Veer 5 juist - VGK

26° jaargang, Maart 2008-2009
Willy Claes en Peter Verlinden over Rwanda
Op maandag 4 mei kwam zo'n 200 man afgezakt naar auditorium E, om de
laatste debatactiviteit van de V.G.K. van dit academiejaar bij te wonen.
Niemand minder dan Willy Claes, voormalig minister van Buitenlandse Zaken,
voormalig secretaris-generaal van de NAVO en huidig Minister van Staat, kwam
praten over de genocide in Rwanda in 1994 - “voor het eerst in 15 jaar”. VRTjournalist
Peter Verlinden, die zelf geëxcommuniceerd is uit het land,
interviewde Claes met kennis van zaken, en zorgde af en toe voor een aantal
pertinente vragen en leuke anekdotes.
Voor zij die het niet weten: de genocide in Rwanda in 1994, waarbij 10
Belgische VN-blauwhelmen het leven lieten naast honderdduizenden
Rwandezen (sommige cijfers gaan zelfs tot 1,1 miljoen doden), voltrok zich op
zo'n 100 dagen en de rol van België is nooit onbesproken geweest in het
dossier. In de nasleep van de burgeroorlog, waarbij het Front Patriotique
Rwandais van militieleider Kagame (de huidige president) met steun van
Oeganda het land was geïnfilteerd, waren eerder al de Arusha akkoorden
gesloten (1993). Bij deze akkoorden was er een regering van nationale eenheid
gevormd, maar de hoop op een oplossing was klein - zoals ze in Claes' ogen nog
steeds klein is. Claes had als toenmalig Belgisch minister van Buitenlandse
Zaken zijn rol in het tot stand komen van deze akkoorden, samen met de
Fransen: zij hadden immers tamelijk wat expertise op het gebied van (Centraal-
) Afrikaanse aangelegenheden.
De eeuwige spanning ex-kolonie vs. -kolonisator was op dit punt niet
onbelangrijk, en ook in de vele jaren ervoor waarin België een belangrijke rol in
het vredesproces had gespeeld: de socialisten, Claes op kop, vonden immers
dat een ex-kolonisator zich best zo ver mogelijk van zijn vroegere kolonie
weghield, om bewuste manipulatie en beïnvloeding van het land en de
gebeurtenissen daar te vermijden. De christen-democraten, met
defensieminister Leo Delcroix, vonden het de morele plicht om in te grijpen, of
het nu over een ex-kolonie ging, dan wel een ander land. Het werd, onder VNdruk
in de persoon van toenmalig secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali,
de laatste optie. Om het vredesproces te overzien, werden Belgische VNblauwhelmen
gestuurd.
Het mislukte vredesproces culmineerde uiteindelijk op 6 april 1994: het
vliegtuig dat de Rwandese president Habyarimana en de Burundese Hutupresident
Ntaryamira vervoerde, werd neergeschoten en beide prominenten
stierven. De zwarte doos van het vliegtuig is overigens nooit opgedoken.
66 www.vgkgent.be Het Veer