Elektroakoestisch horen dankzij gehoorsparende chirurgie - UZ Gent
Elektroakoestisch horen dankzij gehoorsparende chirurgie - UZ Gent
Elektroakoestisch horen dankzij gehoorsparende chirurgie - UZ Gent
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Z<br />
(Weer)<br />
muziek<br />
in de oren<br />
elektroakoestiscH Horen <strong>dankzij</strong><br />
geHoor sparende cHirurgie<br />
1<br />
cocHleaire<br />
iMplantaten<br />
Cochleaire implantaten (CI) zijn<br />
momenteel de standaardzorg voor<br />
ernstig slecht<strong>horen</strong>de patiënten.<br />
In het slakkenhuis – de cochlea –<br />
wordt een elektrode ingeplant,<br />
gekoppeld aan een uitwendige<br />
spraakprocessor achter het oor.<br />
De spraakprocessor vangt het<br />
geluid op, zet het om in elektrische<br />
pulsen en stuurt die naar de<br />
elektrode. Die elektrode stimuleert<br />
rechtstreeks de gehoorzenuw.<br />
De cochlea heeft de vorm van<br />
een zich naar boven toe vernauwende<br />
spiraal. Hoge tonen worden<br />
aan de basis verwerkt, lage<br />
tonen in de top. Prof. dr. Ingeborg<br />
Dhooge, hoofd van de dienst<br />
Neus-, Keel- en Oorheelkunde:<br />
‘Hoge tonen moet je kunnen <strong>horen</strong><br />
om klinkers en vooral mede-<br />
klinkers te kunnen onderscheiden<br />
en dus spraak te kunnen verstaan.<br />
Met een cochleair implantaat kunnen<br />
slecht<strong>horen</strong>den weer hoge<br />
toonfrequenties waarnemen.’<br />
2<br />
restgeHoor<br />
Veel patiënten met ernstig gehoorverlies<br />
in de hoge frequenties<br />
beschikken nog altijd over meetbaar<br />
gehoor in de lage frequenties – tot<br />
750 à 1000 hertz (Hz). Dat noemen<br />
we restgehoor. Laagfrequente<br />
tonen – die dus in de top van het<br />
slakkenhuis worden verwerkt – zijn<br />
belangrijk om intonatie, klankkleur<br />
en timbre te onderscheiden, en<br />
dus bijvoorbeeld ook om muziekinstrumenten<br />
te herkennen.<br />
Prof. dr. Dhooge: ‘De klassieke<br />
elektrode van een CI die we in het<br />
slakkenhuis opschuiven is relatief<br />
lang en krult zich om de as van<br />
het slakkenhuis. Bij die ingreep<br />
wordt het akoestisch <strong>horen</strong> opgeofferd.<br />
Na de implantatie kan de<br />
patiënt opnieuw spraak verstaan,<br />
maar door het wegvallen van de<br />
fijne temporele structuur van het<br />
geluidssignaal vallen klankkleur<br />
en timbre weg. Daardoor valt het<br />
beluisteren van muziek erg tegen.<br />
Voor sommige muziekliefhebbers<br />
was dat zelfs een reden om toch<br />
maar niet voor een CI te kiezen.’<br />
3<br />
geHoorsparende<br />
cHirurgie<br />
Intussen werden CI’s ontwikkeld<br />
met kortere en fijnere elektroden.<br />
De chirurg kan die op een niettraumatische<br />
manier in het slakkenhuis<br />
inbrengen, zodat het restgehoor<br />
behouden blijft. Die <strong>gehoorsparende</strong><br />
<strong>chirurgie</strong> wordt intussen ook in het<br />
<strong>UZ</strong> <strong>Gent</strong> aangeboden.
Nieuwe cochleaire implantaten kunnen<br />
chirurgisch op zo’n manier worden<br />
geplaatst dat het restgehoor gespaard blijft.<br />
Met dat restgehoor kan de patiënt lage<br />
frequenties blijven <strong>horen</strong> – en dus ook<br />
de volheid van muziek blijven appreciëren.<br />
4<br />
elektro <br />
akoestiscH Horen<br />
Doordat de nieuwste CI’s het<br />
restgehoor sparen, <strong>horen</strong> patiënten<br />
laagfrequente informatie akoestisch,<br />
<strong>dankzij</strong> hun restgehoor, dat<br />
eventueel versterkt kan worden met<br />
een klassiek gehoorapparaat. Voor<br />
hoge frequenties kunnen ze steunen<br />
op hun elektronisch CI. Ze <strong>horen</strong><br />
dus elektroakoestisch: ze kunnen<br />
spraak verstaan en tegelijk kunnen<br />
ze ook muziek blijven appreciëren.<br />
Ook het spraakverstaan in rumoer<br />
is met deze techniek iets beter.<br />
5<br />
voor welke<br />
patiënten?<br />
De <strong>gehoorsparende</strong> CI’s zijn<br />
geschikt voor patiënten bij wie het<br />
restgehoor voor de lagere frequenties<br />
goed genoeg is om te worden<br />
gespaard. Prof. dr. Dhooge: ‘In de<br />
lage frequenties tot en met 750 Hz<br />
moet het restgehoor tussen 20-25<br />
en 60-65 dB liggen. Leeftijdsbeperkingen<br />
zijn er in principe niet,<br />
maar je moet wel beseffen dat het<br />
gehoorverlies in de meeste gevallen<br />
progressief is. Als het gehoor te<br />
snel achteruitgaat, overleggen we<br />
met de patiënt of <strong>gehoorsparende</strong><br />
<strong>chirurgie</strong> wel de moeite loont.’<br />
Een obstakel is de RIZIVregelgeving.<br />
Er zijn geen aparte<br />
terugbetalingscriteria voor de<br />
<strong>gehoorsparende</strong> CI. Die worden<br />
dus alleen vergoed bij patiënten<br />
die voldoen aan de criteria van<br />
een klassiek CI – gemiddeld<br />
gehoorverlies van 85 dB en zeer<br />
slecht spraakverstaan. ‘Dat is<br />
jammer’, zegt prof. dr. Dhooge.<br />
‘In het <strong>UZ</strong> <strong>Gent</strong> werken we al een<br />
paar jaar met <strong>gehoorsparende</strong><br />
implantaten, en de resultaten zijn<br />
wat?<br />
Cochleaire implantaten (CI) met<br />
kortere en fijnere elektroden kunnen<br />
gehoorsparend worden ingeplant.<br />
voordelen?<br />
restgehoor blijft bewaard: patiënt kan<br />
lagere tonen akoestisch <strong>horen</strong> en hoge<br />
tonen elektronisch, met zijn CI<br />
voor wie?<br />
Patiënten met redelijk restgehoor:<br />
onder 7501000 Hz gehoor van 2025<br />
tot 6065 dB<br />
erg goed. We zouden nog meer<br />
mensen kunnen behandelen,<br />
maar de meesten voldoen niet<br />
aan de RIZIV-criteria.’<br />
Dienst neus Keel Oorheelkunde<br />
Poli 1 eerste verdieping<br />
Universitair Ziekenhuis<br />
De Pintelaan 185, 9000 <strong>Gent</strong><br />
Tel. 09 332 23 32 of 09 332 26 21<br />
Email: nko@uzgent.be<br />
www.eenenaloor.be<br />
zoRg 15