Politieke discoursen over natuurbeleid en draagvlak - Raad voor de ...

(Gelderland en Zuid-Holland) hierop inzetten. In Gelderland zijn hier de eerste activiteiten voor zichtbaar, zoals
het verzamelen van burger-ideeën bij de ontwikkeling van het nieuwe beleid. Dit hoeft niet per se gericht te zijn
op het bieden van ruimte voor alternatieve (bijvoorbeeld op beleving gerichte) natuurbeelden. Hier is echter wel
ruimte voor, ook bijvoorbeeld bij het zoeken naar versobering van beheer. Ook in de aandacht van Zuid-Holland
voor recreatie is dit zichtbaar. Vrijwilligerswerk en lidmaatschappen krijgen daarentegen weinig aandacht. Er
wordt stevig ingezet op participatie van de samenleving bij (het zoeken naar) nieuwe instrumenten, vooralsnog
in elk geval als voornemen in de plannen. Vrijwel altijd heeft deze inzet vooral een economische motivatie. Het
argument is dat wanneer natuur meer eigendom van de samenleving wordt, dat dan ook participatie wordt
verwacht met financiën. Daarbij willen de provincies de creativiteit uit de samenleving graag benutten. Hierbij
zoeken ze naar allerlei nieuwe vormen en instrumenten die anders zijn dan de wellicht toch al wat meer
traditionele vormen van participatie als vrijwilligerswerk en lidmaatschap van organisaties. Voor de toename
van betrokkenheid van burgers bij de provincies is er dus ook expliciet een financieel motief.
De provincie Groningen sluit met haar beleid aan bij het maatschappelijke discours ‘Breed draagvlak voor
natuurbeleid’. In dit discours was er veel steun voor het ‘oude’ natuurbeleid. In de provincie Groningen gaat
men ook nog altijd uit van de ambitie van een samenhangend ecologisch netwerk. Groningen zet minder dan
de andere twee provincies in op vernieuwing door betrokkenheid van particulieren. Overigens zijn er in de drie
provincies wel partijen die vast willen houden aan het ‘oude’ beleid, de EHS liever niet willen herijken en geen
hectaren willen schrappen. Dit zijn in alle provincies Gr.L., SP., en PvdD. Soms sluiten andere partijen zich hier
ook bij aan, maar scharen ze zich toch achter de keuzes van de colleges; meestal gaat dat om de
collegepartijen.
‘Nederland op slot’ is een maatschappelijk discours waarin het oude natuurbeleid werd bekritiseerd, omdat er
geen ruimte zou zijn voor ondernemers door het strikte natuurbeleid. Deze thematiek speelt in alle drie de
provincies een rol. Het gaat dan bijna altijd om een discussie over schaduwwerking die uitgaat van hectaren
die voor natuur worden gereserveerd. In de provincie waarin de EHS al herijkt is (Gelderland), of al hectaren
zijn gepresenteerd die voorgenomen zijn om te vervallen (Zuid-Holland), zijn er partijen die achter het discours
‘Ondernemers de ruimte’ staan die dit positief vinden. Soms menen ze dat de schaduwwerking nog meer moet
worden weggenomen, zoals bij de discussie over het zoekgebied in Gelderland. Daartegenover staan partijen
die zich juist zorgen maken over de toegenomen ruimte voor ondernemers in de natuur. In Groningen speelt dit
thema minder een rol dan in Zuid-Holland en Gelderland.
De maatschappelijke discoursen ‘Bestuurlijke onwil’ en ‘Biodiversiteit boven draagvlak’ zien we in de provincies
niet zozeer terug. Het maatschappelijk discours ‘Bestuurlijke onwil’ benadrukt de afstand tussen burger en
politiek en zet zich af tegen de ‘ivoren toren’ van het beleid, bijvoorbeeld van de internationale verplichtingen
uit ‘Brussel’. In de provincies wordt hier niet op ingespeeld of over gediscussieerd. ‘Biodiversiteit boven
draagvlak’ is een maatschappelijk discours waarin draagvlak voor het oude beleid stoelde op het beschermen
van de intrinsieke waarde van natuur. We zien dit in het provinciale beleid niet in pure vorm terug, maar wel
blijft in alle provincies de biodiversiteit een van de speerpunten of uitgangspunt van beleid, naast de baten van
natuur voor de mens.
Alterra-rapport 2411 41