Leerkracht - Nationaal Park Schiermonnikoog

Vereniging Natuurmonumenten
Bezoekerscentrum Schiermonnikoog
Handleiding & veldwerkformulier
kwelder (onderbouw voortgezet onderwijs)
Via het Bezoekerscentrum kunnen scholen materiaal huren om op de kwelder van Schiermonnikoog veldwerk te
gaan doen. Hiervoor is deze handleiding ontwikkeld. De bijbehorende materialen kunt u huren bij het
Bezoekerscentrum (0519-531641)
Voorbereiding:
- benodigde tijd voor het uitvoeren van de opdrachten: ca. 2 uur
- zorg dat de leerlingen zich voldoende warm hebben gekleed
- zorg dat de leerlingen kleding en schoeisel dragen dat vuil mag worden (modder)
- vertel de leerlingen voor vertrek wat de bedoeling is
- plan het veldwerk goed; vraag bij het bezoekerscentrum (0519-531641) de laagwatertijden voor
de wadkant van het eiland voor de periode dat u op het eiland bent; u kunt op de kwelder zijn van
3 uur vóór laag water tot 3 uur na laag water
- maak groepjes van 4 of 5 leerlingen en geef ze de benodigde materialen
Benodigde materialen (per groepje van 4 of 5 leerlingen):
- touw (40 m) met om de 5 meter een knoop
- ring met een doorsnee van 50 cm
- zoekkaart kwelderplanten
- 5 zakjes met 18 kleurpotloden + puntenslijper
- kompas
Plaats van het veldwerk:
De plaats voor het veldwerk op de kwelder ligt ten westen van de oude veerdam (jachthaven). Er ligt
daar een stukje kwelder waar plantensoorten van verschillende successiestadia vlakbij elkaar
voorkomen. De verstoring blijft zo tot één gebied beperkt. Startpunt is Banck’s monument (Bank van
Banck).
Doel van de opdrachten:
De leerlingen hebben na afloop:
- de kwelder en het wad met oren, ogen en neus ervaren
- geleerd hoe bepaalde planten zich aangepast hebben aan overstroming door zeewater, wind en
zout
- geleerd dat er een opeenvolging van plantensoorten is van de lage naar de hoge kwelder
- de verscheidenheid in kleuren op de kwelder ervaren
- planten gedetermineerd met behulp van plaatjes
- één plant nader bekeken, getekend en “besnuffeld”
- geleerd hoe een kompas werkt
Informatie bij de opdrachten:
Algemeen:
De waddeneilanden zijn enkele duizenden jaren geleden (pas) ontstaan. Na de laatste IJstijd (de
Noordzee stond toen droog) begon de zeespiegel te stijgen. Er ontstonden zandbanken, waarop duinen
gingen groeien en zo is ook Schiermonnikoog ontstaan. Aan de zuidzijde van de eilanden ontstonden
kwelders, die door de kleideeltjes in het zeewater dat de kwelder af en toe overstroomde, werden
opgehoogd. Het bijzondere is, dat je dat proces nog steeds ziet gebeuren. Omdat niet alleen het wad
en de kwelder een natuurlijke dynamiek vertonen, maar ook andere gebieden op het eiland in een
grotendeels natuurlijke staat verkeren, is het eiland in 1989 uitgeroepen tot het eerste Nationale Park
(nieuwe stijl) van ons land.
32