Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar

24 | Kennisbasis Fries leraar basisonderwijs
6.3. Voorbeeld groep 3 / 4 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 20
Lezen om iets te kunnen maken
In de groepen 3 en 4 wordt door de kinderen volop van alles gemaakt. Constructies van lego
en bepaalde gebruiksvoorwerpen en spelattributen maken, vinden ze vaak interessant. Dit
construeren van een specifiek product met behulp van een handleiding en/of werktekening is
een enorme stimulans voor heel precies lezen. Je moet het echt goed snappen, anders gaat
het fout. We noemen dit ‘zo-moet-het’ teksten of ‘sa-moat-it’ teksten en als kinderen ze lezen
worden ze uitgenodigd heel nauwgezet te achterhalen wat er staat, terug te lezen en zichzelf
te controleren. In de knutselhoek en in de hoek waar met lego geconstrueerd kan worden,
zijn de kinderen over het algemeen zeer gemotiveerd dit type leesactiviteit uit te voeren.
Werken met technisch Lego in groep 3
In de constructiehoek staan enkele mooi beplakte schoenendozen met technisch lego. In elke
doos zitten voldoende elementen om twee of drie objecten te kunnen maken, bijvoorbeeld
een robot, een auto en een vliegtuig. In de doos zit ook een schriftje met daarin een Friesta-
lige handleiding, voorzien van illustraties, waarin de kinderen kunnen lezen op welke manier
ze te werk moeten gaan om die objecten in elkaar te zetten.
Kerstfeest in groep 4
Het is december en in groep 4 is een ruime knutselhoek ingericht waar de kinderen kunnen
werken aan hun decemberfeestversieringen. Er zijn mooie, feestelijke materialen om van
alles te maken. Voor in de klas, voor de boom, voor thuis, voor de kerstmaaltijd. Er zijn vrije
keuzemogelijkheden, maar ook verplichte activiteiten. Daarvoor is het nodig dat de kinderen
een ‘sa-moat-it’ tekstkaart lezen om de opdracht goed voor elkaar te krijgen.
6.4. Voorbeeld groep 7 / 8 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 20
In wyksluting mei in Frysk liet
Op een volledig Nederlandstalige school is het vak Fries een ondergeschoven kindje.
Vijf meisjes uit groep 7 mogen de weeksluiting verzorgen en omdat drie van hen op paardrij-
den zitten, wordt het onderwerp ‘de pony’. Ze overleggen wat ze willen gaan presenteren, en
ook hoe.
“Een toneelstukje wordt altijd al gedaan”, zegt Karin. “Een interview”, zegt Berber, “Ik ga vra-
gen stellen over jouw pony.” “Ja, dat kan, maar niet te lang. Het moet niet op een spreek-
beurt gaan lijken.” “Zullen we een liedje laten horen?” stelt Irene voor. “Ja, maar dan moet
de tekst er wel bij, want anders versta je niet alles.” Het werk wordt verdeeld. Karin en Inge
bereiden de interviewvragen voor. Berber gaat op zoek naar een lied. En Machtelt en Irene
gaan op zoek in het documentatiecentrum en op internet.
Als ze weer bij elkaar komen om de resultaten te bekijken heeft Berber een lied over de pony
gevonden: op de cd ‘Sjongspektakel’ . Er is ook een tekst bij. Samen proberen ze de tekst te
lezen om te kijken of ze het bij hun presentatie vinden passen. Vervelend dat de tekst in het
Fries is, vindt Irene, sommige kinderen in onze groep kunnen immers geen Fries verstaan.
Dan kunnen ze het nu mooi leren, vindt Machtelt, ze krijgen de tekst er toch bij? Dat scheelt.
Uiteindelijk besluiten ze het Friese lied toch te kiezen. Ze laten het horen aan het eind van
hun presentatie en ze playbacken erbij. De teksten hebben ze gekopieerd en uitgedeeld. Ze
hebben er zelf een vertaling bij gemaakt. Die staat op de achterkant. Het is een groot succes.