Politieke discoursen over natuurbeleid en draagvlak - Raad voor de ...

politiek minder is terug te vinden. We treffen het in de politiek dan ook niet overtuigend aan, met uitzondering
van enkele opmerkingen vanuit de PVV die zich afzet tegen het oude natuurbeleid. In mindere mate en mildere
bewoordingen is er een overlap met de argumenten van het politieke discours ‘Haalbaar en Betaalbaar’,
namelijk dat kosten van het natuurbeleid veel te hoog zijn geworden als gevolg van te grote ambities in het
natuurbeleid. In die zin past het ook enigszins bij het politieke discours ‘De samenleving verantwoordelijk', met
het idee dat natuur meer een private aangelegenheid zou moeten zijn en geen overheidsaangelegenheid. In de
politieke debatten vinden we ook het omgekeerde terug van het discours ‘Bestuurlijke onwil’. Er zijn namelijk
heel veel verwijzingen naar de Europese verplichtingen. Deze sprekers zetten zich dus juist niet af tegen
‘Brussel’, maar het halen van de Europese verplichtingen is voor deze politici, vooral de tegenstanders van de
nieuwe beleidskoers van Rutte I, juist een belangrijk thema. Door deze politici wordt niet altijd ingegaan op de
mate waarin de Europese doelen ook onderschreven worden. Vaak wordt niet gerefereerd aan eigen
opvattingen over natuur, behalve dat die natuur behouden dient te worden. Hierbij vinden echter weinig
koppelingen met een kloof tussen burger en politiek plaats.
Tabel 2.1d
‘Bestuurlijke onwil’ beperkt terug te zien in ‘De samenleving verantwoordelijk en ‘Haalbaar en betaalbaar’.
Belangrijkste
kenmerken
'Ivoren toren'. Gebaseerd
op bredere kloof burgerpolitiek.
Geen draagvlak voor
natuurbeleid.
Maatschappelijk
Discours
Waar zit de
connectie?
‘Bestuurlijke onwil’ ‘Bestuurlijke onwil’
komt beperkt terug in
de politiek. Alleen
waar ‘Bestuurlijke
onwil’ gaat over het
te grote publieke
uitvoeringsapparaat,
past het bij ‘de
samenleving
verantwoordelijk’ en
‘Haalbaar en
betaalbaar’; publieke
uitgaven voor natuur
waren te groot.
(Landelijk) Politiek
Discours
‘De samenleving
verantwoordelijk’
‘Haalbaar en
betaalbaar’
Belangrijkste kenmerken
Samenleving is
verantwoordelijk voor
(financiering) van
natuurbeleid; minder
overheid.
Ambities moeten volgend
zijn aan beschikbare
budget; minder
overheidsmiddelen; oude
beleid was te kostbaar en
te traag.
Maatschappelijk discours ‘Biodiversiteit boven draagvlak’ is niet in pure vorm terug te vinden; wel is het deels
toeleverend aan het politieke discours ‘Natuurbeleid voor mensen en voor natuur’
In het maatschappelijke discours ‘Biodiversiteit boven draagvlak’ wordt vanuit ecologie geredeneerd, waarbij
wordt uitgegaan van intrinsieke waarde van natuur. Draagvlak is geen primair doel en is ondergeschikt aan het
beschermen van biodiversiteit. Het discours legt het primaat bij de ecologische wetenschap (Buijs et al.,
2012). Opvallend is dat geen van de politieke partijen haar visie op natuurbeleid verdedigt puur op grond van
biodiversiteit. Ze leggen altijd de baten van de natuur voor de mens als mede-argument neer. Daarom vonden
we in de politiek het discours ‘Biodiversiteit boven draagvlak’ in pure vorm niet terug; alleen in de vorm van het
argument dat intrinsieke waarde van natuur een legitimering is voor natuurbeleid, naast de baten van natuur
voor de mens. Als argument voor het behouden van de oude koers in het natuurbeleid past dit
maatschappelijke discours het beste bij het politieke discours ‘Natuurbeleid voor mensen en natuur’. In dat
discours wordt namelijk intrinsieke waarde van natuur en biodiversiteit als mede-argument gebruikt voor
behoud van het oude beleid; alleen dan nadrukkelijk naast de baten voor mensen. Het behoud van biodiversiteit
en het stoppen van de achteruitgang worden in de landelijke politieke debatten genoemd door degenen die
zich verzetten tegen de nieuwe koers van het kabinet Rutte I. Argumenten worden vaak ontleend aan het PBLrapport
Herijking EHS en ook hierbij wordt gewezen op de internationale verplichtingen. De sprekers geven aan
Alterra-rapport 2411 25