Bekijk - Landelijke Cliëntenraad

More documents

Recommendations

Info

Civil society bestaat, maar heeft nu een ander gezicht 6 ZELF 2012 Als het gaat over ‘eigen regie’ in optima forma, dan komt al snel ‘civil society’ om de hoek kijken. Het begrip heeft de laatste jaren vooral opgeld gedaan binnen gemeenten. Wie propageert dat mensen meer zelf moeten doen, hoeft ook minder zorg of assistentie te regelen. Paul Dekker van het Sociaal en Cultureel Planbureau (en hoogleraar Civil society aan de Universiteit van Tilburg) geeft zijn bespiegeling op wat civil society zou kunnen betekenen. "Er bestaan vele definities van civil society. Eén ervan is – en die is momenteel populair en tamelijk liberaal - dat mensen in de samenleving vooral de eigen regie voeren en niet afhankelijk zijn van instanties. Dat betekent dus ook dat de overheidsbemoeienis minimaal is. Je kunt je afvragen of je dat wilt. Je kunt civil society ook opvatten als een samenleving waarin burgers zich juist bemoeien met het landsbestuur en publieke voorzieningen. Dat is historisch een minstens zo valide definitie als dat er helemaal geen politiek of overheid bij komt kijken. Er zijn omschrijvingen die het bedrijfsleven als deel van de civil society zien en andere omschrijvingen die het bedrijfsleven juist als bedreiging van de civil society zien. Voor sommige theoretici vormen familie- en vriendschapsbanden de kern van de civil society, voor anderen hebben ze er niets mee te maken. Van al deze omschrijvingen kun je niet zeggen: de ene is correct en de andere is het niet. Zelf ben ik geneigd de civil society te zien als iets van de publieke sfeer met een politieke oriëntatie, maar ja, ik ben dan ook politicoloog. Of je het nou betitelt als civil society of niet, er is bij beleidsmakers - en ook onder de bevolking - een wens om weer meer een zorgzame samenleving te worden
CIVIL SOCIETY Tekst: Rietje Krijnen Foto: Jeroen Poortvliet waarin mensen in eigen kring elkaar opvangen en verzorgen. Dat klinkt heel mooi en het is niet alleen een utopie want vroeger ging het ook meer op die manier. De wereld zag er toen echter anders uit omdat familieverbanden en buurten op een andere manier waren georganiseerd. Tegenwoordig werkt een groot deel van de mensen betaald buiten familie- en buurtverbanden. Dat geldt ook voor de traditionele zorgers: vrouwen. Betekent dit dan dat er niets terecht kan komen van ‘zorgen voor elkaar’. Of dat het een verdacht begrip moet zijn? Cynisch Het grappige is: niemand kan tegen die omschrijving zijn, want je wilt toch niet dat anderen aan hun lot worden overgelaten? Iedere burger zorgt op de een of andere manier wel voor een ander. Hetzelfde geldt voor mensen ‘in hun eigen kracht zetten’. Ook daar kan niemand tegen zijn. Natuurlijk moeten mensen vanuit hun eigen mogelijkheden zoveel als kan voor zichzelf zorgen. Het punt is dat de termen worden gebruikt om iets anders te bereiken. Dus worden ze voor politieke doeleinden gebruikt. Daar kun je heel cynisch van worden en je afzetten tegen die boodschap. Je kunt echter ook erkennen dat mensen voor bepaalde alledaagse steun en hulp wel heel erg afhankelijk van instanties zijn geworden. Of liever: ze zijn afhankelijk gemaakt. In die zin is het goed om mensen duidelijk te maken dat ze zich meer verantwoordelijk moeten voelen voor hun eigen leven en niet direct moeten kijken naar wat een overheid te bieden heeft. Het is daarom niet altijd negatief. Afhankelijkheid Een deel van de afhankelijkheid is vrij logisch omdat we nu eenmaal een samenleving hebben die erop ingericht is om vangnetten te bieden. Zoals mensen die een uitkering krijgen. Kijk je naar mensen die zich in cliëntenraden verenigen dan zou je kunnen stellen dat het een vreemde situatie is: je zit in een afhankelijke positie en probeert daarbinnen je kracht te laten gelden. Dat staat in principe haaks op het idee dat je als trotse burger je eigen leven inricht. Toch hoeft dat zeker niet het geval te zijn. Mensen organiseren zich voortdurend in afhankelijke posities. Onafhankelijkheid is namelijk een lastig begrip. Als je praat over ‘zuivere’ civil society betekent 7 ZELF 2012 Het lijkt alsof mensen steeds egoïstischer zijn geworden. Maar dat blijkt helemaal niet waar te zijn. het ook dat je geen subsidie ontvangt, geen gebruik maakt van een gebouw dat de overheid betaald heeft, geen professionals inschakelt. Dan ben je helemaal onafhankelijk, maar met het risico dat die organisatievorm geen lang leven beschoren is. ‘Ik wel’ Heel veel mensen nemen ergens hun verantwoordelijkheid voor, ook al wordt gedacht dat dat niet zo is. Ze zorgen ervoor dat de buurt netjes blijft, zijn er voor de kinderen bij hun sportverenigingen, organiseren zaken rondom hun werk. En door te roepen dat we meer ‘eigen verantwoordelijkheid’ voor onze naasten moeten nemen – verzorgen van onze ouders bijvoorbeeld – suggereert de overheid dat we dat niet doen. Mensen doen dat wél. Onderling veronderstellen ze dat ‘de ander’ minder doet dan zijzelf. Onbedoeld is dat ook een reactie op wat de overheid propageert. Die roept: jullie moeten meer doen. Als je van jezelf weet dat je al veel doet, denk je dus blijkbaar dat heel veel anderen hun handen niet uit de mouwen steken. En dan lijkt het alsof mensen steeds egoïstischer zijn geworden. Maar dat blijkt helemaal niet waar te zijn. Kijk maar naar de mensen om je heen: waarschijnlijk doen de meeste bekenden wel wat voor een ander. Van de rest weten we het niet en geloven we wel dat ze weinig en steeds minder doen. Dat pessimisme wordt gevoed door verontrustende mediaberichten en campagnes. Terwijl het veel beter zou zijn om aan te geven: er gebeurt al heel veel en op sommige vlakken zou er nòg meer mogelijk zijn. Je moet als overheid weten dat bepaalde groepen erg gefrustreerd zijn geraakt of geen traditie hebben van vrijwilligerswerk. Je kunt erover praten hoe je dat gaat aanpakken, maar je bereikt het tegendeel als je hen wegzet als mensen die geen verantwoordelijkheden nemen. Balans De overheid zal altijd een vinger in de pap hebben, want een deel van de verantwoordelijkheid hebben burgers bij die overheid neergelegd. Burgers zitten om allerlei redenen namelijk niet te wachten op heel veel eigen inbreng. Als de keuze wordt voorgelegd of ze voor de verbetering van de buurt een buurtbudget kunnen krijgen en de boel zelf kunnen uitzoeken, willen ze dat over het algemeen niet. Want er spelen sociale verban-
Page 1 and 2: 2012 Niets mis met afhankelijk zijn
Page 3 and 4: INTRO Zelf Zelfredzaamheid, eigen v
Page 5: is wel degelijk gebeurd. Punt is da
Page 9 and 10: 9 ZELF 2012 COLUMN Econoom Henk van
Page 11 and 12: leven. Mensen zijn afhankelijk en k
Page 13 and 14: PRAKTIJK Bas Gaander en Sylvia Verh
Page 15 and 16: DRIJFVEREN Tekst: Rietje Krijnen Fo
Page 17 and 18: gemaakt. Er heerste veel jeugdwerkl
Page 19 and 20: Thomas Kampen UvA over onderzoek bi
Page 21 and 22: hervormingen schoot de afgelopen ja
Page 23 and 24: 23 ZELF 2012 "In ons werk heb je tw

Bekijk - Landelijke Cliëntenraad

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?