Leerkracht - Nationaal Park Schiermonnikoog

Vereniging Natuurmonumenten
Bezoekerscentrum Schiermonnikoog
Lessuggesties
1. Hoe duinen ontstaan. Leg de volgende plaatjes in de goede volgorde.
Afbeelding 8: Schiermonnikoog: hoe duinen ontstaan
9. Bos
9.1 Ontstaan en algemene informatie
Als je plantengemeenschappen ongestoord hun gang laat gaan, krijg je uiteindelijk op de meeste plaatsen bos.
Dat zal ook op veel plaatsen op de Waddeneilanden gebeuren. Maar de groei-omstandigheden hier zijn wel erg
zwaar. Het waait er bijna altijd en de wind voert een zoute ‘spray’ mee, die funest is voor veel jonge knoppen en
blaadjes. Bovendien bevat de zandige bodem niet veel voedingsstoffen.
De dennenbossen op Schiermonnikoog zijn tussen 1910 en 1920 aangelegd door de laatste particuliere eigenaar
van Schiermonnikoog, graaf Von Bernstorff. Redenen voor de aanleg waren het vastleggen van de stuivende
duinen en houtwinning (o.a. voor de mijnbouw). De bomen groeiden echter langzaam en de vervoerskosten
waren zo hoog, dat kappen niet loonde. Bovendien waren, toen de bomen gekapt konden worden, de
steenkoolmijnen inmiddels gesloten (o.a. als gevolg van de aardgasvondsten).
9.2 Beheer en gebruik
Het bos is destijds in korte tijd aangeplant, waardoor alle bomen nu ongeveer even oud zijn. Het bos zal dus ook
in een betrekkelijk korte periode vanzelf sterven. Om dat te voorkomen wordt reeds gewerkt aan pleksgewijze
verjonging van het bos. Natuurmonumenten doet dit door jaarlijks een kleine open plek in het bos te kappen, die
daarna vanzelf weer dicht gaat groeien met loofbomen. Om een zo natuurlijk mogelijk bos te krijgen blijft ca.
25% van het dode hout in het bos achter: een uitgelezen plek voor allerhande kleine beestjes en plantjes, die op
hun beurt weer vogels en andere dieren aantrekken.
Het bosbeheer op Schiermonnikoog is gericht op een meer gevarieerd bos. Uiteindelijk streeft
Natuurmonumenten naar een gemengd bos met naald- en loofbomen. Hierdoor ontstaat meer variatie in structuur
en samenstelling van het bos. Onder loofbomen staan bv. meer planten dan onder naaldbomen, waar de
afgevallen naalden een haast ondoordringbare laag vormen op de bodem. Naaldbomen verdampen bovendien
meer water dan loofbomen. Hierdoor verdroogt het duingebied dus meer. Ook om deze reden wordt het
naaldhout omgezet in loofbos. Op den duur zal dit loofbos zich zelf in stand houden. Het bos heeft een
belangrijke recreatieve functie. Je kunt er goed fietsen, wandelen, de schaduw opzoeken of even uit de wind zijn.
24