Gerrianne Smits-Baauw interviewde kinderen voor ... - Schipholwakes

Verdrag voor Burger- en Politieke Rechten (IVBPR) 28 en het Internationale Verdrag inzake de Rechten
van het Kind (IVRK) 29 . Nederland moet zich houden aan deze verdragen. Een aantal artikelen uit deze
verdragen wordt vaak genoemd bij juridische bezwaren tegen vreemdelingendetentie van kinderen.
Artikel 9 van het IVBPR en artikel 5 van het EVRM verbieden willekeurige arrestatie of detentie,
waarbij willekeur inhoudt dat de detentie niet noodzakelijk is gezien alle omstandigheden. Bijvoorbeeld
bij detentie van uitgeprocedeerde gezinnen met kinderen is het de vraag of er geen minder ingrijpende
alternatieven zoals een intensieve meldplicht toegepast hadden kunnen worden. Van het IVRK zijn de
volgende artikelen relevant. Artikel 3 zegt dat de belangen van het kind als belangrijkste factor moeten
worden meegewogen in beslissingen die hen aangaan, en verplicht de overheid voor het welzijn van
het kind zorg te dragen. Artikel 37 stelt dat detentie van kinderen alleen als uiterste maatregel mag
worden toegepast. Artikel 9 bepaalt dat kinderen niet van hun ouders gescheiden mogen worden,
behalve als het in belang is van het kind (Lamers 2004).
Aan de hand van bindende mensenrechtenverdragen, heeft de Vluchtelingenorganisatie van de
Verenigde Naties, de UNHCR, richtlijnen opgesteld voor de detentie van asielzoekers, welke ook
gelden voor uitgeprocedeerde asielzoekers (UNHCR 1999; Field 2006). Hoewel deze richtlijnen alleen
gelden voor mensen die asiel hebben aangevraagd en dus niet voor de groep niet-asielzoekers die in
vreemdelingendetentie kan worden geplaatst, noem ik de richtlijnen toch. Enerzijds omdat zij
toepasbaar zijn op een deel van de kinderen die in vreemdelingendetentie geplaatst kunnen worden,
anderzijds omdat zij beschrijven waar de detentieomstandigheden van kinderen aan moeten voldoen.
Uitgangspunt is dat asielzoekerskinderen niet gedetineerd zouden moeten worden. Als echter geen
enkel alternatief voorhanden is, mogen kinderen als uiterst middel gedetineerd worden, maar dan voor
zo kort mogelijke tijd. In dit uiterste geval,
they must not be held under prison- like conditions. All efforts must be made to have
them released from detention and placed in other accommodation. If this proves
impossible, special arrangements must be made for living quarters which are suitable
for children and their families. During detention, children have a right to education
which should optimally take place outside the detention premises in order to facilitate
the continuation of their education upon release. Provision should be made for their
recreation and play which is essential to a child’s mental development and will alleviate
stress and trauma (Guideline 6: Detention of Persons under the Age of 18 years).
De UNHCR spreekt in een onderzoeksrapport naar alternatieven voor detentie haar zorgen uit over de
toenemende toepassing van detentie van (afgewezen) asielzoekers, onder andere in Nederland (Field
2006). In een brief aan de toenmalig minister Donner van Justitie noemt de UNHCR het
Grenshospitium en het uitzetcentrum Rotterdam ongeschikt voor de detentie van kinderen. Zij wijst er
wederom op dat detentie van kinderen alleen als laatste middel mag worden gebruikt en dat er
alternatieve maatregelen en betere locaties moeten komen. Ook over de gebrekkige kwaliteit van het
onderwijs in de detentiecentra is zij bezorgd (Zwartboek 2006: 12).
De Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa 30 heeft de Nederlandse overheid in een
zeer kritisch rapport opgeroepen om kinderen in geen enkel geval op te sluiten (Zapfl-Helbling 2005).
Ook het Committee on the Rights of the Child, dat moet toezien op de naleving van het
Kinderrechtenverdrag, verzocht de overheid dringend vreemdelingendetentie van kinderen alleen toe
te passen als uiterste middel (Committee on the Rights of the Child 2004: 11).
28
Een verdrag van de Verenigde Naties (http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/a_ccpr.htm, bezocht 8 januari
2007).
29
Een verdrag van de Verenigde Naties
(http://www.kinderrechten.nl/site/pages/professionals/kinderrechten/docs/IVRK.pdf, bezocht 8 januari
2007).
30
Aanbevelingen van de Parlementaire vergadering zijn een leidraad voor en van invloed op nationale regeringen,
maar niet bindend (http://www.coe.int/T/NL/Com/About_COE/Presentation/AP.asp, bezocht 8 januari 2007).
33