ONederlands Tijdschrift voor - Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie

V o l
15
mrt
’08
Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie
Inleiding
In november 2007 bezocht orthopedisch chirurg
James (Jim) K. Styner ons land. Hij is de ‘founding
father’ van Advanced Trauma Life Support (ATLS).
Na een ernstig vliegtuigongeluk met zijn gezin in
1976, kwam hij terecht in een klein Amerikaans
ziekenhuis in de staat Nebraska. Hij was toen zo geschrokken
van de traumaopvang in zijn eigen land,
dat hij de eerste ATLS-cursus heeft opgezet. In veel
landen is dit momenteel de gouden standaard voor
de opvang van traumaslachtoffers. In ons land is
de cursus verplicht in de opleiding orthopedie.
Naast zijn deelname als instructeur in een ATLS
cursus, heeft Styner een gastlezing gehouden bij
de Nederlandse Traumadagen en is hij door NOVvoorzitter
Pöll onderscheiden. Een goede gelegenheid
om een overzicht te presenteren van het
ontstaan van de ATLS tot de huidige stand van zaken
in Nederland.
Hoe het allemaal begon
Advanced Trauma Life Support – de Nederlandse
stand van zaken anno 2008
R.P.A. Janssen
Een tragisch vliegtuigongeluk heeft in 1976 geleid tot het ontstaan van de Advanced Trauma Live Support (ATLS): de
huidige gouden standaard voor de opvang van trauma slachtoffers in veel landen. De ‘founding father’ van de ATLS, orthopedisch
chirurg James K. Styner, heeft sinds 1976 een belangrijke bijdrage geleverd aan een betere overleving van
ongevalpatiënten wereldwijd. De orthopedie is in Nederland actief betrokken bij de organisatie en cursisten van de
ATLS. Het spreken en handelen volgens dezelfde taal is een essentieel onderdeel, voor effectieve samenwerking van
diverse disciplines, in traumazorg. ATLS is hiervoor een geschikte taal. Het is een simpele en doeltreffende methode
om mortaliteit en blijvende morbiditeit na een ongeval tot een minimum te beperken.
Nebraska, 17 februari 1976, 18:00 uur. Styner stort
neer als piloot van zijn eigen 2- motorig Beach
Barron vliegtuig, met aan boord zijn vrouw (32 jaar)
en 4 kinderen (3, 7, 8 en 10 jaar). Zijn vrouw had
net haar gordel losgemaakt om haar jongste kind
te verzorgen op de achterbank en had haar gordel
te laat vast ten tijde van de crash. ‘All those that
were buckled up survived the accident’ vertelde
Styner bij de ATLS cursus in November 2007 in Riel.
Drs. R.P.A. Janssen, orthopedisch chirurg en ATLS bestuurslid
namens de NOV, afdeling Orthopedie en Traumatologie,
Máxima Medisch Centrum, Postbus 7777
5500 MB Veldhoven.
Correspondentie: drs. R.P.A. Jansen
E-mail: R.Janssen@mmc.nl
19 ■ Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie, Vol 15, Nr 1, mrt 2008
Fig 1. Vliegtuig dr Styner na crash in maïsveld, 1976,
Nebraska (VS)
De vleugels zijn, bij het neerstorten, van de romp
afgescheurd en een groot gat is geslagen in de
rechterkant van het toestel (Figuur 1). Zijn vrouw
werd in haar hoofd geraakt door een stuk propeller
en haar lichaam is uit het wrak geslingerd. De
dochter van 3 sloeg met haar hoofd tegen een zuurstoffles
met als gevolg een ‘blow out’ fractuur van
de orbita en hoofdverwondingen. Zij was 7 dagen
in coma. Zij zat op schoot bij de 10-jarige zoon
die zelf een onderarmfractuur en wekedelenletsel
van een hand opliep. Hij was het enige kind bij
bewustzijn. De 7-jarige zoon was 3 dagen in coma
met een schedelfractuur en hoofdverwondingen.
Zijn rechterbeen zat klem onder het toestel met
een ernstig letsel ter hoogte van de fossa poplitea.
De 8-jarige zoon was 7 dagen comateus met een
scalpverwonding en letsel van de nervus supraorbitalis.
Styner zelf had enkele ribfracturen over de
miltregio, aangezichtletsel en een open zygomafractuur
waardoor het zicht werd bemoeilijkt.
‘I don’t know how long I sat there after the world
became silent; it seemed like just a second.’ Zijn
eerste zorg was een eventuele vlammenzee na de
crash. Hij heeft de comateuse kinderen samen met