15-06-2007 V&VN Dialyse en Nefrologie magazine 2 2007

10
Dialyse & Nefrologie Magazine
Papieren tijger
Momenteel zijn de meeste centra gecertificeerd.
Hoewel ze er allemaal van overtuigd
zijn dat een goede kwaliteitsborging
van essentieel belang is, vraagt de
certificering toch vaak meer tijd en inzet
dan men in eerste instantie verwachtte.
Want zoals gebruikelijk bij HKZ-certificeringen
moet er volgens een vast schema
worden gehandeld. In toenemende mate
ontstaan inmiddels wat vraagtekens bij
de papierwinkel die dit steeds weer met
zich meebrengt. Max Gaasbeek, unithoofd
van de dialyseafdeling van VieCuri
in Venlo, verwoordt zijn bezorgdheid, dit
mede n.a.v. reacties van collega-hoofden
op de LVDT-hoofdendag die eind 2006
gehouden is. Hij geeft aan dat we altijd
moeten waken voor de ‘papieren tijger’.
Max Gaasbeek: “uit de LVDT-hoofdendag
kwam naar voren dat de dialyseverpleegkundigen
merken dat het soms wel een
beetje veel wordt en dat de patiëntenzorg
(gek genoeg) hier onder te lijden
heeft. Alles moet vastgelegd worden en
veranderingen kunnen pas ingevoerd
worden als alle protocollen en procedures
uitgewerkt en goed bevonden zijn.
De lat wordt soms wel érg hoog gelegd,
de verpleegkundigen kunnen het vaak
niet bijbenen. Ze hebben er gewoon
geen tijd voor. Dan kun je twee dingen
doen: óf je loopt het risico dat je je over
de kop werkt, óf je laat de certificatie-eisen
even voor wat ze zijn. Met dit laatste
loop je echter wel de kans je certificering
kwijt te raken.”
Desgevraagd zegt dr. Els Boeschoten,
directeur van het Hans Mak Instituut:
“dan ben je wel op de verkeerde weg.
Als het je niet lukt volgens de normen
te werken die mede door de eigen
beroepsgroep zijn opgesteld zal je je af
moeten vragen of de instelling kwaliteit
van zorg wel voldoende belangrijk vindt.
Voor een goede kwaliteit van zorg is het
van belang dat er in de hele organisatie
aandacht voor is. Niet alleen bij verpleegkundigen,
nefrologen en andere
professionals op de werkvloer maar ook
bij managers en Raden van Bestuur.
Voor dialyse is certificatie inmiddels dé
inkoopindicator voor de zorgverzekeraars.
Als bij de certificatie een tekort
aan personeel een knelpunt blijkt te zijn
zal daar door de organisatie iets aan
moeten worden gedaan. Hierover mag
best een kritisch woord richting de Raad
van Bestuur van het desbetreffende ziekenhuis
in de rapportage terug te vinden
zijn. Wanneer er in een instelling onvoldoende
aandacht voor de kwaliteit van
25e jaargang | juni 2007 | nummer 2
de geleverde zorg is moet je je afvragen
of die instelling die zorg nog wel moet
leveren. Eigenlijk is dat onverantwoord.”
Verbetercyclus
Na de nodige voorbereiding kan een dialysecentrum
in aanmerking komen voor
het certificaat. De certificatie zelf neemt
2 dagen in beslag. Als je voldoet aan de
eisen dan krijg je het felbegeerde certificaat.
Max Gaasbeek: “uit zo’n visitatie
komen natuurlijk altijd de nodige bevindingen
en verbeterpunten, hier moet je
aan gaan werken. Vanzelfsprekend ga
je na of deze zaken kloppen en of je dit
wel moet/wil veranderen. Vervolgens ga
je na hoe je het beste voor een optimale
situatie kunt zorgen. Uiteindelijk
ontstaat een verbetercyclus waardoor
de zorg steeds beter wordt. Het moet
echter wel uitvoerbaar blijven.” Door de
auditor van de certificerende instelling,
daarbij vergezeld door materiedeskundigen
uit de PVC, wordt jaarlijks een
zogenaamd surveillancebezoek gedaan
waarbij wordt vastgesteld of de aanmerkingen
werden opgepikt en zwakke
punten werden verbeterd. Het doel is om
in kwaliteitsprocessen te denken en te
handelen. Na drie jaar is het certificaat
verlopen en dan komt er weer een auditor
van de certificerende instelling met
een complete visitatiecommissie een
paar dagen op bezoek. Els Boeschoten:
“de certificatie heeft de kwaliteit van de
dialysezorg verbeterd. Door de strenge
normen staat de zorg op een zeer hoog
peil. Mede door de certificatie zijn er in
principe geen slechte dialysecentra in
ons land. Maar door de grote werkdruk
in een aantal dialysecentra is het soms
wel moeilijk om aan de certificeringeisen
te blijven voldoen. Daar zou vanuit
het management meer aandacht voor
moeten zijn.”
En de patiënt?
De patiënt wordt dankzij de protocollen
en de procedures perfect behandeld.
Als het protocol stipt opgevolgd wordt,
kan er behandeltechnisch weinig fout
gaan. Dialysezorg gaat echter verder
dan alleen de gedeeltelijke vervanging
van de nierfunctie. Ook persoonlijke
aandacht is belangrijk. Het verblijf op
een dialysecentrum moet de patiënt
een gevoel van veiligheid geven. Max
Gaasbeek: als een patiënt zich veilig
voelt geeft dat hem of haar het idee in
een goed dialysecentrum te zitten maar
een objectieve beoordeling van de zorg
blijft nodig. De zorg moet ook aantoon-
baar veilig zijn en daarvoor hebben we
het certificatieschema. We kunnen wél
samen proberen het proces eenvoudiger
te maken, bijvoorbeeld door ervaringen
te delen of protocollen uit te wisselen
(hetgeen al op grote schaal gedaan
wordt). Een periodieke evaluatie, bijvoorbeeld
door een enquête op de werkvloer,
zou momenteel geen overbodige luxe
zijn. We moeten de motivatie er goed in
trachten te houden, ook bij de managers
en de Raden van Bestuur! Verder moeten
mogelijkheden en onmogelijkheden bij
een gevisiteerde afdeling goed in kaart
gebracht worden. Het is belangrijk dat
daarvoor bij de auditor begrip bestaat.
Forceren heeft een averechts effect. We
hebben het certificatieproces voor een
groot deel zelf ontwikkeld. Onder andere
door te participeren in de HKZ Werkgroep
Dialysecentra kunnen we er als
beroepsgroep toe bijdragen dat het te
behappen blijft. Op die manier kunnen
we samen de kwaliteit in stand houden
en verbeteren. De beroepsgroep heeft
hier altijd hard aan gewerkt.”
Al met al genoeg overdenkingen om
wat mee te doen. Het certificeren heeft
zijn waarde bewezen maar er moet
voor worden gezorgd dat het systeem
functioneel blijft. Dat kan vooral door
samen te werken en kritisch te blijven.
De verbetercyclus geldt immers ook voor
het kwaliteitssysteem!