15-06-2007 V&VN Dialyse en Nefrologie magazine 2 2007

pijn heen kon helpen. Bij volwassenen
was ik gewend om veel sneller te werken
en hoewel sommigen angstig waren
werd dat meer als gegeven aangenomen
dan dat er wat mee gedaan werd. Terwijl
ik soms hoorde dat patiënten van de
angst voor het prikken slapeloze nachten
hadden.
De dialysetijd
Opvallend is de structuur tijdens de
dialyse. De meeste kinderen komen driemaal
per week vier uur dialyseren. Na
het aansluiten, rond negen uur, gaan ze
eten en de bedoeling is dat ze gezamenlijk
eten, net als in een gezin. Dan krijgen
ze ook hun medicijnen. Na het eten
komt de leerkracht, want de leerplicht
geldt ook voor de dialyseafdeling. De
kinderen stappen dan uit de dialysestoel
en gaan aan een schoolbank zitten, het
gordijntje tussen de kinderen gaat dicht
en er wordt serieus gewerkt. De kinderen
die nog niet leerplichtig zijn gaan
spelen onder leiding van de pedagogisch
medewerker. Er wordt een speelmat op
de grond gelegd en de kleintjes gaan
daarop spelen met duplo, zand, klei,
water, etc. De bloedlijnen zitten met
een gesp op hun kleren vastgeklemd.
Soms is een tuigje nodig voor kleintjes
die ‘achter de bal aan willen rennen’. Na
de les is er speeltijd en mogen kinderen
zelf kiezen wat ze willen doen. Vaak
doen verpleegkundigen spelletjes met
ze, wordt de muziek hard gezet en er
wordt bijvoorbeeld ‘kabouter plop’ gedanst.
Als iemand van de staf of van de
kinderen jarig is wordt er veel aandacht
aan gegeven, er wordt gezongen door
iedereen, een cadeautje gegeven en de
dokter komt even van de poli om mee te
zingen. Na de pauze gaan ze verder met
de schoolopdrachten. Om 12 uur is er gezamenlijk
eten volgens de dieetlijst, waar
strak aan vastgehouden wordt, inclusief
de benodigde medicatie. Na het eten is
het even relaxen en dan afsluiten.
Bij volwassenen is de structuur tijdens
de dialyse veel minder vast. De starttijd
en de duur van de dialyse verschillen
sterk. Men gaat ervan uit dat de mensen
zich tijdens de dialyse zelf vermaken. Ze
hebben een televisie en er zijn enkele
laptops. In de praktijk valt me op dat volwassenen
heel verschillend hun dialysetijd
invullen. Sommigen kletsen wat met
hun groepje, een enkele leest of schrijft
wat maar de meeste patiënten liggen
passief te wachten, wat televisiekijkend
of slapend, tot de tijd erop zit. Opvallend
is dat voor de volwassenen het wachten
een grote opgave lijkt. Er gebeurt ook
weinig in die periode, een vaste structuur
ontbreekt behalve de koffie en de
soep die op een vaste tijd komen. Volwassenen
beheren hun eigen medicatie
en hun dieetlijst. Ik heb vaak gezien dat
of de medicijnen niet ingenomen werden,
dat mensen die een zoutarm dieet
hadden zoute soep namen, mensen die
Dialyse & Nefrologie Magazine
ondervoed waren wel bijvoeding kregen
maar het niet opdronken. Het beleid
was dat dieet en medicatie een eigen
verantwoordelijkheid zijn, wij bieden het
wel aan, geven voorlichting maar daar
blijft het bij.
Wat kunnen we leren van de
kinderdialyse?
Ik denk dat als er moeite gedaan wordt
om de dialysetijd bij de volwassenen
plezieriger te maken dit ten goede komt
aan de sfeer, de zorg en het er tegenop
zien van de mensen om driemaal per
week ‘er weer heen te moeten’. Dat
zou kunnen door een vaste structuur
te maken waarin activiteiten worden
aangeboden. Dat is niet een taak voor
verpleegkundigen omdat zij telkens
weggeroepen worden, ingezet worden
voor andere taken en daar niet specifiek
voor opgeleid zijn. Het is een taak voor
een pedagogisch medewerker, een muziektherapeut
of een fysiotherapeut die
ook vaak een andere invalshoek hebben
25e jaargang | juni 2007 | nummer 2 7