'Beslag zit in je bloed' - Openbaar Ministerie

09
openbaar ministerie jaargang 14 nummer 9 september 2008
‘Beslag zit in je bloed’
Erika van Duijvenbode tussen brommers en Bengaalse tijgers
Eerste “verzet” OM-afdoening
De ideale zaak van een medisch officier

Hoek van Jan
Straattaal
Snoop Dogg is de moderne God en hij
predikt geweld. In een heel eigen taal,
waarin vrouwen “bitches” zijn die respect
bijgebracht moeten worden. Hoe? Door te
slaan. Niet mijn geloof. Niet mijn taal ook,
trouwens. Het is jongerentaal. De taal van
de straat.
Een collega mailde me een lijstje. Het
woordenboek van de straattaal die zich in
grote steden heeft ontwikkeld. Schijnt een
samenraapsel te zijn van Engels, Turks,
Marokkaans en Sranan. Die laatste taal
kende ik helemaal niet. Het klinkt allemaal
exotisch. De taal kent opvallend veel woorden
voor “vrouw” of “meisje”. Die worden
opgedeeld in de categorieen “mooi”, “lelijk”
of “hoer”. Die laatste kan zowel lelijk zijn als
mooi. Denk ik. Mijn “favoriet” is de “A16”.
Een drukke hoer.
Het woord neuken kent ook vele vertalingen.
Abakpoen, ankeren, bakaptoe, baksen,
ballen, boelen, bonen, bonken, choppen.
En dan ben ik nog maar bij de c. Eskimo’s
zijn er niets bij. Met hun sneeuw. Ook de
uitdrukkingen aan het einde van de lijst zijn
fraai. Er prijkt een Haagse belediging op die
mijn toetsenbord weigert te reproduceren.
Of de uitdrukking ‘ik heb bloed aan mijn
sudderlapje’. Gebruik uw fantasie maar.
Handig overzicht. Want als politie ben je
mooi “banditos” als je de taal van de jongeren
niet spreekt. Inderdaad; “de lul”. Gelukkig
kwam ik ook iets heel bekends tegen. Dat
hoefde ik geen Drentse diender uit te leggen.
Sterker nog. Ik zei het vroeger zelf wel eens.
Alleen tegen meisjes natuurlijk: ‘Ga je mee
brommers kieken’? En, nee. Dan gingen we
geen brommers kijken.
Jan Hoekman
Met dank aan Ernst Pols
OPPORTUUN
tijdschrift voor het
openbaar ministerie
JAARGANG 14
NUMMER 9
SEPTEMBER 2008
Opportuun is het personeels- en relatiemagazine
van het Openbaar Ministerie.
Het blad wordt gratis verstrekt aan de
medewerkers van het OM en andere
geïnteresseerden. Het blad verschijnt
twaalf keer per jaar.
De redactie is verantwoordelijk voor de
inhoud van het blad. Aan de in Opportuun
verstrekte informatie kunnen geen rechten
worden ontleend. Overname van artikelen
met bronvermelding is toegestaan.
Abonnementenadministratie
Wijzigingen? Stuur de adreswikkel met
de aangebrachte wijzigingen naar het
redactieadres, of mail de wijzigingen,
onder vermelding van het nummer op de
adreswikkel, naar opportuun@om.nl.
Redactieadres
Afdeling Communicatie, Parket-Generaal,
kamer 5.19, Prins Clauslaan 16, Postbus
20305, 2500 EH Den Haag. Telefoon:
070 – 3399840.
Eindredactie
Pieter Vermaas, 070 – 3399840 of
p.vermaas@om.nl.
Vaste medewerkers
Linda van Bruggen, Thea van der Geest,
Jan Hoekman, Willem Hoogendoorn,
Koos Spee, Petra Sprado.
Aan dit nummer werkten verder mee
Alex Brenninkmeijer, Astrid Buijs,
Louis Cornelisse, Martin Mak,
Pim Versteeg.
Foto omslag
Onno Kummer
Ontwerp
Fabrique, Delft
Druk
Zijlstra Drukwerk, Rijswijk
Oplage
7.750

‘We moeten laten zien dat beslag belangrijk is’
Thema Beslag, pag. 8-15
September 2008 Rubrieken
Fatale injectie 6
Als een vrouw na een injectie in het ziekenhuis
overlijdt, moet parket Rotterdam
beoordelen of de prikkende zuster vermijdbaar
en verwijtbaar heeft gehandeld.
Medisch officier Marjolein van Eykelen blikt
terug in de rubriek Alles Afwegende. ‘Dit
was een ideale medische strafzaak.’
Spullen van een ander 8
In Den Haag werken politie en OM samen
om de in beslag genomen goederen beter
en uniformer aan te bieden aan Domeinen.
Een reportage. ‘Beslag doe je er niet zo maar
even bij.’
Beslagman 12
Aan beslag kan het OM nog veel verbeteren,
zegt officier Chris van Dam, voorzitter van
de commissie-Beslag. De “beslagman” weet
precies waarom hij snel resultaat wil: ‘Als we
het fout doen kunnen we er veel ellende van
krijgen.’
Negen vragen aan… 14
Eric Verbruggen, coördinator Beslag bij
arrondissementsparket Den Bosch. ‘Doe
maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’
JCO-Support 16
Niet meer sjouwen met stapels dossiers, en
een soepel draaiend Justitieel Casusoverleg
waarin elke jeugdketenpartner alle relevante
info ziet. Dat wordt mogelijk met
“JCO-Support”, het softwareprogramma dat
volgend jaar landelijk wordt ingevoerd.
Verzet in Amsterdam 22
Woensdag 27 augustus was een historische
dag voor het OM. De eerste twee verzetten
tegen de strafbeschikking stonden op zitting,
mét GPS.
Hoek van Jan 2
‘Straattaal’
KortOM 4
Nationale ombudsman 19
‘Het weer goed maken’
OMhoog, OMlaag 20
‘Geweldsmisdrijven en sepots’
OMgeslagen 21
Personalia 23
Handig met GPS 24
‘JDS-online’
Evenementenkalender 25
Verkeer 26
2e etage 26
AchterOM 28

4
KortOM
SSR stimuleert kennis EU-recht
SSR, het studiecentrum voor de rechterlijke
macht, noemt het bevorderen van
kennis over Europees recht “een belangrijke
uitdaging”.
‘We zitten er bovenop’, wijst Lieke van
Zanten, lid van het College van Bestuur
van SSR, op het internationale programma
van het studiecentrum. ‘Al jaren
biedt SSR een breed scala van cursussen
over Europees recht. Nieuw in 2008
is bijvoorbeeld de cursus “Vergelijking
rechtsculturen”. Verder zijn onze jaarlijkse
studiebezoeken aan het Hof van Justitie
in Straatsburg en het Europese Hof voor
de Rechten van de Mens in Luxemburg
informatief. ‘
De zorg om de geringe kennis van het
steeds belangrijker wordend EU-recht
klinkt de laatste tijd steeds luider. Tijdens
een internationale bijeenkomst in juli zei
Spel over rol TGO-officier
Hoe vul je binnen het parket de rol van
TGO-officier professioneel in? Een ontworpen
spel helpt de discussie daarover.
Op 26 juni is tijdens het landelijke overleg
van kwaliteitsofficieren het spel “De rol
van de TGO-officier: vrijheid in verbondenheid”
gepresenteerd. Een spel dat gaat
over de rol en verantwoordelijkheden van
de TGO-officier van justitie ten opzichte
van veel andere parketfunctionarissen.
Het spel is ontwikkeld door officieren van
justitie uit de regio Midden en is het derde
product binnen het Tweede spoor van het
Versterkingsprogramma Opsporing en
Vervolging.
Een korte film uit de speldoos brengt ludiek
maar krachtig de complexiteit van de rol
van de TGO-officier in beeld. Na het vertonen
van de film wordt aan de hand van
minister van justitie Hirsch Ballin dat de
rechterlijke macht in Europa meer moet
investeren in de kennis en handhaving
van het Europese recht. De huidige tekortkomingen
op het gebied van kennis over
Europees recht, de verschillende Europese
juridische systemen, rechtseenheid en
transparantie van rechterlijke uitspraken,
vormen volgens de bewindsman een
bedreiging voor het vertrouwen van de burger
in het Europese beleid.
De SSR wijst op de mogelijkheden van
internationale stages voor rechters en officieren.
Van Zanten: ‘In het kader van het
European Judicial Training Network (EJTN)
waar SSR een actief lid van is, organiseren
wij jaarlijks ongeveer 26 stages van twee
weken voor Nederlandse rechters en officieren.
Wij ontvangen ook buitenlandse
magistraten die we een eigen vierdaags
programma aanbieden naast hun stage bij
diverse casusposities gediscussieerd over
de taakuitoefening en verantwoordelijkheid
van de TGO-officier in relatie tot andere
functionarissen binnen het parket, zoals de
rechercheofficier, de kwaliteitsofficier, de
tegenspraakofficier en de officier forensische
opsporing. Doel van deze discussie is
om verwachtingen over en weer duidelijk
te maken en helderheid te scheppen over
taken en verantwoordelijkheden van deze
functies.
Het spel is inmiddels aan de hoofdofficieren
aangeboden en zal de komende tijd op de
parketten worden gespeeld. Opportuun zal
daarvan verslag doen, en zal ook berichten
over de evaluatie van de eerste twee spellen
uit het Tweede spoor: “Het rollenspel requisitoir”
en “De rol van de secretaris in grote
onderzoeken”.
Momenteel wordt een vierde spel in deze
een rechtbank of parket. Dit is echter een
druppel op een gloeiende plaat, als je je
realiseert dat elke nationale rechter in feite
ook een Europese rechter is. Intensivering
van deelname aan internationale stages
of langdurige uitwisseling moet gestimuleerd
worden bij rechters en officieren
van justitie en hun leidinggevenden. Dit
vraagt om extra formatieruimte binnen de
organisaties en loopbaanperspectief voor
de betrokken deelnemers. Die stages zijn
wel relatief intensief en kostbaar, zeker als
er tolken of taalcursussen geregeld moeten
worden. Als de minister meer rechters
naar het buitenland wil sturen, zal er dus
ook meer geld moeten komen.’
Meer info staat op de cursistenportal van
www.ssr.drp.minjus.
Of neem contact op met Nathalie Glime,
SSR, ssr.international@ssr.nl of
tel. 0575-595300.
reeks ontwikkeld met als thema de samenwerking
tussen de eerste en tweede lijn. De
presentatie van dit spel staat gepland in het
najaar 2008.
Hebt u vragen of opmerkingen over bovengenoemde
producten of over het Tweede
spoor van het Versterkingsprogramma (het
programma Professionele Ambitie), dan
kunt u contact opnemen met programmacoördinator
Roel Dona of programmasecretaris
Ronald Leenders.
Tekst: Ronald Leenders
Tips?
Heeft u tips voor de rubriek KortOM?
Neem contact op met de redactie via
p.vermaas@om.nl of 070 – 33 99 840.

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 KortOM
Zicht op de “uiteindelijk belanghebbende”
Sinds 1 augustus is de Wet ter voorkoming
van witwassen en financieren van
terrorisme (WWFT) van kracht. Met de
nieuwe wet worden de Wet identificatie bij
dienstverlening (WID) en de Wet melding
ongebruikelijke transacties (Wet MOT)
samengevoegd.
Een belangrijke wijziging in de WWFT is
de verplichting tot identificeren en verifi-
GPS grensoverschrijdend
Drie collega’s van de Staatsanwaltschaft
Düsseldorf maakten in Zutphen kennis
met GPS.
De Duitse (pers)officier van justitie
Johannes Mocken had in Opportuun
gelezen dat Zutphen was gestart met
GPS. Met zijn Düsseldorfse collega’s Peter
Lichtenberg (plaatsvervangend PG) en
Georg Schiffer (boekhouder en ICT’er)
bracht hij op 30 juli een werkbezoek aan
het Nederlandse parket om meer te leren
over GPS. Gitta van Kleef (projectleider
GPS in Zutpen) verstrekte hen eerst wat
Dit Opportuun-nummer bevat een
“beeldscherm-cleaner”. De reden: de
nieuwe, opgefriste website van het OM.
De nieuwe vormgeving, structuur en
navigatie van www.om.nl sluiten aan bij
de Stijlgids voor websites van de rijksoverheid.
De vernieuwde site, gebouwd door
InfoProjects uit Bussum, is gebaseerd op
de webrichtlijnen van de rijksoverheid.
Daardoor is de site beter toegankelijk voor
bezoekers met een visuele beperking,
maar ook voor bezoekers met minder
gangbare besturingsprogramma’s of
browsers.
eren van de identiteit van de “uiteindelijk
belanghebbende” (ultimate beneficial
owner). Met het oog op de bestrijding van
vastgoedfraude is dit een belangrijke verbetering.
De notaris zal, bijvoorbeeld bij het
passeren van een akte, moeten weten wie
de uiteindelijk belanghebbende van zijn
cliënt is. Een crimineel kan zich hierdoor
niet meer verschuilen achter een rechtspersoon
omdat de notaris moet weten wie
algemene GPS-informatie. Daarna zagen
de Duitsers hoe Jacqueline Kamperman
een zaak scande en deze vervolgens in GPS
registreerde en beoordeelde. Na de lunch
voorzagen Wim Blanken, Kees de Groot en
Eric van Riessen de gasten van technische
informatie over de scanner en het systeem.
Met name het scannen en het digitale dossier
vonden de Oosterburen interessant
voor de eigen organisatie. Hun reactie over
GPS was kernachtig: ‘Ganz toll!’
Tekst: Helga Hogenkamp
Beeldscherm-cleaner voor opgefriste OM-site
Naast nieuws en informatie over actuele
strafzaken kunnen op OM.nl de hoogtes van
boetetarieven worden opgevraagd en worden
moeilijke juridische woorden in begrijpelijk
Nederlands vertaald. Verdachten,
slachtoffers en getuigen vinden op www.
om.nl heldere informatie over het verloop
van het strafproces. Professionals en studenten
kunnen via de rubriek “beleid” de
OM-richtlijnen voor opsporing en vervolging
raadplegen. De informatie is door de
indeling in thema’s (zoals slachtofferzorg,
georganiseerde misdaad en huiselijk
geweld) beter te vinden.
De websites www.rijksrecherche.nl en
er achter de rechtspersoon feitelijk aan de
touwtjes trekt. Ook voor de opsporing is dit
een belangrijke vooruitgang: het bekend
zijn van de identiteit van de uiteindelijk
belanghebbende bespoedigt een eventueel
strafrechtelijk onderzoek.
www.verkeershandhaving.nl zijn onderdeel
geworden van OM.nl. Alle informatie
over verkeershandhaving is nu te vinden
binnen het thema verkeer (www.om.nl/
verkeer). Zo is er een overzicht van de
vooraf aangekondigde controles en kunnen
bezoekers een bezwaartest doen als ze
het niet eens zijn met een verkeersboete.
Tekst: Manon Nooteboom
5

6
‘Een ideale medische
strafzaak’
De vermijdbare en verwijtbare injectie
van een verpleegkundige
Op 11 maart 2006 overlijdt een 85-jarige vrouw in het Rotterdamse
Medisch Centrum Rijnmond Zuid, het vroegere Zuiderziekenhuis.
Dat gebeurt geheel onverwacht, enkele minuten nadat haar door
een 24-jarige verpleegkundige een injectie is toegediend. De zaalarts
heeft meteen het vermoeden dat het geneesmiddel niet op de
juiste wijze is toegediend. Het ziekenhuis maakt melding van een
niet-natuurlijke dood bij de gemeentelijk lijkschouwer.
‘Dit was de ideale medische zaak, en dan
bedoel ik dat alles ging zoals het hoort te
gaan. Het ziekenhuis meldde het voorval
meteen. En de piketofficier meldde de zaak
volgens afspraak meteen bij de medisch
officier; bij mij dus.’ Marjolein van Eykelen,
medisch officier bij het OM in Rotterdam en
eerstverantwoordelijke voor het Landelijk
Expertisecentrum Medische Zaken, weet
dat het ook anders kan, en dat het in de
praktijk ook vaak anders gaat. ‘Dat ligt niet
alleen aan de ziekenhuizen of de politie, dat
ligt ook aan ons.’
In maart 2006 kwam het onderzoek vlot van
de grond. ‘We hebben snel een paar ervaren
rechercheurs benaderd die er meteen mee
aan de slag gingen. En ook de gemeentelijk
lijkschouwer kwam snel met zeer goede
informatie. Je hebt na de melding als officier
een paar dagen de tijd om je rustig te laten
informeren door alle partijen. En door alle
informatie werd al snel het causaal verband
tussen de onjuist toegediende injectie en
het overlijden van de oude dame duidelijk.
Mede daardoor hebben we af kunnen zien
van sectie op het lichaam, en dat is voor
nabestaanden toch altijd heel belangrijk.’
Het verband tussen de prik en de dood van
de vrouw was duidelijk. ‘Maar je moet ook
aantonen dat er sprake is van grove nalatigheid.
Bij medische zaken heb je daar medische
deskundigen voor nodig. Wij kunnen
wel denken dat het niet goed zit en dat het
voorval niet had hoeven gebeuren, maar
we moeten natuurlijk wel aantonen dat het
ook echt iemands schuld is dat het gebeurd
is. Kortom: is het incident behalve vermijdbaar,
ook verwijtbaar? En ligt het aan een
persoon, of ligt het aan de instelling? Zijn de
vastgestelde protocollen niet goed?’
Marjolein van Eykelen zocht en vond via het
medisch tuchtcollege twee deskundigen
met betrekking tot verpleegkundig handelen.
‘Dat doen we meestal via het tuchtcollege.
De deskundigen die voor het medisch
tuchtcollege werken, hebben ervaring met
het beoordelen van het handelen van zorgverleners.’
Dat staat helemaal los van een
eventueel tuchtrechelijke procedure. ‘In
deze zaak besloot het ziekenhuis uiteindelijk
het tuchtrecht achterwege te laten. De
zaak was strafrechtelijk al opgepakt, en de
betrokken verpleegkundige had al aangegeven
niet langer verpleegkundige te willen
zijn. Ze was overigens al meteen op staande
voet ontslagen.’
Het deskundigenrapport bevestigde de
verdenking. Er was zeker sprake van grove
nalatigheid en een opeenstapeling van
fouten die door de verpleegkundige waren
gemaakt. ‘Ze kende het middel niet, had het
etiket van de ampul níet gelezen, ze had het
níet opgezocht in de daarvoor op de afdeling
beschikbare naslagwerken, en ze had
het middel níet laten controleren door een
collega voor ze het toediende. En dus ging
het fout. Tenslotte had ze ook nog eens de
signalen van de patiënt genegeerd. Die zei
dat het erg veel pijn deed toen het middel
werd toegediend.’
‘De protocollen
klopten; het
ziekenhuis viel
dan ook niets te
verwijten’
De officier besloot tot vervolging wegens
dood door schuld. ‘Ze had alle regels en
protocollen van het ziekenhuis met voeten
getreden. Natuurlijk, ook verpleegkundigen
kunnen fouten maken. En in de regel zal dat
niet tot vervolging leiden. Maar die regels
en protocollen zijn er niet voor niets. Ze zijn
bedoeld om de risico’s van menselijk handelen
of domweg slordigheid tot een minimum
te beperken. Maar als zo’n verpleegkundige
gewoon niet doet wat ze weet dat
ze moet doen… Daar kan een ziekenhuis
dan natuurlijk ook niets aan doen. Je ligt in
het ziekenhuis, dan mag je ervan uitgaan
dat het personeel bevoegd, bekwaam en
betrokken is.’ De protocollen van het zie-

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Alles afwegende
kenhuis klopten en het ziekenhuis viel dan
ook niets te verwijten.
Marjolein van Eykelen eiste op de zitting
een geheel voorwaardelijk taakstraf van
100 uur met een proeftijd van twee jaar. ‘Ik
heb een beetje gekeken naar wat tuchtcolleges
in vergelijkbare zaken opleggen. Vaak
is dat een waarschuwing of een berisping.
De familie had bovendien gevraagd geen
gevangenisstraf te eisen omdat de zaak
voor “het kind”, want zo noemden zij haar,
al belastend genoeg was.’ De rechtbank
legde vier maanden cel, overigens geheel
voorwaardelijk, op. ‘De motivering was dat
de rechtbank een gevangenisstraf, zij het
een voorwaardelijke, op zijn plaats vond
vanwege de ernst van de gemaakte fouten,
in het bijzonder de overtreding van meerdere
veiligheidsvoorschriften. Ook denk
ik dat de houding van de verdachte ter
zitting een belangrijke rol speelde. Ze
vond het nog steeds vooral voor zichzelf
erg vervelend.’
Over de medische zaken bestaat zowel
binnen als buiten het OM nog steeds veel
onduidelijkheid. Bij OM en politie wordt
veel gedaan aan het bijspijkeren van de
kennis. ‘Binnenkort hebben we weer een
cursus voor chefs van dienst bij de politie.
Belangrijk is dat de zaken herkend worden
en vervolgens goed opgestart worden. Daar
zit echt nog een bottleneck. In medische
zaken gespecialiseerde rechercheurs zijn er
niet, maar het is wel noodzakelijk dat dergelijke
zaken worden gedaan door geroutineerde
rechercheurs. Ze moeten door de
wol geverfd zijn en dóórvragen, maar zich
ook de beperkingen van een medische zaak
kunnen realiseren.’
Medisch officier Marjolein van Eykelen: ‘Op de zitting vond de verdachte het vooral voor zichzelf heel vervelend.’
Foto: Joop Reijngoud
Aan nabestaanden en media moet telkens
weer worden uitgelegd dat het niet om
moord of doodslag gaat, maar om dood (of
zwaar letsel) door schuld. ‘Het zijn schulddelicten,
er is geen sprake van opzet. Het is
alleen wel vaak zo dat een kleine fout in de
medische sector zulke grote gevolgen kan
hebben.’ De straffen zijn dan ook in de regel
laag, of worden in ieder geval zo gezien. ‘De
strafbedreiging is er wel. Zeker wanneer
sprake is van roekeloosheid kan inmiddels
vier jaar worden opgelegd, maar je merkt dat
rechtbanken er nog niet aan willen om in dit
soort zaken onvoorwaardelijke straffen op
te leggen. Naarmate er meer zaken en meer
jurisprudentie komt, zal dat toch wel veranderen’,
aldus Marjolein van Eykelen. En voor
haar is zonder meer duidelijk dat er hier
voor het OM een taak ligt, daar waar binnen
de zorg zelf nog vaak wordt verwezen
naar het tuchtrecht. ‘Voor de uitzonderlijke
gevallen, waar ernstig letsel of een dode is
te betreuren, is er plaats voor het strafrecht
naast het tuchtrecht. Het tuchtrecht is vaak
voor nabestaanden of slachtoffers onvoldoende,
en vraagt veel energie van henzelf.
Een strafrechtelijke veroordeling, ook al
is de straf laag, maakt veel indruk en geeft
een grote mate van genoegdoening voor de
nabestaanden’, zo meent de medisch officier.
Meer zorgen maakt ze zich over de houding
van de zorgverleners zelf. ‘Nog steeds is de
huiver om te melden erg groot. Je merkt vaak
dat de rijen zich sluiten bij een ziekenhuis
wanneer er iets mis is gegaan. Maar ik ben
ervan overtuigd dat dat ook gaat veranderen.
De beroepsgroep zelf moet vinden, en
dat komt steeds meer, dat de beroepsgroep
beschadigd raakt door het foute handelen
van één van hen. Dat willen zij ook niet.’
Tekst: Jeichien E. de Graaff
7

8
Spullen van een ander
Beslissen over beslag
In Den Haag werken politie en OM samen om de in beslag genomen
goederen beter en uniformer aan te bieden aan Domeinen.
Administratief medewerksters van parket Den Haag zijn wekelijks
op het politiedepot Zichtenburg. Zij beslissen direct wat er
met het beslag moet gebeuren.
‘De Haagse Zichtenburglaan wordt regelmatig
bezocht door andere korpsen uit
het land. Politie Utrecht heeft een week
meegelopen en laatst was Amsterdam er
om te kijken hoe wij het in Den Haag hebben
opgezet.’ Aan het woord is Jaap Ros,
coördinator back office van het politiedepot
Zichtenburg. Met bossen sleutels op zak en
de toegangspas bungelend aan zijn heup
loopt hij door de enorme loodsen met honderden
auto’s, fietsen, brommers en stellingen
met ‘klein spul’. Er is een speciale opslag
voor ontmantelde hennepkwekerijen, een
kluis voor wapens, drugs en dure sieraden,
en een heuse bunker voor vuurwerk.
Alles achter slot en grendel en te openen
met toegangscodes, want integriteit staat
voorop. Wat er in Zichtenburg staat is door
politie Haaglanden van de straat gehaald.
Het is verbazend en beangstigend om te
zien hoeveel wapens er liggen opgeslagen.
Drie kisten vol mitrailleurs van verschillende
makelij is van een zichzelf noemende
wapenverzamelaar.
‘Ik had hem van de week nog aan de lijn’,
vertelt parketmedewerkster Erika van
Duijvenbode. ‘Hij tierde dat hij naar het bui-
tenland zou vertrekken en nooit meer terug
zou keren naar Nederland.’
Het gebeurt niet vaak dat ze boze burgers
aan de telefoon krijgt, maar soms loopt
het wel eens uit de hand. ‘Ik ben wel eens
bedreigd’.
OM’er Erika van Duijvenbode werkt sinds
2006 gemiddeld één dag in de week op
Zichtenburg. Soms is er zoveel werk dat haar
parket-collega Angela Bekkers meekomt. Ze
hebben een mandaat om te beslissen wat
er met de in beslag genomen goederen gaat
gebeuren. Dat is een flinke verantwoordelijkheid.
Maar Erika doet daar laconiek over.
‘Door mijn jarenlange ervaring weet ik wat ik
moet doen. Beslag zit in je bloed. Je hebt een
eigen toko en je moet overal naartoe. Dat is
gewoon leuk. Zo hebben we twee Bengaalse
albino tijgers gehad. Die waren in beslag
genomen, omdat de eigenaar met zijn levende
have optrad in een café. Alle onderzoeken
vonden in het depot plaats. Uiteindelijk is de
man met zijn tijgers over de grens gezet. Ook
de auto die bij Ikea in Delft is opgeblazen en
de Opel Astra en Peugeot van de Puttense
moordzaak stonden hier.’
Michael Krul: ‘Eigenlijk zou een
OM-afvaardiging ook bij Domeinen
moeten zitten’
Een facilitair medewerker van het depot
Zichtenburg bekijkt in het computersysteem
Planon of de politiebureaus het
aangemelde beslag hebben verwerkt in de
Kennisgeving van Inbeslagneming (KVI).
Elke dag rijdt er een vrachtwagen vanuit
Zichtenburg om de goederen bij de politiebureaus
op te halen. ‘Eén op één wordt
het beslag met het proces-verbaal en de
KVI overgedragen,’ benadrukt Jaap Ros, de
coördinator. Als er geen KVI is worden de
spullen niet door ons aangenomen.
De parketmedewerkers op Zichtenburg
kijken aan de hand van de KVI’s eerst in
Compas of de zaak bekend is. ‘Als de beslissing
in Compas staat boeken we het gelijk
dicht,’ legt Erika van Duijvenbode uit.
‘Gedeponeerde, vervreemde, te vernietigen
of de te bewaren goederen ten behoeve van
de rechthebbende gaan naar Domeinen.
De rest wordt teruggegeven aan de rechtmatige
eigenaar. Vooral veel inbrekersgereedschap
komt voorbij. Het beslissen over
in beslag genomen brommers of scooters
is ingewikkeld. Het gaat dan toch om dure
spullen.’
Er zijn natuurlijk ook zaken die niet in
Compas staan. Dan zoeken de parketmedewerksters
handmatig naar informatie in
Genesys, het computersysteem van politie
Haaglanden. Of, als het te gecompliceerd
is, wordt er een officier geraadpleegd.
In Zichtenburg zijn de procedures zo
aangescherpt dat in principe binnen twee
weken de goederen doorgevoerd kunnen
worden naar Domeinen.
‘Dat komt door de goede ketensamenwerking
tussen OM en politie,’ benadrukt Jaap
Ros. Dat het politiesysteem Genesys rechtstreeks
geraadpleegd kan worden op het
parket werkt daar aan mee.

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Beslag
Foto’s: Onno Kummer
9

10
Erika van
Duijvenbode: ‘Zo
hebben we twee
Bengaalse albino
tijgers gehad. Die
waren in beslag
genomen, omdat
de eigenaar met
zijn levende have
optrad in een
café’
Michael Krul, sectiehoofd van de administratie
op het parket Den Haag beaamt dat.
‘We proberen ook het computersysteem
BPS van politie Hollands Midden “binnen”
te krijgen. Contacten aanscherpen en lijnen
kort houden is erg belangrijk. Daarom
zitten de twee OM-medewerksters ook in
Zichtenburg. Want er moest iets gebeuren
met al dat in beslag genomen goed. Als je
als politie en OM controle wilt houden op
beslag moet je die rol ook oppakken. In
Zichtenburg is dat heel goed gelukt. Daar
wordt geen beslag meer aangenomen als er
geen KVI bij zit. De druk op de politie is verhoogd,
zodat verbalisanten zichzelf afvragen
waarom ze iets in beslag nemen en wat
er vervolgens mee moet gebeuren. Dat is
soms vervelend, maar het is goed dat er nu
nagedacht wordt over wat er in beslag wordt
genomen,’stelt Michael Krul.
Tegelijkertijd tekent hij een toekomstvisie:
‘Eigenlijk zou een OM-afvaardiging ook
bij Domeinen moeten zitten. Dan kan
een OM’er direct checken of de goederen
opgeslagen moeten worden. En er zou een
juridische opleiding via de SSR aangeboden
moeten worden aan administratief mede-
werksters als Angela Bekkers en Erika van
Duijvenbode, zodat zij kunnen doorgroeien
naar de functie van administratief juridisch
medewerker. Puur op hun ervaring hebben
ze nu een mandaat gekregen om beslissingen
te nemen.
Ook zal GPS in de toekomst weerslag hebben
op beslag: Beslissingen kunnen dan nog
sneller genomen worden.’
De samenwerking tussen het OM en de
Politie Haaglanden bevalt zo goed, dat in de
nabije toekomst een zelfde werkwijze met
de politie van Hollands Midden zal worden
ingevoerd. Eind september 2008 zal er in
Leiderdorp in ieder geval een beslagdepot
als Zichtenburg worden geopend.
Terug naar de Zichtenburglaan. Daar worden
door Domeinen een keer in de week de
in beslag genomen goederen opgehaald.
Dat gebeurt na aanmelding. Het beslag
krijgt een nummer en er wordt een vervoersopdracht
opgemaakt. De buitendienst
van Domeinen haalt het beslag op van het
politiedepot Zichtenburg. Opnieuw worden
de goederen, één op één overgedragen

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Beslag
Henk Dissel: ‘Beslag is niet iets
wat je erbij doet. Het is belangrijk
werk en daar moeten mensen voor
vrijgemaakt worden’
en formulieren over en weer getekend.
Eenmaal terug op de vestiging Bleiswijk
van Domeinen met vervoerslijsten en
Compasgegevens, wordt er getekend voor
ontvangst. Vanaf dat moment vallen de
goederen onder verantwoordelijkheid van
Domeinen.
‘Voor de time being is Zichtenburg een
goede oplossing’, zegt Henk Dissel, vestigingsmanager
Domeinen in Bleiswijk.
Hij geeft een voorbeeld: ‘De politie neemt
in een zaak tien goederen in beslag, waarvan
er vijf voor nader onderzoek worden
achtergehouden en vijf doorgestuurd naar
Zichtenburg. Voorheen werd in de KVI tien
voorwerpen aangegeven, maar kreeg ik er
maar vijf van Zichtenburg. Nu maakt Erika
van het OM in Compas de opdracht voor vijf
stuks. Zij maakt het sluitend.’
‘Nogmaals,’ benadrukt Henk Dissel,
‘Zichtenburg is een leuke tussenoplossing,
maar we moeten het toch beter met elkaar
kunnen regelen. We zijn al lang in werkgroepen
bezig om een landelijk systeem van de
grond te krijgen. We hebben het hier namelijk
over goederen die van een ander zijn.
Daar moeten we als een goede huisvader
voor zorgen.’
‘Speerpunten in beslag zijn reductie, efficiëntie,
kortere doorlooptijden en sneller
afdoen. Beslag is niet iets wat je erbij doet.
Het is belangrijk werk en daar moeten men-
sen voor vrijgemaakt worden. Bij de politie,
maar ook bij het OM. Spullen zou je niet
moeten deponeren, maar over beslissen:
teruggeven of vervreemden.’
Langs de stellingen van de parketten ligt
een ingepakte DVD. ‘Waarom?’, vraagt Henk
Dissel zich hardop af. ‘Als hier iemand van
het OM zou rondlopen, kon die meteen
beslissen. Nu kost die DVD 400 euro om
op te slaan.’ Verderop in de enorme hallen
staan honderden fietsen. ‘Sommige zijn
nog geen tientje waard. Waarom moeten
ze bewaard blijven?’ Henk Dissel trekt een
opgerold formulier onder een snelbinder
vandaan: de fiets blijkt gestolen. Er blijkt
een afgifte van te zijn. Een framenummer is
genoteerd. ‘Waarom heeft een agent niet de
moeite genomen om de eigenaar te vinden?’
Henk Dissel kan zich er over opwinden.
‘Wij moeten laten zien dat beslag belangrijk
is. Je kunt er niet mee omgaan alsof het
spullen van jou zijn!’
Tekst: Thea van der Geest
11

12
‘Beslag moet gemakkelijker’
De missie van Chris van Dam
Aan beslag kan het OM nog veel verbeteren. “Beslagman” Chris
van Dam weet precies waarom hij snel resultaat wil: ‘Als wij het
fout doen kunnen wij er veel ellende van krijgen.’
Als het om beslag gaat is het OM geen heldere
ketenpartner. Ieder parket heeft een
eigen werkwijze ontwikkeld voor beslag
afdoen. Soms is het werk over alle administratief
medewerkers verdeeld, in een ander
arrondissement is er een Bureau Beslag dat
het centraal regelt. Organisatorisch is er dus
nog veel te halen bij het OM.
Er is nog veel aan gezag te winnen, staat er
in de projectopdracht, die de Commissie
Foto: Studio Lens
Van Dam: ‘OM moet eenduidiger zijn voor politie en bewaarders.’ Foto: Onno Kummer
Beslag van de PG’s heeft gekregen, en commissievoorzitter
Chris van Dam is het daar
mee eens. Ook hij heeft geconstateerd dat
het beslag-proces binnen het OM niet of
nauwelijks geordend is.
Het is geen toeval dat Van Dam, waarnemend
fungerend hoofdofficier Haarlem,
beslagvoorzitter werd. Sinds begin 2007
is hij landelijk OM-projectleider van het
Landelijk Beslaghuis. ‘Ik ben altijd erg geïnteresseerd
geweest in het OM als organisatie,
als productiebedrijf. Beslag is een item
dat vrij simpel te organiseren is, maar waar
op veel parketten mee geworsteld wordt.
Dat moet beter kunnen! Het onderwerp
wordt nu vanaf de werkvloer omhoog getild
en door het college gesteund.’ De leden van
de commissie beslag zijn met zorg geselecteerd.
‘Ik wilde mensen van gewicht en uit
verschillende geledingen: BOOM, LP/FP,
DVOM/F, eerste- en tweedelijns parketten.’
De commissie mag dan net begonnen zijn
(en op 24 en 25 september haar strategie
gaan bepalen), toch komt de beslagcommissie
niet helemaal uit de lucht vallen.
Eerder was het Landelijk Beslaghuis (LBH)
al opgericht door ex-PG Dato Steenhuis.
Belangrijke uitgangspunten voor beslag
werden toen al vastgesteld.
Het proces van het beslag werd toen gedefinieerd:
binnen vijf dagen na inbeslagneming
moest de politie een proces-verbaal
van de inbeslagneming aan het OM aanbieden,
daarna kreeg het OM drie dagen de
tijd om te beslissen. Doel was om sneller te
beslissen over in beslag genomen goederen.
Het LBH hield ook in dat oud beslag weggewerkt
werd, er schoningsacties op gang
kwamen die uiteindelijk resulteerden in
het daadwerkelijk reduceren van vierkante
meters opslag bij Domeinen. Er ontstonden
arrondissementale beslagoverleggen met de
ketenpartners en werkgroepen die expertise
ontwikkelden over het in beslag nemen van
wapens, voertuigen, soft- en harddrugs, falsificatie,
dieren en bulk. In maart 2008 rapporteerden
de werkgroepen en kwamen de
resultaten beschikbaar voor de Commissie
Beslag voor verdere ontwikkeling.
Binnen het project LBH werd ook jaren hard
gewerkt aan een automatiseringsysteem
“het Landelijk BeslagRegister” die beslagpartners
behulpzaam zou zijn. Maar door
de komst van GPS en het nog in de steigers
staande processysteem van de politie was
dat een te vroege poging.

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Beslagman
Van Dam: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het
automatiseringssysteem er nu niet, maar
over een aantal jaren wel komt.’
Maar toch: er is nog veel aan gezag te winnen.
‘Beslag is primair een strafvorderlijke
bevoegdheid die we als OM niet alleen zelf
hanteren, maar waar we ook een toetsende
functie in hebben’, aldus Chris van Dam. ‘De
politie en de bewaarders verwachten van
ons dat we daarin het voortouw nemen.’
Hij noemt drie uitgangspunten waar het
hem om draait. ‘Misschien zijn het niet de
mooiste kreten, maar ik sta er wel achter:
Landelijk uniform, juridisch correct en
logistiek efficiënt.’ En legt vervolgens uit:
‘We hebben een wetboek van strafvordering
waarin staat hoe je beslag moet leggen. Toch
maakt iedereen zijn eigen beslagproces.
Iedereen voegt zijn eigen ingrediënten toe
aan een beslag waarmee ze hun eigen pannenkoeken
bakken. Veel komt terecht op
de schouders van individuele secretarissen
en officieren die vaak voor de veiligheid
beslissen dat een voorwerp dan maar bij
Domeinen gedeponeerd moet worden. Dat
kost handen vol geld en is vaak helemaal
niet nodig. Dat moet natuurlijk anders.’
Over “juridisch correct” zegt hij dat geen
enkele officier er op ligt te wachten om
’s nachts uit bed te worden gebeld om te
beslissen wat er met een in beslag genomen
voorwerp moet gebeuren. ‘Waarom zou
de politie zelf in bepaalde gevallen geen
beslagbeslissing kunnen nemen? Het moet
mogelijk zijn om eerder te toetsen of een
voorwerp in bewaring moet worden gegeven
voor waarheidsvinding of conservatoir
beslag. Mijn ambitie is om werk naar beneden
te delegeren. Zoals de werkwijze in Den
Haag en op een aantal andere parketten
waar administratief medewerkers van het
parket beslissingen nemen over de in beslag
genomen goederen.’
In de toekomst ziet de voorzitter van de
Commissie Beslag dat administratieve
medewerkers het logistieke proces veel
meer zelfstandig uitvoeren en officieren en
secretarissen de juridische kant beheren.
Zeker bij klachten over beslag komen die
twee functies weer bij elkaar.
Ook is het de bedoeling dat er één politiedepot
per regio beslag gaat leveren aan
Domeinen. Het bewaren van beslag op alle
politiebureaus is niet meer van deze tijd.
Er is eveneens sprake van een nieuw soort
beslag: sporen als bloed, digitale sporen
en drugsmonsters. De NFI heeft wat waarheidsvindingsgoederen
opgeslagen en er
ligt soms wat in kelders van politiebureaus.
‘Met de winst die we behalen omdat we
minder vierkante meters nodig hebben om
het reguliere beslag op te slaan, moeten we
aan de slag om de opslag van waarheidsvindingsgoederen
te verbeteren. Ook daarin
zou een instantie als Domeinen een professionele
rol kunnen vervullen.’
‘We kunnen het niet toestaan om veel te
bewaren. Ook waarheidsvindingsgoederen
kunnen we niet blijven opslaan. Daarnaast
moeten we het conservatoir beslag intensiveren.
Het OM moet zicht hebben op welke
kostbare spullen er opgeslagen zijn om het
te kunnen ontnemen. Ik ben ervan overtuigd
dat in niet al te lange tijd er OM’ers
zullen rondlopen bij Domeinen. Die gaan
er gewoon komen. Niet alleen om onnodig
beslag te voorkomen maar ook om speurneus
te zijn naar waardevolle goederen.’
Volgens Van Dam is er niemand bij het
OM gegaan om beslag te doen. De meeste
OM’ers willen boeven vangen en beslag,
zo is de houding, krijg je er gratis bij. Maar
het hoort er bij en als we beslag niet goed
afdoen dan raakt ons dat direct in onze integriteit.
‘Als wij het fout doen kunnen we er
veel ellende van krijgen.’
Op welke termijn wil Van Dam resultaat
zien? ‘Zo moeilijk is beslag nou ook weer
niet. We leven binnen het OM in een periode
dat we makkelijker accepteren dat een
landelijk proces ook lokaal uitgevoerd moet
‘Waarom zou de
politie zelf in
bepaalde gevallen
geen beslagbeslissingkunnen
nemen?’
worden. Met niet al te veel inspanning en
in niet al te lange tijd - hooguit twee jaar -
moet het beslag-leven van de officier van
justitie en parketsecretaris gemakkelijker
zijn. En moeten we als OM op het vlak van
beslag meer herkenbaar, eenduidiger zijn
voor de politie en de bewaarders. Dan winnen
we aan gezag.’ Dat heeft Van Dam zichzelf
opgelegd.
Maar wat ook voor hem speelt: ‘de
Commissie Beslag is het gewoon aan de
mensen binnen het OM verplicht om het
beslag goed op te pakken. Vaak draait het
beslag binnen de parketten op één of meer
bevlogen administratief medewerkers, een
enkele secretaris en officier. Niet voor niets
hebben we voor hen een toogdag georganiseerd
om te onderstrepen dat ze heel
belangrijk werk doen. Een belangrijke uitdaging
van de commissie beslag is het geven
van backup aan deze medewerkers.’
Tekst: Thea van der Geest
13

14
Beslag als loopbaan
Negen vragen aan Eric Verbruggen
Beslag loopt als een rode draad door zijn loopbaan. Eric
Verbruggen is betrokken bij het opstellen van uniforme richtlijnen
voor de afhandeling van een aantal categorieën goederen.
‘De werkwijze met betrekking tot inbeslagneming zal dan eindelijk
eenduidig zijn.’ Negen vragen aan de coördinator Beslag bij
het parket Den Bosch.
Wie is Eric Verbruggen?
‘Ik ben 41 jaar en getrouwd met Miranda.
Wij wonen met onze twee kinderen Joost (9
jaar) en Karlijn (7 jaar) in Schijndel, waar ik
ben geboren en getogen. Mijn grote passie
is voetbal. Twee jaar geleden ben ik gestopt,
maar ik speelde al voetbal vanaf mijn zesde
jaar. Tegenwoordig ben ik leider van het
voetbalteam van Joost en dat doe ik met
heel veel plezier.’
Waarom heb je ooit voor het OM
gekozen?
‘Op de MEAO heb ik in 1986 stage gelopen
bij het OM in het Pieter Breughelhuis in
Den Bosch. Elke twee weken werkte ik op
een andere afdeling en heb dus goed kunnen
rondkijken. Na mijn dienstplicht heb ik
gesolliciteerd bij het OM. Standaard begon
je in team Kanton. Ik deed daar de registratie
en zittingvoorbereiding.’
Hoe verliep je loopbaan?
‘In 1989, toen ik bij het OM begon, werd
alles nog met pen en papier en een typemachine
gedaan. In die tijd bestond COMPAS
nog niet; dat kwam pas een jaar later. In
1994 werd ik coördinator Beslag en verwerkte
zaken van de politieregio Brabant
Zuid-Oost. Het BOOM was toen nog niet
opgericht en alle correspondentie, zoals
brieven aan advocaten/verdachten of brie-
Illustratie: Sjaak Klunder
Foto: Studio Lens
ven met betrekking tot zekerheidstelling,
deden wij zelf.
Tussendoor ben ik bureaucoördinator en
teamcoördinator bij het Bijzondere Zaken
Team geweest. In die functie kreeg ik veel
te maken met conservatoir beslag en werd
voor parket Den Bosch de contactpersoon
met BOOM.
Maar drie jaar geleden ben ik weer gedeeltelijk
teruggekeerd naar Beslag en na de
laatste reorganisatie werk ik grotendeels
aan het opschonen van beslagzaken parketbreed.
Er liggen heel veel in beslag genomen
goederen waar nooit een zaak van is gekomen.
Ik bekijk of er in COMPAS en in BPS
iets voorkomt met betrekking tot dat beslag.
Als het beslag weg kan, dan voert Domeinen
het af, waarna het verkocht of vernietigd
wordt. Ook begeleid ik vier mensen die het
Beslagblok vormen.’
Wat houden de werkzaamheden bij
Beslag in?
‘Alle beslaggegevens worden ingevoerd in
COMPAS. Er worden opdrachten gemaakt

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Negen vragen aan …
‘Als je op last van de officier van
justitie een verboden vechthond
laat inslapen, besef je dat er geen
weg meer terug is’
en verzonden naar de politie om bijvoorbeeld
goederen naar Domeinen over te
brengen. De opdrachten gaan ook naar
Domeinen en andere bewaarders. Je hebt
namelijk ook bewaarders voor geld, wapens
en dieren, de zogenaamde levende have.
We behandelen ook conservatoir beslag.
Dan maken we de vorderingen “machtiging
conservatoir beslag”. Dit houdt in dat je met
een machtiging van de rechter-commissaris
goederen in het kader van PlukZe in beslag
kunt nemen.
Die goederen worden eveneens ingevoerd
of omgezet in COMPAS en overgezet naar
Cebes. Dat is het automatiseringssysteem
van BOOM. Sinds de oprichting van BOOM
neemt deze de verdere verwerking van conservatoir
beslag over.’
Stuit je wel eens op opvallende in beslag
genomen goederen?
‘Je komt van alles tegen; de duurste auto’s en
sieraden, maar ook in beslag genomen dieren.
Dat is overigens het meest ingrijpend.
Als je op last van de officier van justitie een
verboden vechthond of agressieve hond laat
inslapen, besef je op zo’n moment dat er
geen weg meer terug is.
Iets opvallends is in Veldhoven gevonden.
Daar werd bij iemand thuis een zelf
gemaakt (luchtdruk)kanon aangetroffen en
in beslag genomen.
Er zat een stevig onderstel onder met twee
wielen, was ongeveer 1.20 meter breed en
ruim twee meter lang!
Het onderstel moest als oud-ijzer afgevoerd
worden en het kanon zelf ging naar het
KLPD.’
Hoe verloopt de samenwerking met de
politieregio’s?
‘Politieregio Brabant-Noord heeft vijf
districten en per district één opslag voor
beslag. Dit is gemakkelijk, want de goederen
worden bewaard in het district waar de goederen
in beslag zijn genomen. Domeinen
hoeft dus maar enkele bureaus af om goederen
op te halen.
Daarnaast heeft Politieregio Brabant-Noord
één aanspreekpunt voor als wij vragen hebben.
Een heel ander verhaal geldt voor
Politieregio Brabant Zuid-Oost. Die regio
heeft achttien afdelingen en nog drie afdelingen
van de Gezamenlijke Recherche.
Ze hebben allemaal een eigen opslag voor
beslag. Daarnaast worden verbalisanten
vaak te werk gesteld in de verschillende
afdelingen. De in beslaggenomen spullen
kunnen in de afdeling waar ze op dat
moment werkten liggen of meegenomen
en opgeslagen zijn naar hun eigen afdeling.
Daarnaast werken de drie verschillende
afdelingen van de Gezamenlijke Recherche
maar met één code, de zogenaamde
PL-code, waardoor de juiste locatie waar het
beslag ligt onduidelijk is. Voor Domeinen
is dat erg verwarrend, omdat ze afgaan op
onze informatie die dus vaak niet klopt.
Door het grote aantal afdelingen zijn er ook
veel aanspreekpunten.
Maar gelukkig heeft de politieregio Brabant
Zuid-Oost een nieuw overzicht voor Beslag
ontwikkeld.
Dit overzicht laat zien waar de goederen liggen.
Binnenkort worden wij geautoriseerd
om dit overzicht te kunnen raadplegen.
Hopelijk kunnen we dan ook Domeinen
beter aansturen. Dit overzicht kan tevens
gebruikt worden voor de schoning van
beslag.’
Hoe is de samenwerking tussen de politie
en Domeinen?
‘De politie wil vaak op een simpele manier
en zo snel mogelijk in beslag genomen goederen
afvoeren naar Domeinen. Dit komt
doordat de opslagkosten behoorlijk oplopen.
Ze geven dan bijvoorbeeld aan dat een
pallet met goederen naar Domeinen moet.
Domeinen wil een opdracht van de officier
van justitie én de precieze aantallen en
benamingen weten, dus niet “een pallet
met…”. Dit leidt soms tot ergernis bij de
politie.
De politie, op haar beurt, zou willen dat
Domeinen wat vaker de goederen op komt
halen.
Toch kunnen de beide politieregio’s,
Domeinen en het OM goed samenwerken.
Als er knelpunten zijn is iedereen ook bereid
om tot een oplossing te komen. Twee keer
per jaar hebben wij een “ketenoverleg”,
waarin onder andere gesproken wordt over
knelpunten, veranderingen en de (toekomstige)
samenwerking.’
Hoe zie je de toekomst op het gebied van
beslag eruit?
‘Ik ben benieuwd hoe die er uit gaat zien. Ik
heb meegedacht in de werkgroep “voertuigen”
en zie die ontwikkeling positief in. De
werkwijze met betrekking tot inbeslagneming
zal eindelijk eenduidig worden. Het
moet voor een burger niet uitmaken waar
zijn voertuig of ander voorwerp in beslag
wordt genomen; de regels moeten overal
hetzelfde zijn. De uniforme richtlijnen kunnen
kunnen daarvoor de uitkomst zijn.
Wat mijzelf betreft blijf ik voorlopig coördinator
Beslag, maar ik ben mij aan het
inwerken bij BIV (Bestuurlijke Informatie
Voorziening). Beslag loopt als een rode
draad door mijn loopbaan bij het OM, maar
het zal waarschijnlijk niet mijn eindstation
zijn.’
Wat is jouw levensmotto?
‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek
genoeg.’
Tekst: Astrid Buijs
15

16
JCO-Support
versnelt
jeugdzaken
Niet meer sjouwen met stapels dossiers
Een soepel draaiend Justitieel Casusoverleg waarin elke
jeugdketenpartner alle relevante info ziet. Dat wordt mogelijk
met “JCO-Support”, het softwareprogramma dat volgend jaar
landelijk wordt ingevoerd. Pilots pakten positief uit: ‘Hadden we
dit maar eerder gehad.’
JCO-Support, het softwareprogramma
dat het Justitieel Casusoverleg ondersteunt,
is klaar voor landelijke invoering.
Staatssecretaris Nebahat Albayrak gaf het
startschot, tijdens een bijeenkomst over de
plannen van het kabinet om de jeugdcriminaliteit
terug te dringen. Albayrak: ‘JCO-
Support is een belangrijke voorwaarde om
effectief in de keten te kunnen samenwerken
en om de lijnen kort te houden.’
In het Justitieel Casusoverleg, dat inmiddels
in de meeste arrondissementen is
ingevoerd, bespreken partners uit de
jeugdstrafrechtketen minderjarigen
die over de schreef zijn gegaan. Politie,
Openbaar Ministerie, Jeugdreclassering
en Raad voor de Kinderbescherming
informeren elkaar en bepalen wat de beste
route is. ‘Met JCO-Support beschikken
de aangesloten organisaties over actuele
informatie uit de systemen van het OM,
de Raad voor de Kinderbescherming
en de politie’, aldus Albayrak. ‘Het zorgt
voor effectiever overleg binnen de
Veiligheidshuizen en maakt het sjouwen
met stapels dossiers voor het casusoverleg
overbodig.’
De ontwikkeling van JCO-Support begon
in Rotterdam, in 2003. Marcel Tamerius
was erbij namens de Raad voor de
Kinderbescherming. ‘We merkten dat
we het zonder digitale ondersteuning
niet haalden’, vertelt hij. ‘De stapel dossiers
werd met elk overleg hoger. Hadden
we veertig jongeren op de rol staan, dan
schoven er twintig door naar het volgende
overleg. Van de zestig jongeren schoven er
veertig door enzovoort.’
Tamerius: ‘Ik heb meegedacht over de
functionaliteiten vanuit het perspectief
van de Raad voor de Kinderbescherming,
zoals medewerkers van het OM en de
politie dat deden vanuit hun perspectief.
Daarna zijn we bij elkaar gaan zitten om te
bepalen wat we van elkaar wilden weten.
Technici, beleidsmedewerkers en gebruikers,
we zaten in één ruimte en schreven
op geeltjes welke informatie we dachten
nodig te hebben. Daarna is er een scan
overheen gegaan om uit te vinden of het
allemaal wel mocht.’
Het systeem werd onder leiding van
Mark Blaauw, verantwoordelijk voor de
landelijke invoering, geschikt gemaakt
voor gebruik buiten het arrondissement
Rotterdam. Daarna werd het getest in
Assen, Den Haag en Alkmaar. ‘We hebben
drie pilots uitgevoerd omdat de politie
nog altijd met drie verschillende systemen
werkt: BPS, Xpol en Genesys. Voor elk van
die drie systemen moesten we uitvinden of
gegevens ingelezen konden worden.’
Tijdens en na de pilots is het systeem verder
ontwikkeld. Het werd gebruiksvriendelijker
en gekoppeld aan landelijke bronsystemen.
De landelijke database is geïnstalleerd op
het justitienet en wordt beheerd door de
Justitie Informatiedienst in Almelo.
De reacties uit Assen, Den Haag en Alkmaar
waren volgens Tamerius positief. ‘Tijdens
de afsluitende sessies bleek dat de mensen
die ermee hebben gewerkt enthousiast zijn.
“Hadden we dit maar eerder gehad”, werd
in Assen gezegd, en in Alkmaar: “Gelukkig
kunnen nu al die Excel-lijsten in de prullenbak”.
Een politieman uit Den Haag: “Alles
staat erin. We zijn veel beter en sneller geïnformeerd”.’
Effectiever behandeld
Hoe vaak is een jongere al met de politie in
aanraking geweest? Wat is zijn justitiële verleden?
Is er sprake van schoolverzuim? Hoe
is de thuissituatie? JCO-Support voorkomt
dat die gegevens tijdens het JCO moeten
worden uitgewisseld. Blaauw: ‘Gegevens
worden automatisch ingelezen vanuit de
systemen van de ketenpartners en zonodig
handmatig aangevuld, zodat ze tijdens het

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Jeugdcriminaliteit
Staatssecretaris Albayrak overhandigt de toolkit JCO-Support aan hoofdofficier Hillenaar. Foto: Jos van Leeuwen
overleg voor iedereen beschikbaar zijn.
Daarmee voorkom je ook dat er ter plekke
ineens informatie blijkt te ontbreken en
een jongere doorgeschoven moet worden
naar een volgend overleg.
Andere voordelen? Er wordt geen dubbel
werk meer gedaan, JCO-Support voorkomt
dat jongeren in meerdere casusoverleggen
worden besproken. Afspraken
en termijnen worden beter bewaakt.
Jongeren worden effectiever behandeld; je
kunt meteen zien welke interventies vroeger
al eens zijn toegepast en of ze hebben
gewerkt.’
Ketenpartners kunnen bovendien ogenblikkelijk
achterhalen of er elders infor-
matie over een jongere beschikbaar is.
Heeft een supporter van Roda JC tijdens
een uitwedstrijd in Groningen rotzooi
getrapt, dan is dat meteen bekend.
Beweert een advocaat ten onrechte dat
zijn cliënt slechts één keer met de politie
in aanraking is geweest? Met één druk op
de knop kan zijn ongelijk worden aangetoond.
Een landelijke databank met actuele
informatie heeft ook grote voordelen
voor de dagelijkse praktijk van politie, het
Openbaar Ministerie en de Raad voor de
Kinderbescherming. Jeugdrechercheurs,
buurtagenten, infodeskmedewerkers,
raadsonderzoekers, coördinatoren taak-
‘Gelukkig kunnen
nu al die Excellijsten
in de
prullenbak’
17

18
straffen, parketsecretarissen, officieren
van justitie: ze zijn met een paar muisklikken
volledig op de hoogte.
Cocon
Tijdens de pilots is het systeem verder verbeterd.
Blaauw: ‘We hebben het gebruiksvriendelijker
gemaakt, de opleidingen aangepast.
Belangrijkste les is dat we pas moeten beginnen
als de techniek klaar is. We doen in het
vervolg dan ook niets meer voordat de techniek
voor honderd procent is geregeld.’
Maar wat merken alle ketenpartners van de
invoering? Blaauw: ‘In elk arrondissement
zal een team van zes tot acht man de invoering
begeleiden. Het moet in vier maanden
kunnen, van begin tot eind. Bovendien hebben
we de invoering verpakt in een cocon
van ondersteuning. We informeren, leiden
gebruikers op en bieden praktische hulp.
Loopt het eenmaal, dan kunnen gebruikers
terecht bij een helpdesk.’
Vijftien van de negentien arrondissementen
hebben op dit moment geen programma
dat het JCO ondersteunt. Voor hen is het
niet meer dan even wennen. Voor de andere
arrondissementen, die wel al een eigen
systeem hebben, is het lastiger. Blaauw:
‘Ze hebben systemen die ook voor andere
doeleinden wordt gebruikt, bijvoorbeeld
voor het volgen van veelplegers of huiselijk
geweld. Invoering van JCO-Support
betekent dat er twee systemen naast elkaar
draaien. Toch is dat maar een tijdelijk probleem.
We zullen JCO-Support tijdens de
landelijke uitrol verder ontwikkelen in nauw
overleg met de gebruikers, zodat het mogelijk
in de nabije toekomst ook voor andere
doelgroepen kan worden gebruikt en andere
organisaties worden aangesloten.’
Technisch is JCO-Support klaar, de pilots
in Assen, Alkmaar en Den Haag zijn achter
de rug. In de komende anderhalf jaar zullen
alle negentien arrondissementen het
programma invoeren, Breda als eerste. De
staatssecretaris overhandigde daartoe een
toolkit aan hoofdofficier van justitie Hugo
Hillenaar. In zekere zin is daarmee de cirkel
rond: Hillenaar werkte in Rotterdam toen
daar de voorloper van JCO-Support werd
ontwikkeld. Blaauw: ‘Het is toeval, maar het
komt wel mooi uit.’
Tekst: Pim Versteeg
In district Feyenoord Ridderster
kijkt iedereen mee
Het JCO van district Feyenoord Ridderster vindt plaats in politiebureau de Veranda, vlakbij
de Kuip. Iedereen is er: de jeugdofficier van justitie; de casusregisseur van de Raad voor de
Kinderbescherming, een vertegenwoordiger van de Jeugdreclassering / Jeugdzorg en de
jeugdcoördinator van de politie. Inge Broekhuijsen, assistent jeugdcoördinator, zit achter een
toetsenbord. Op een projectiescherm verschijnt de eerste van de vijfentwintig zaken die vanochtend
op de agenda staan.
Jeugdofficier Loura van Rappard introduceert de zaak: huisvredebreuk. Een meisje is met een
aantal vriendinnen een huis binnengedrongen. In 2007 is een werkstraf geadviseerd. Remco
van Winden van de Raad meldt dat er geen bijzonderheden zijn wat betreft schoolverzuim.
Dick Rook van de politie vertelt dat het meisje deel uitmaakt van een bekende jeugdgroep.
‘Een lastige groep, waar we nu volop mee bezig zijn.’ Inge Broekhuijzen typt het in en voegt er
naam en telefoonnummer van de buurtagent aan toe. Het advies: jeugdreclassering.
Ter plekke worden de dossiers van de jongeren bijgewerkt, zoals dat van nummer zes op de
“inbrenglijst”. Van deze jongen was nog niet ingevoerd dat hij een strafblad heeft - hij heeft
een verleden van drugs runnen, diefstal en heling. De jeugdreclasseerder Maaike den Heijer
meldt dat hij op de PGA-lijst (PersoonsGebonden Aanpak) moet, Van Winden dat hij niet
meer naar school gaat, maar dat zijn ouders vinden dat het goed gaat. Rook voegt toe dat
nummer zes deel uitmaakt van een bekende jeugdgroep. Nummer zes komt terug op het JCO
van 17 juli, hij verschijnt op 8 juli voor de kinderrechter. Broekhuijsen klikt een paar keer en
nummer zes staat erop voor de volgende keer.
Het gaat in hoog tempo. Soms wordt er besloten tot “adoptie” door een agent, soms wordt
begeleiding geadviseerd, soms een onderzoek, soms een werkstraf, soms meer dan dat. Het
is een bonte en trieste optocht. Er komt een jongen voorbij die alleen bij zijn vader woont,
volgens Rook een aan alcohol en harddrugs verslaafde crimineel met losse handjes. Een
jongen verdacht van heling of diefstal, die eigenlijk alleen maar huisje-boompje-beestje wil,
maar niet weet hoe dat moet. Hij heeft geprobeerd zichzelf te verhangen. Een jongen van wie
recentelijk de broer is doodgestoken.
Van iedere jongere worden de nieuwe gegevens ingevoerd en als dat nodig is oude gegevens
bijgewerkt. Iedereen kijkt mee. Een fout in de naam van een contactpersoon, het wordt ter
plekke hersteld. Telefoonnummers worden toegevoegd en afspraken worden verduidelijkt.

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Nationale ombudsman
Het weer goed maken
Elke professionele organisatie maakt fouten
en iedere individuele professional ook.
Als het vermijden van fouten het hoogste
persoonlijke of organisatiedoel wordt, dan
ontstaat een krampachtige houding die juist
afbreuk doet aan professioneel handelen. De
vraag is dus niet alleen hoe vermijd ik fouten,
maar ook hoe ga ik om met gemaakte fouten.
Het ontkennen of verdoezelen van fouten
is de slechtste keuze. Wat mij betreft zijn er
twee zinnige wegen. De ene weg is die van
terugkoppeling: het leren van fouten. Daarin
schuilt ook de kracht van het klachtrecht en
van het instituut Nationale ombudsman.
Hoe vervelend het soms ook is, van kwesties
die fout zijn gegaan valt te leren. Veel vooruitgang
is juist gebaseerd op het leren van
fouten die gemaakt zijn. De andere weg ligt
wat lastiger voor veel mensen en organisaties:
het weer goed maken.
Mijn Engelse collega, de “Parliamentary
ombudsman” Ann Abraham, heeft na consultatie
van uiteenlopende sleutelspelers in
het overheidsdomein in 2007 “The principles
for remedy” bekend gemaakt (Zie http://
www.ombudsman.org.uk/pdfs/principles_
remedy.pdf). Deze principes omvatten een
aantal interessante punten zoals de plicht
om excuses aan te bieden en voor passende
compensatie zorg te dragen. Ook het voortdurend
zoeken naar verbetering maakt deel
uit van deze principes. Nu kan het maken
van excuses, of “sorry” zeggen, een oppervlakkige
indruk maken. Dat wordt anders
wanneer overeenkomstig deze beginselen
niet alleen de fout wordt erkend, maar ook
de verantwoordelijkheid wordt aanvaard
en eventueel het nadeel wordt gecompenseerd.
Aan deze beginselen voor herstel en
compensatie moest ik denken bij lezing
van de “Aanwijzing schade niet-voegen”
(Staatscourant 29 juli 2008, nr. 144, p. 9 als
opvolger van de niet openbare Handleiding
schade niet-voegen) die wij in een klachtzaak
tegen het College van procureursgeneraal
toegezonden kregen. De zaak
betrof de te trage vervolging van de organisator
van een piramidespel onder de naam
Freedom Travel Club en was aanhangig
gemaakt door een van de ongeveer tweehonderd
slachtoffers die bedragen van
tweeduizend tot 25 duizend euro ingelegd
hadden.
Het probleem was dat het Openbaar
Ministerie de elektronische dossiers in deze
zaak kwijt was geraakt en dat het daarom
de zaak met grote vertraging voor de rechter
had gebracht. De slachtoffers kwamen
allen voor op een lijst van benadeelden en
de rechter verklaarde hen en de officier van
justitie niet-ontvankelijk wegens schending
van de redelijke termijn. De rechtbank overwoog
daarbij dat het een eenvoudige zaak
was waarin ter voorbereiding vrijwel niets
was gedaan en dat de overschrijding van
de redelijke termijn 26 maanden bedroeg.
Betrokkene ging ermee akkoord dat zijn
zaak behandeld zou worden als een verzoek
tot tegemoetkoming in de kosten van een
civiele procedure overeenkomstig de op
dat moment geldende - niet openbare -
Handleiding schade niet-voegen. Vanwege
aanvaarding van dit aanbod heb ik de zaak
zonder het uitbrengen van een rapport afgesloten.
Dit vormt een mooi voorbeeld van
“het weer goed maken”, zonder dat juridische
procedures gevoerd hoeven te worden.
Overigens zou het volgens de principles for
remedy van mijn Engelse collega behoorlijk
zijn om alle tweehonderd slachtoffers een
aanbod overeenkomstig de Aanwijzing
schade niet-voegen te doen.
Het is verheugend dat het College van
procureurs-generaal de Aanwijzing schade
niet-voegen die per 1 augustus 2008 in werking
is getreden, openbaar heeft gemaakt.
De regeling voorziet niet in het overnemen
van de misgelopen schadevergoeding,
maar slechts in de vergoeding van proceskosten
en griffierecht verbonden aan een
mogelijk in te stellen civiele procedure.
De Aanwijzing kan gezien worden als de
basis voor de berekening van de schadevergoeding
vanwege het onrechtmatig handelen
van het Openbaar Ministerie. Deze
benadering is in deze zaken als passend te
beschouwen. Het maken van een oprecht
excuus staat niet in de Aanwijzing, maar ik
ga ervan uit dat het Openbaar Ministerie het
als behoorlijk beschouwt om tevens excuses
aan te bieden als er iets is misgegaan. Het
gaat immers niet alleen om het geld.
Alex Brenninkmeijer
Nationale ombudsman
Reageren? Alex.Brenninkmeijer@nationaleombudsman.nl
19

20
Merendeel geweldsmisdrijven
wél vervolgd
Het overgrote deel van de geweldsmisdrijven wordt wel degelijk
vervolgd. En het beeld dat “seponeren” gelijk zou staan aan
“niets doen” verdient nuancering, reageert OM-cijferaar Martin
Mak op CBS-berichtgeving.
Wil je in mijn vak tijdig op incidenten
kunnen reageren, dan is het regelmatig
scannen van de kranten en nieuwssites
op Internet onontbeerlijk. Zo ook woensdagochtend
23 juli 2008 rond een uur of
tien: “Verdachten geweldsmisdrijven vaak
niet vervolgd; Het Openbaar Ministerie
(OM) vervolgt in ruim 41 procent van alle
geweldsmisdrijven, die het zelf afhandelt,
geen verdachten”, te lezen op www.nu.nl
en www.ad.nl, hoewel de nuancering ‘die
het zelf afhandelt’ bij het AD ontbrak.
Dan volgen de sites van de Volkskrant, De
Telegraaf (“Vaak geen rechtszaak geweldsmisdrijven”)
en NRC, die met de kop
“Geweldsmisdrijven vaak geseponeerd”
nog het dichtst bij de bron blijft. Het betreft
een artikel in het Webmagazine van het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS),
gebaseerd op geactualiseerde cijfers in
StatLine, Misdrijven; afdoeningen door het
Openbaar Ministerie.
Ik laat alles waar ik op dat moment mee
bezig ben uit mijn handen vallen en stort
mij op de geseponeerde geweldsmisdrijven,
want ik voel de bui al weer aankomen…
En niet ten onrechte, binnen een
uur staat onze persvoorlichter naast mijn
bureau.
De cijfers in StatLine zijn op hoofdlijnen
niet onjuist, maar worden in het
Webmagazine verkeerd geïnterpreteerd.
Het gevolg hiervan was wederom zichtbaar
in de digitale en papieren media. Uiteraard
volgt er een corrigerend persbericht van het
OM, maar de schade is dan al aangericht.
Wederom zichtbaar? Ja, want wat stond er
op 18 december 2006 in NRC Handelsblad
(en andere media): “Justitie seponeert
meer strafzaken” met de toevoeging dat
geweldsdelicten vaker dan gemiddeld worden
afgebroken. Bron: een artikel in het
Webmagazine van het CBS. Ook toen was de
conclusie onjuist en de problematiek gelijk
aan de huidige. Mijn reactie in Opportuun
(februari 2007) heeft dus niet geholpen.
Verschillen in cijfers
Er zijn enkele verschillen door vervuiling
in de data tussen het OM en StatLine, maar
dat verandert weinig aan het door het CBS
geconstateerde hoge sepotpercentage van
41. De hoofdoorzaak voor deze fout is het
feit dat het CBS zich beperkt tot de zaken die
zelfstandig door het OM zijn afgedaan (door
transactie, sepot, voeging of overdracht). De
zaken die door het OM worden gedagvaard
en aan de rechter worden voorgelegd –
veruit het grootste deel van de totale werklast
van het OM – zijn buiten beschouwing
gelaten!
Van alle rechtbankstrafzaken (misdrijven)
wordt 10 procent geseponeerd, afgezet
tegen het totaal aantal afdoeningen. Bij
geweldszaken ligt dat percentage met 12,4
procent iets hoger. (cijfers zoals door het
OM gepubliceerd in bijvoorbeeld het jaarbericht)
Als het aantal sepots wordt afgezet
tegen alleen de zaken die zelfstandig door
het OM worden afgedaan, komen de percentages
uit op respectievelijk 24% en 37%.
Echter, van geweldszaken wordt een aanzienlijk
groter deel aan de rechter voorgelegd
(67% tegen 57% gemiddeld in strafzaken).
Als we het percentage zaken dat wordt
gedagvaard in beide gevallen gelijkstellen,
bedraagt het verschil in sepot nog maar vijf
procent.
Rechtbankzaken totaal geweld
afdoeningen totaal 261.200 56.800
onvoorwaardelijk sepot 27.100 7.000
%onvoorwaardelijk sepot 10% 12%
dagvaarden 148.800 38.000
% dagvaarden 57% 67%
afdoeningen door OM 112.400 18.800
onvoorwaardelijk sepot 27.100 7.000
% onvoorwaardelijk sepot 24% 37%
Sepots niet per definitie slecht
Het CBS constateert een grote toename van
het aantal beleidssepots. Dat komt doordat

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 OMgeslagen
het CBS niet alleen de onvoorwaardelijke
beleidssepots, maar ook de voorwaardelijke
beleidssepots meetelt. Een voorwaardelijk
sepot heeft inhoudelijk grote overeenkomsten
met een transactie, maar bij een
voorwaardelijk sepot wordt de beslissing of
er vervolgd gaat worden voor een bepaalde
termijn uitgesteld. Een voorwaardelijk sepot
kan dus worden teruggedraaid, hetgeen zo’n
200 keer per jaar daadwerkelijk gebeurt.
De stijging van de beleidssepots doet zich
vooral voor in de categorie waarin een mondelinge
of schriftelijke waarschuwing aan de
verdachte wordt gegeven. Is zo’n berisping
geen straf? Ik heb verdachten wel heel bleekjes
uit de kamer van de officier zien komen
en een gewaarschuwd mens telt voor twee!
De toename in de technische sepots laat zich
verklaren door het feit dat de laatste jaren
steeds meer “lichtere” geweldsmisdrijven
het OM bereiken waarin sprake is van geen
of onvoldoende bewijs. (Er is geen bekentenis
en er zijn geen getuigen. Dan is het dus
het woord van de een tegen het woord van
de ander.)
Tot slot is er om praktische redenen nog
een categorie “administratief sepot” die
bijvoorbeeld wordt gebruikt om dubbel
geregistreerde zaken af te doen.
Kortom, het overgrote deel van de
geweldsmisdrijven wordt wel degelijk
“vervolgd”, in 85 procent volgt zelfs
een straf (interventie). En het beeld dat
“seponeren” gelijk zou staan aan “niets
doen” hoop ik ook wat te hebben genuanceerd.
Dat staat natuurlijk los van de
zwaarte van de straf, maar dat is een hele
andere discussie.
Martin Mak,
Coördinator Bestuurlijke
Informatievoorziening
Parket-Generaal
Geweldszaken 2002 2003 2004 2005 2006 2007
onvoorwaardelijk sepot 11,5% 10,1% 9,0% 9,8% 11,2% 12,4%
technisch sepot 6,8% 6,0% 5,5% 5,6% 6,1% 6,8%
beleidssepot 3,8% 3,2% 2,8% 3,5% 4,5% 4,8%
met waarschuwing (berisping) 1,5% 1,4% 1,4% 2,1% 3,2% 3,3%
kale beleidssepots 2,4% 1,8% 1,4% 1,4% 1,3% 1,6%
administratief sepot 0,9% 0,9% 0,8% 0,8% 0,7% 0,8%
OMgeslagen
‘We moeten de ontwikkeling (criminalisering
van de hennepteelt: red.) stoppen.
Het holt de kwaliteit van de rechtsstaat
uit. Zware woorden, maar ze passen hier
absoluut.’
Erik Akerboom. Korpschef politieregio
Brabant Noord en portefeuillehouder
Georganiseerde hennepteelt in de Board
Opsporing.
Blauw, 19 juli 2008
‘Als je ze als lid of leider van een criminele
organisatie voor de rechter brengt, vallen
straffen al een stuk hoger uit. Daarnaast
zal hun vermogen worden afgepakt – dat
komt altijd hard aan. De komende jaren
worden alle schakels die de wietmaffia
gebruikt aangepakt.’
Hoofdofficier arrondissementsparket Den
Bosch,Gerrit van der Burg
De Telegraaf, 2 augustus 2008
‘Als je iemand opbergt en de sleutel van de
gevangeniscel weggooit, kun je net zo goed
de doodstraf weer invoeren.’
Wiene van Hattum, drijvende kracht van het
forum “humane tenuitvoerlegging levenslange
gevangenisstraf”
Trouw, 20 augustus 2008
‘Ik ben wel eens bedreigd door een verdachte
die mij zonder toga niet meer herkende.’
Hanneke Festen, persofficier parket
Amsterdam
Elsevier Thema, augustus 2008
‘Het probleem bij identiteitsfraude is dat
de sporen niet naar de dader maar naar
het slachtoffer leiden.’
Jan Grijpink, adviseur identiteitsfraude
Trouw, 27 augustus 2008
21

22
Eerste verzet
OM-afdoening
Primeur voor parket Amsterdam
Woensdag 27 augustus was een historische dag voor het OM.
De eerste twee verzetten tegen de strafbeschikking stonden op
zitting, mét GPS.
Na drie jaar voorbereiding op de Wet
OM-afdoening, die afgelopen februari in
werking trad, was het vandaag het moment
van de waarheid: de behandeling van de
eerste twee verzetten tegen uitgevaardigde
strafbeschikkingen voor art. 8 WVW-feiten
(rijden onder invloed) stonden gepland op
een politierechterzitting bij de rechtbank
Amsterdam. De CVOM’ers die de verzetten
verwerken en voorbereiden, waren speciaal
naar Amsterdam afgereisd om met eigen
ogen te zien hoe hun voorwerk in de praktijk
zou uitpakken.
Bij beide zaken ging het om een vrouw die
te diep in het glaasje had gekeken. En beiden
beweerden dat het echt maar om twee
glaasjes wijn ging.
Officier van justitie Jacobien Vreekamp
legde eerst nog even uit aan de verdachten
dat het hier ging om een strafbeschikking en
wat het verschil is met de transactie. Omdat
beide vrouwen tijdig in verzet waren gegaan
en hun verzetschrift aan alle wettelijke eisen
had voldaan, werden hun zaken nu aan de
rechter voorgelegd.
Rechter Hans Evers achtte de zaken echter
wettig en overtuigend bewezen, dus de
vrouwen moesten alsnog betalen.
Na de eerste zaak was er even onduidelijkheid
over waar nu de vordering heen moest,
aangezien deze zaak in GPS moet worden
verwerkt. Gelukkig konden de eveneens
op de publieke tribune aanwezige GPSdeskundigen
hier bijstaan. De vordering
werd gemarkeerd als “nog te scannen product”
en aan de griffier gegeven.
Hebben rechter en officier deze eerste
verzetszaak als bijzonder ervaren? ‘Ik heb
nog wel even goed nagekeken hoe het ook
alweer zat allemaal. Het gaat hier bijvoorbeeld
om een oproeping en niet om een
dagvaardig’, blikte Hans Evers terug. Evers
en Vreekamp vroegen zich ook nog even af:
‘Is de persoon die voor je zit nu een verdachte
of een bestrafte?’ “Bestrafte” is geen wettelijke
term, maar wordt binnen OM en ZM
gebruikt om duidelijk te maken dat het hier
gaat om degene aan wie de strafbeschikking
is uitgevaardigd. Maar omdat deze in verzet
is gegaan, wordt de zaak in volle omvang
‘Is de persoon die voor je zit nu
een verdachte of een bestrafte?’
opnieuw bezien en gaat het dus (weer) om
een verdachte.
En het werken met GPS? ‘Ik word normaal
gesproken nooit zo blij van werken met
computers, maar het ging eigenlijk prima.
Ik vind het wel een goed systeem. Je hebt
alles bij de hand en je kunt niets kwijtraken’,
aldus officier Vreekamp.
Tot nu toe zijn meer dan twaalfhonderd
strafbeschikkingen uitgevaardigd en zijn er
ruim dertig verzetsbrieven binnengekomen
bij de CVOM.
Tekst: Manon Nooteboom

24
Handig met gPS
Deze maand:
Wisselwerking met JDS
Bij het beoordelen van zaken is het Justitieel Documentatie
Systeem (JDS) onmisbaar voor het verkrijgen van informatie.
GPS heeft, net als COMPAS, een rechtstreekse verbinding met
JD-online, de digitale toegang tot JDS. Maar GPS biedt een aantal
voordelen in de interactie met JDS.
De voordelen op een rij:
- Unieke persoonsgegevens automatisch
naar JDS
Tijdens de intake, beoordeling en registratie
van een zaak kan de OM-medewerker vanuit
GPS verbinding maken met JD-online.
Hiervoor bevindt zich een knop ‘JDS-web’
onder het tabblad Kwalificatie (zie afbeelding).
Met het indrukken van die knop
stuurt GPS de unieke persoonsgegevens
van de persoon in het dossier naar JDS. De
bevraging van JDS start dan automatisch
met de gegevens die zojuist zijn ingevoerd
in GPS. Het is dus niet meer nodig om de
gegevens opnieuw in te voeren.
- Altijd een actueel uittreksel beschikbaar
Op het moment dat de intake, registratie
en beoordeling van een zaak zijn afgerond,
meldt GPS de zaak aan bij JDS. GPS krijgt
dan een abonnement op het JDS-register
van de persoon in kwestie. Bij elke wijziging
van de inhoud van dat register - bijvoorbeeld
door een statusverandering van
een zaak of het toevoegen van een nieuwe
zaak - ontvangt GPS automatisch een
nieuwe versie van het uittreksel, zonder dat
de medewerker daar om hoeft te vragen.
In GPS is dus altijd een actueel uittreksel
beschikbaar in het digitale dossier, ook al is
de documentatie ouder dan 3 maanden. De
bijgewerkte uittreksels worden als oudere
versies opgeslagen en zijn dus ook later nog
te raadplegen.
‘Persoon niet gevonden’?
Het kan zijn dat een bevraging van JDS voor
persoon X geen resultaat oplevert. Dat kan
vreemd lijken, als je juist X’s zaak beoordeelt.
Er is toch een rechtstreekse verbinding?
Dat klopt. Maar GPS meldt een persoon
pas aan bij JDS als het proces Intakebeoordelen-registratie
voor de zaak is
afgerond en daadwerkelijk een zaak en een
parketnummer zijn aangemaakt.
“Vragen over GPS? Stel ze via:
OMtranet > GPS > Vragen aan GPS.”
JDS-wachtwoord geblokkeerd?
Als het JDS-wachtwoord geblokkeerd is,
kan dat alleen buiten GPS om verholpen
worden. Doorloop dan de volgende stappen:
- Check de account in JD-online. Deze
site is buiten GPS te benaderen (lokaal
applicatiebeheer weet hoe)
- Sluit GPS af
- Laat de account ‘resetten’ door JDS; dit
levert een nieuw wachtwoord op
- Log buiten GPS in op JD-online en wijzig
het wachtwoord
- Vul het nieuwe wachtwoord in in SSA
- Start GPS op en ga naar JD-online.

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Kalender
Tijdens de intake, beoordeling en registratie van een zaak in GPS biedt de knop ‘JDS-web’ in het tabblad
Kwalificatie direct toegang tot JD-Online.
Evenementenkalender
Vrijdag 19 september
Jaarcongres Nederlandse Orde van
Advocaten. Thema: ‘De advocaat: held van
de rechtsstaat’. Theater aan de Parade, Den
Bosch. Meer info: www.advocatenorde.nl
PG Harm Brouwer spreekt tijdens het
ochtendprogramma over: ‘Advocaat en
samenleving. Welke rol speelt de advocaat?
Algemeen belang versus cliëntbelang’.
Vrijdag 19 september
Opening van het nieuwe gebouw van OM
Lelystad in het bijzijn van ondermeer de
burgemeester Margreet Horselenberg van
Lelystad en de Rijksgebouwendienst. PG
Harm Brouwer verricht de openingshandeling.
Maandag 22 september
Hoofdofficier Bernard Streefland van het
arrondissementsparket Alkmaar ontvangt
de Minister en Staatsecretaris van Justitie
van 15:00 tot 17:00 uur in het Veiligheidshuis
te Den Helder.
Maandag 6 oktober
Jaarvergadering Nederlandse Vereniging
voor Rechtspraak. Thema: ‘En niets dan
de waarheid’. La Bonbonnière, Maastricht.
Meer info: www.nvvr.org.
PG Harm Brouwer spreekt tijdens een van
de workshops over: ‘Wanneer stopt de waarheidsvinding?
De problematiek rondom de
herziening ten voordele en de herziening
ten nadele’.
PG Rieke Samson neemt deel aan een
forumdiscussie n.a.v. de resultaten van een
Vrij Nederland-enquête onder de rechterlijke
macht die tijdens de jaarvergadering
bekend worden gemaakt.
Dinsdag 7 oktober
NFI Congres. Thema: ‘Innovaties in forensische
dienstverlening’. NFI, Den Haag.
PG Herman Bolhaar neemt deel aan een
paneldiscussie.
Samenstelling: Thea van der Geest
25

26
VERKEER
Sanctie-oplegging aan vof en/of cv
Gerechtshof Leeuwarden resp. 8 augustus
WAHV 108.004.027 resp. 08/00205 (vof) en
7 augustus 2008 WAHV 108.004.105, resp.
0800283 (cv)
Een gemachtigde in recente WAHV-zaken voert
telkens aan dat een sanctie-oplegging tegen
een handelsnaam als vennootschap onder firma
of commanditaire vennootschap niet kan worden
opgelegd, maar enkel aan natuurlijke en
rechtspersonen. Het OM in eerste aanleg voert
telkens hier tegen aan dat WAHV-beroepen een
analoge toepassing van art. 51, lid 3 van het wetboek
van strafrecht is. Een vof of cv is meer dan
alleen een handelsnaam. Zij is een economische
entiteit, kan ook in het burgerlijk recht als procespartij
optreden, zowel eisend als verwerend,
kan dat ook in het bestuursrecht, terwijl zij ook
voorwerp van strafrechtelijk optreden kan zijn.
Een vof en/of cv kan in het kentekenregister als
kentekenhouder worden opgenomen en kan
zelfs een gemachtigde voor haar laten optreden.
Aansluiting wordt gezocht bij art. 4, leden 1 en
3 van de Handelsregisterwet 1996, waarin de
rechtspersonen, zoals de Europese cv, worden
benoemd die in het handelsregister kunnen
worden ingeschreven. Het hof overweegt onder
verwijzing naar art. 5 WAHV ( oplegging van
WAHV-sanctie aan kentekenhouder) dat uit het
niet-gepubliceerd HR-arrest van 15 maart 1994
(340-93-V) integendeel blijkt dat een door een
-in casu- vof ingesteld beroep in cassatie werd
verworpen. Met een handelsnaam kan niet gelijk
gesteld worden een vof (vgl. Hof Leeuwarden
14 febr. 2008, WAHV 07/01654, LJN:BD0008
en Rechtbank Amsterdam 20 nov. 2007,
LJN:BD0886). Er is, volgens het hof, geen reden
om t.a.v. een cv anders te oordelen. Volgt bevestiging
van de beslissing van de kantonrechter tot
ongegrondverklaring van het beroep.
2 e etage
(Meer) geloofwaardige verklaring van de
verbalisant
Gerechtshof Leeuwarden 25 april 2008 WAHV
07/01704
Op 11 juni 2206 ziet de verbalisant het voertuig
met het kenteken x door rood rijden. De betrokkene
bestrijdt dat dit met genoemd voertuig is
geweest. Dat voertuig behoorde toen tot zijn
bedrijfsvoorraad en kon toen niet op eigen
kracht op de weg rijden vanwege motorschade
en het ontbreken van de achterbumper. Hij heeft
afschriften overgelegd van enkele facturen, die
onder meer betrekking hebben op de aankoop
van een achterbumper voor de betreffende auto
en op de verkoop van de auto nadat deze was
gerepareerd. In het aanvullend PV verklaart
de verbalisant onder meer dat hij een groene
Ford Mondeo door rood zag rijden. Uit de stukken
maakt hij op dat de achterbumper die voor
deze Ford bestemd zou zijn, vijf maanden en
drie dagen na de overtreding is gekocht. Deze
achterbumper zou voor een Ford Mondeo
Hatchback en Sedan zijn. De verbalisant heeft
echter een Ford Mondeo Wagon bekeurd (ook
volgens het kentekenregister). De achterbumper
past niet op een Ford Mondeo Wagon. Het
hof stelt vast dat de betrokkene weliswaar een
aantal omstandigheden heeft aangevoerd die
aanleiding zouden kunnen geven tot twijfel aan
de waarneming van de verbalisant, doch dat hij
geen van die omstandigheden met overtuigend
feitenmateriaal heeft onderbouwd. Daarentegen
wekt het feitenmateriaal dat hij wel heeft overgelegd,
w.o. de factur van een achterbumper
van een ander type auto dan de betreffende
Ford Mondeo Wagon, veeleer twijfel aan de verklaring
van de betrokkene dan aan die van de
verbalisant. Onder deze omstandigheden hecht
het hof doorslaggevend gewicht aan die laatstgenoemde
verklaring. Volgt bevestiging van de
beslissing van de kantonrechter tot ongegrond
verklaring van het beroep.
Terugverwijzing van de zaak naar de officier
van justitie
Gerechtshof Leeuwarden 5 augustus 2008
WAHV 198.004.037, resp. 08/00215
De gemachtigde van de betrokkene voert in
hoger beroep aan dat de zaak (snelheidsovertreding)
ten onrechte niet naar de officier van
justitie is terugverwezen. Het Hof oordeelt, dat
voor terugverwijzing geen plaats is. Op grond
van art. 9 eerste lid, WAHV is hoofdstuk 8 van de
Awb immers niet van toepassing, terwijl uit art.
13 WAHV volgt dat de kantonrechter een beslissing
van de OvJ niet wegens een gebrekkige
motivering dan wel ontoereikende gegevensverzameling
kan vernietigen en terugverwijzen met
het oog op het nemen van een nieuwe beslissing
( vgl. HR 8 juni 1993, LJN:ZC9385, NJ 1994, 157
m. nt. Corstens en VR 1995, 1 m. nt. Vellinga;
zie ook HR 3 nov. 1998, LJN:ZD1448, VR 1999,
89). Volgt bevestiging van de beslissing van de
kantonrechter tot ongegrondverklaring van het
beroep.
Onnodig geluid veroorzaken
Gerechtshof Leeuwarden 29 juli 2008 WAHV
108.003.854 (=08/00032)
De verbalisant verklaarde in het zaakoverzicht
dat hij hoorde dat betrokkene met het voertuig,
dat was voorzien van een sportuitlaat, overdreven
veel gas gaf. De betrokkene ontkent dat er
te veel geluid werd gemaakt, nu er geen meting
heeft plaatsgevonden en de verbalisant op
zijn gehoor is afgegaan. De uitlaat is een standaarduitlaat
met achterdemper die beide officieel
EEG goedgekeurd zijn. Het hof stelt vast dat
onomstreden is, dat de auto was voorzien van
een goedgekeurde uitlaat met achterdemper.
Voor de vaststelling of er sprake is van onnodig
geluid in de zin van art. 57 RVV90 is niet bepalend
of het bij de typegoedkeuring vastgestelde
Deze strip is de laatste in de serie ‘2 e etage’. Strip: Linda van Bruggen

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Verkeer
27
geluidsniveau -in meer of mindere mate- wordt
overschreden. Een en ander volgt reeds uit het
aangehaalde voorbeeld van onnodig geluid in
de Nota van Toelichting op genoemd artikel (het
telkens gas geven bij het stilstaan). Ook bijvoorbeeld
het in een te lage versnelling en daardoor
met een hoger toerental dan gebruikelijk rijden
kan onnodig geluid opleveren, evenals een aan
een goedgekeurd type uitlaat aangebrachte
wijziging, die het geluid -op het gehoor- onnodig
maakt. Dat er geen meting heeft plaatsgevonden
doet hieraan niet af, nu niet aan de orde is de
vraag of geluidsoverlast maar of onnodig geluid
is veroorzaakt. Volgt bevestiging van de beslissing
van de kantonrechter tot ongegrond verklaring
van het beroep.
(Noot JS: vgl. Gerechtshof Leeuwarden 16 juni
2008 WAHV 108.003.442, NJ 1973, 336; VR 1973,
60)
Gehandicaptenparkeerplaats
Gerechtshof Leeuwarden 4 augustus 2008
WAHV 108.004.756 resp. 08/00934
De betrokkene ontkent niet dat zij heeft geparkeerd
op een gehandicaptenparkeerplaats
(art. 26 RVV90- bord E6), maar voert aan dat zij
wist dat de buren voor wie die parkeerplaats
bestemd is, met vakantie waren. Zij had een
dag eerder ook gezien dat er een vuilniszak
over het verkeersbord was geplaatst en zij
verkeerde daardoor in de veronderstelling dat
zij de parkeerplaats gedurende de vakantie
van die buren mocht gebruiken. Nadat haar de
sanctie was opgelegd heeft zij contact gehad
met Stadstoezicht en men heeft haar met grote
stelligheid verteld dat het absoluut is toegestaan
om bij langere afwezigheid een invalidenreserveringsbord
af te dekken. Het hof oordeelt dat
het voor betrokkenes eigen rekening en risico
komt dat zij in de -onjuiste- veronderstelling
verkeerde dat deze uitzondering mogelijk was.
De omstandigheid dat deze -onjuiste- veronderstelling
van de betrokkene mede werd ingegeven
doordat het bord vóórdat de betrokkene de
gedraging verrichtte met een vuilniszak afgedekt
is geweest, doet hieraan volgens het hof niet
af. Immers, nog daargelaten welke betekenis er
mag worden toegekend aan het op deze manier
afdekken van een verkeersbord, niet is gesteld
dat op die vuilniszak enig, mogelijk van bevoegde
zijde afkomstig, opschrift was aangebracht
waaruit evt. zou kunnen worden afgeleid dat het
verbod tijdelijk niet gold. Ook de omstandigheid
dat een medewerker van Stadstoezicht aan de
betrokkene zou hebben meegedeeld dat het op
deze wijze afdekken van een dergelijk bord is
toegestaan, maakt dit oordeel niet anders. De
betrokkene heeft immers eerst met de medewerker
gesproken nádat zij de sanctie opgelegd
heeft gekregen, zodat de -onjuiste- veronderstelling
van de betrokkene niet mede door deze
mededeling kan zijn ontstaan. Volgt bevestiging
van de beslissing van de kantonrechter tot ongegrondverklaring
van het beroep.
Verlopen (?) akte van aanstelling van de
verbalisant
Gerechtshof Leeuwarden 5 augustus 2008
WAHV 108.004.029, resp. 08/00207
De gemachtigde van de betrokkene voert aan
dat de aanstelling van de verbalisant blijkens
de overgelegde akte is verlopen. Het hof constateert
dat de akte van aanstelling -voor zover
hier van belang- vermeldt: “aard dienstverband;
tijdelijk, voor onbepaalde tijd, voor een proeftijd
van één jaar, conform art. 3, lid 2, van het BARP”.
Het Besluit algemene rechtspositie politieambtenaren
(Besluit van 16 maart 1994, laatste wijziging
Stb. 2008, 142) houdt in art. 3, tweede lid,
in, zakelijk weergegeven, dat aanvankelijk een
aanstelling plaats vindt voor een proeftijd van
één jaar. Ingevolge het derde lid van dat artikel
vindt na afloop van de proeftijd aanstelling in
vaste dienst plaats, tenzij tegen een aanstelling
in vaste dienst bedenkingen bestaan. In aanmerking
nemend, dat de verbalisant na afloop
van de proeftijd als politieambtenaar zijn functie
vervult, moet volgens het hof worden aangenomen,
dat die bedenkingen niet hebben bestaan.
Feiten of omstandigheden die een ander licht op
de bevoegdheid van de verbalisant zouden kunnen
werpen zijn niet aangevoerd of anderszins
gebleken. Volgt bevestiging van de beslissing
van de kantonrechter tot ongegrondverklaring
van het beroep.
Gehandicapten parkeerplaats
Gerechtshof Leeuwarden 29 juli 2008 WAHV
1008.003.981 (=08/00159)
De betrokkene ontkent niet dat hij zonder vergunning
op de gehandicapten parkeerplaats
heeft geparkeerd, maar wenst een matiging van
de sanctie. Buiten de aangegeven tijden mag
de gereserveerde parkeerplaats door andere
gehandicapten worden gebruikt. De betrokkene
verleent mantelzorg aan een mevrouw
op een nabijgelegen adres. Met toestemming,
voorzien van de gehandicaptenparkeerkaart
en een bezoekerskaart, alsmede een papier
met formaat A5 met daarop de tekst van het
bezoekadres, ontving hij tóch een sanctie. Het
hof overweegt dat het recht op het gebruik van
een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats
niet overdraagbaar is aan derden. De betrokkene
kan geen rechten ontlenen aan de door de
vergunninghouder verleende toestemming voor
het gebruik van haar parkeerplaats. Volgt bevestiging
van de beslissing van de kantonrechter tot
ongegrond verklaring van het beroep.
Ontbreken van opsporingsbevoegdheid,
resp. onderlinge communicatie
Gerechtshof Leeuwarden 7 augustus 2008
WAHV 108.004.260, resp. 08/00438
De gemachtigde van de betrokkene voert aan
dat de opsporingsbevoegdheid van de verbalisant
ontbreekt, nu zijn bevoegdheid zich niet uitstrekt
tot “de”, d.w.z. “alle” strafbare feiten van de
WVW94, de Provinciewet, of de Gemeentewet.
Voorts dient, naar de mening van de gemachtigde
van de betrokkene, in een geval waarin
meerdere verbalisanten zijn betrokken onderzocht
te worden hoe de communicatie tussen
hen is verlopen.
Het hof overweegt dat uit de wetsgeschiedenis
blijkt van de wil van de wetgever om het toezicht
op de WAHV-naleving parallel te laten lopen met
de opsporing op het gebied van het verkeer (vgl.
MvT, TK 1987/1988, nr. 3, pag. 36 t/m 38 en NvT
bij BAHV, Stb. 1994, 614, pag. 8/9). De opvatting
van de gemachtigde van de betrokkene dat een
opsporingsambtenaar met beperkte opsporingsbevoegdheid
op het gebied van de WVW94 niet
bevoegd zou zijn tot het toezicht op de naleving
van de WAHV voor zover zijn opsporingsbevoegdheid
strekt, berust op een met het uitgangspunt
van de wetgever strijdige lezing van
de tekst van art. 2, lid 2 aanhef en onder a. resp.
onder b. van het BAHV door ‘de” bij of krachtens
de in dat artikellid genoemde wetten te lezen als
‘alle’, zonder daarbij acht te slaan op de in art.
142, tweede lid van het wetboek van strafvordering
vermelde restrictie. Volgt bevestiging van de
beslissing van de kantonrechter tot ongegrondverklaring
van het beroep.
Tekst: Koos Spee,
Bureau Verkeershandhaving OM.
Voor complete teksten, bel 0346-333310