Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar

More documents

Recommendations

Info

6 | Kennisbasis Fries leraar basisonderwijs 6. Voorbeelden uit de praktijk 23 6.1. Voorbeeld groep 1 / 2 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 19 23 6.2. Voorbeeld groep 1 / 2 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 21 23 6.3. Voorbeeld groep 3 / 4 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 20 24 6.4. Voorbeeld groep 7 / 8 waarbij gewerkt wordt aan kerndoel 20 24 Bronnen 25 Bijlagen 26 Bijlage 1: Referentiekaders Fries Basisonderwijs 26 Bijlage 2: Referentiekaders Fries Pabo 28 Bijlage 3: Toelichting op de kerndoelen 30 Auteur 31 Legitimeringspanel 31 Colofon 31
1. De unieke bijdrage van Fries aan de ontwikkeling van kinderen 1.1. Fryslân, een tweetalige provincie Fryslân is een tweetalige provincie met twee officieel erkende talen, Fries en Nederlands. Fries is een Westgermaanse taal, die al sinds de middeleeuwen in Fryslân wordt gesproken en geschreven. Het is een taal met een eigen rijke woordenschat, fonologie, morfologie en syn- taxis die zich onderscheidt van het Nederlands. Fries heeft een eigen gestandaardiseerde spelling en grammatica en heeft zijn eigen dialectische variatie. Voor iets meer dan de helft van de inwoners van Fryslân is Fries de moedertaal. Volgens de quickscan van 2007 kan 94% van de inwoners van Fryslân het Fries redelijk tot goed ver- staan, 74% kan het spreken, 75% lezen en 26% kan het redelijk tot goed schrijven (De Fryske taalatlas 2007). De meerderheid van de Friese bevolking vindt Fries belangrijk en ongeveer 85% van de inwoners vindt dat het Fries niet moet verdwijnen 1 . De tweetaligheid van de provincie komt tot uiting in het maatschappelijke verkeer. Op straat, in de winkels, op het werk, op school, in de media, in de sport, bij de overheid en in de poli- tiek, overal komt men Fries tegen. Er is een bloeiende Friestalige cultuur op professioneel niveau die tot uiting komt in (jeugd-)literatuur, muziek en theater. Het taalbeleid van de provincie en de gemeenten is gericht op gebruik en verdere ontwikkeling van het Fries als cultuurtaal en als taal van de gemeenschap. 1.2. Fries in het onderwijs De overgrote meerderheid (76%) van de ouders van basisschoolleerlingen vindt onderwijs in het Fries belangrijk 2 . De nationale overheid erkent eveneens het belang van onderwijs in het Fries voor de Friese samenleving. In 1980 werd Fries een verplicht vak in het primair onderwijs in Fryslân. Daarnaast kan Fries als voertaal bij andere vakken worden gebruikt. In de bestuurs- afspraak Friese taal en cultuur hebben Rijk en provincie nadere afspraken gemaakt om het Fries in het primair onderwijs te versterken. In 1996 heeft het Rijk het ‘Europese Handvest voor regionale en minderheidstalen’ ondertekend. Hiermee onderschrijven provincie en Rijk een beleid dat erop gericht is dat een substantieel deel van de lessen op de Friese basisscho- len in het Fries gegeven wordt 3 . Fries in het basisonderwijs is van belang vanuit pedagogisch- didactisch, maatschappelijk, cultureel en taalpolitiek oogpunt. 1.3. Pedagogisch-didactische motieven Veel kinderen in Fryslân zijn al in meer of mindere mate (actief of passief) tweetalig wanneer zij op de basisschool komen. Friestalige kinderen worden al jong tweetalig doordat ze het Nederlands overal tegenkomen. Nederlandstalige kinderen kunnen in aanraking komen met Fries via voorschoolse opvang, media en personen uit hun omgeving. In de ‘Universele verklaring van de rechten van de Mens’ van de Verenigde Naties staat dat alle kinderen recht hebben op onderwijs in hun eigen taal. Dit geldt ook voor Friestalige kinderen. Zij kunnen door onderwijs in het Fries hun eigen moedertaal verder ontwikkelen. Een goede beheersing van de moedertaal heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van de taalvaardigheid in de tweede taal. Voor Friestaligen betekent dit het leren van het Nederlands. Ook Nederlandstalige kinderen (en kinderen met een immigrantentaal als moedertaal) kunnen door onderwijs in het Fries al op jonge leeftijd tweetalig (of meertalig) worden. 1 Foekema, F. (2004). Overdracht van de Friese taal. Amsterdam: TNS NIPO. 2 Inspectie van het onderwijs. (2006). De kwaliteit van het vak Fries in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs in de provincie Fryslân. Utrecht: Inspectie van het Onderwijs. 3 Oosterloo, A. en Paus, H. (red.). (2005). Fries aan bod, leerplan Fries voor het Primair Onderwijs, blz. 21. Enschede: SLO. Kennisbasis Fries leraar basisonderwijs | 7
Page 1 and 2: Kennisbasis HBO-raad vereniging van
Page 3 and 4: Kennisbasis Fries leraar basisonder
Page 5: Inhoud 1. De unieke bijdrage van Fr
Page 9 and 10: 2. De big ideas Het is de taak van
Page 11 and 12: Voor de leerling heeft het zelf geb
Page 13 and 14: en Nederlands en wederzijdse beïnv
Page 15 and 16: 4.3. Eigen taalvaardigheid Om in he
Page 17 and 18: computer, digibord, vertel- en popp
Page 19 and 20: ehaald, dient de leraar de leerling
Page 21 and 22: Het taalaanbod voor jonge kinderen
Page 23 and 24: 6. Voorbeelden uit de praktijk Voor
Page 25 and 26: Bronnen Appel, R. e.a. (red.). (200
Page 27 and 28: B. Europees Referentiekader niveau
Page 29 and 30: B. Europees Referentiekader niveau
Page 31: Auteur Liskje Flapper NHL Hogeschoo

Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?