouden dat een familielid als gevolg van de activiteiten van medestamgenoten de pijp uit gaat. 9
Page 1 and 2: Uit de inhoud 3 Algemene Ledenverga
Page 3 and 4: Hans van Iterson Algemene Ledenverg
Page 5 and 6: De naam: Nederlandse Vereniging voo
Page 7: een totale kernontwapening, vooral
Page 11 and 12: A.Q. Khan ontwikkeling van een bom
Page 13 and 14: Now the guns have stopped: “Stilt
Page 15 and 16: Statistieken van dodelijke ruzies E
Page 17 and 18: Presentatie IKV Pax Christi-rapport
Page 19 and 20: De eerste uitgave van het tijdschri
Page 21 and 22: Akke Botzen PN werd in 1993 opgeric
Page 23 and 24: meent. Meer nog, bevolkingsgroepen
Page 25 and 26: Jan Hoekema tegenwoordig is roken n
Page 27 and 28: Lisette Luykx en Edwin Bakker macht

Nieuwsbrief nr. 4, 2008.qxd - NVMP

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?