15-06-2007 V&VN Dialyse en Nefrologie magazine 2 2007
15-06-2007 V&VN Dialyse en Nefrologie magazine 2 2007
15-06-2007 V&VN Dialyse en Nefrologie magazine 2 2007
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
26<br />
<strong>Dialyse</strong> & <strong>Nefrologie</strong> Magazine<br />
Sondevoeding bij<br />
dialysepatiënt<strong>en</strong><br />
Tekst: Monique Hoogerwerf, diëtiste, Meander Medisch C<strong>en</strong>trum Amersfoort<br />
Ondervoeding bij dialysepatiënt<strong>en</strong> komt nog steeds veel voor. Met de introductie van de Subjec-<br />
tive Global Assessm<strong>en</strong>t (SGA) op de dialyseafdeling is hier meer aandacht voor gekom<strong>en</strong>. Maar<br />
het constater<strong>en</strong> van ondervoeding betek<strong>en</strong>t ook reager<strong>en</strong>. Als het niet lukt om met gewone<br />
voeding <strong>en</strong>/of drinkvoeding voldo<strong>en</strong>de voeding binn<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>de stap het star-<br />
t<strong>en</strong> van sondevoeding om de ondervoeding teg<strong>en</strong> te gaan. Verpleging staat hier nog wel e<strong>en</strong>s<br />
huiverig teg<strong>en</strong>over. Alsof het ethisch niet verantwoord is om sondevoeding te gev<strong>en</strong>. Laat staan<br />
de vrag<strong>en</strong> die we als diëtist krijg<strong>en</strong> over hoe het dan met de vochtinname zit, het toedi<strong>en</strong><strong>en</strong> van<br />
medicijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> het verdel<strong>en</strong> van de fosfaatbinders. Tijd voor e<strong>en</strong> artikel hierover.<br />
Waarom sondevoeding<br />
We wet<strong>en</strong> allemaal dat de eiwitbehoefte<br />
bij ziekte <strong>en</strong> ook bij dialyse hoger ligt<br />
dan normaal. Als e<strong>en</strong> dialysepatiënt<br />
niet voldo<strong>en</strong>de eiwitt<strong>en</strong> kan et<strong>en</strong> wordt<br />
zijn spiermassa er op aangesprok<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
wordt de patiënt zwakker <strong>en</strong> slapper. De<br />
diëtist heeft allerlei tips <strong>en</strong> trucs om met<br />
gewone voeding meer eiwitt<strong>en</strong> binn<strong>en</strong><br />
te krijg<strong>en</strong>. Als dit niet meer gaat kan er<br />
drinkvoeding voorgeschrev<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Deze is er in verschill<strong>en</strong>de variant<strong>en</strong> met<br />
e<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>d eiwit-, <strong>en</strong>ergie-, vocht-,<br />
kalium- <strong>en</strong> fosfaatgehalte, dus e<strong>en</strong> goede<br />
keuze hierin is belangrijk. Als ook dit niet<br />
gaat zou er overgegaan kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
op gehele of gedeeltelijke sondevoeding<br />
om toch in de eiwit- <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergiebehoefte<br />
te kunn<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>. Vaak is het start<strong>en</strong><br />
van sondevoeding e<strong>en</strong> klinische aangeleg<strong>en</strong>heid<br />
i.v.m. extra ziekte bij dialyse<br />
waarbij minder of bijna geheel niet meer<br />
geget<strong>en</strong> wordt. Het start<strong>en</strong> <strong>en</strong> gev<strong>en</strong> van<br />
sondevoeding maakt onderdeel uit van<br />
de gehele behandeling.<br />
Toch zou ook in de poliklinische setting<br />
het start<strong>en</strong> van sondevoeding geïnitieerd<br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> als de patiënt niet<br />
kan voldo<strong>en</strong> aan zijn eiwit- <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergiebehoefte.<br />
De keus wordt hierbij echter<br />
25e jaargang | juni <strong>2007</strong> | nummer 2<br />
vaak bij de patiënt zelf neergelegd maar<br />
uitleg over de nadel<strong>en</strong> van het niet start<strong>en</strong><br />
van sondevoeding is zeker nodig. Het<br />
wel of niet start<strong>en</strong> van sondevoeding<br />
kan e<strong>en</strong> behoorlijke invloed hebb<strong>en</strong> op<br />
de kwaliteit van lev<strong>en</strong>.<br />
Sondevoeding <strong>en</strong> vocht<br />
Als iemand helemaal niet meer eet<br />
staat het start<strong>en</strong> van sondevoeding niet<br />
ter discussie t<strong>en</strong>zij er e<strong>en</strong> abstiner<strong>en</strong>d<br />
beleid is afgesprok<strong>en</strong>. De sondevoeding<br />
is bij niet et<strong>en</strong> e<strong>en</strong> comp<strong>en</strong>satie van het<br />
gewone et<strong>en</strong> <strong>en</strong> wordt in e<strong>en</strong> volledige<br />
hoeveelheid gegev<strong>en</strong>. Vast voedsel levert<br />
ook vocht die we bij dialyse niet rek<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />
omdat we dat wegstrep<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> het<br />
vochtverlies met zwet<strong>en</strong> <strong>en</strong> spijsvertering.<br />
Met het gev<strong>en</strong> van sondevoeding<br />
ter comp<strong>en</strong>satie van gewoon et<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
we dus meer ruimte qua vochtinname<br />
<strong>en</strong> hoeft de sondevoeding niet als<br />
puur drinkvocht gezi<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>.<br />
Als iemand nog wel eet, maar het is<br />
onvoldo<strong>en</strong>de wordt het vochtverhaal<br />
theoretisch wat lastiger. Als de eetlust<br />
is verminderd wordt door de patiënt het<br />
brood vaak vervang<strong>en</strong> door pap o.i.d. wat<br />
al iets meer vocht met zich meebr<strong>en</strong>gt.<br />
Als aanvulling kan nachtelijke sondevoe-<br />
ding word<strong>en</strong> voorgeschrev<strong>en</strong>. Dit wordt<br />
vaak wel als puur vocht gezi<strong>en</strong> waardoor<br />
de patiënt alle<strong>en</strong> nog wat mag drink<strong>en</strong><br />
voor de troost. Natuurlijk is het goed de<br />
vochtintake goed in de gat<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong>,<br />
maar waar aan wordt voorbijgegaan is<br />
dat sondevoeding <strong>en</strong> pap ook gewoon<br />
voeding is die hard nodig is om de patiënt<br />
in conditie te houd<strong>en</strong>. Belangrijk is<br />
de interdialytische gewichtsto<strong>en</strong>ame in<br />
de gat<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> evt. extra te dialyser<strong>en</strong><br />
als de vochtinname met voeding<br />
te groot is. In de praktijk valt het extra<br />
moet<strong>en</strong> dialyser<strong>en</strong> bij sondevoeding erg<br />
mee, wat aan kan gev<strong>en</strong> dat het met de<br />
comp<strong>en</strong>satie wel goed zit.<br />
Soort<strong>en</strong> sondevoeding<br />
Net als dat drinkvoeding in verschill<strong>en</strong>de<br />
variant<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling<strong>en</strong> verkrijgbaar<br />
is geldt dat ook voor sondevoeding.<br />
Bij het voorschrijv<strong>en</strong> van de soort <strong>en</strong><br />
hoeveelheid sondevoeding moet goed<br />
gekek<strong>en</strong> word<strong>en</strong> naar de individuele eiwit-<br />
<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergiebehoefte <strong>en</strong> de bloeduitslag<strong>en</strong><br />
wat betreft kalium <strong>en</strong> fosfaat. E<strong>en</strong><br />
dialysepatiënt die met e<strong>en</strong> pneumonie<br />
is opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> heeft bijvoorbeeld meer<br />
eiwit nodig dan e<strong>en</strong> dialysepatiënt die<br />
is afgevall<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> actievere leefstijl.
Change language