Verbintenissenrecht examenvragen - Sofia

van de ene partij t.o.v. de andere geregeld. Meerbepaald wordt de schadelast van de schuldenaar naar de schuldeiser
verschoven, of andersom.
- kan worden omschreven als een contractueel beding waarbij een partij zich geheel of gedeeltelijk vrijstelt vd
contractuele of de buitencontractuele aansprakelijkheid die op haar rust.
Vrijwaringsbeding
- Hierbij verbindt 1 vd partijen zich ertoe om in te staan voor de financiële gevolgen vd aansprakelijkheid die de
wederpartij tov derden zou kunnen oplopen.
- Bij een exoneratiebeding wordt de schadelast vd SA naar de SE verschoven, terwijl bij een vrijwaringsbeding niet
wordt geraakt aan de aansprakelijkheid vd SA jegens de SE, maar het financiële risico ervan op een derde wordt
afgewenteld.
43. Geoorloofdheid / geldigheid van exoneratiebedingen
1) Principiële geoorloofdheid
- Naar Belgisch recht zijn exoneratieclausules principieel geoorloofd en dit geldt zowel voor de contractuele (want
wilsautonomie en contractvrijheid) als voor de buitencontractuele aansprakelijkheid (want de regels vd BCA, art. 1382
ev zijn niet van openbare orde).
- Onder voorbehoud vd hierna te bespreken beperkingen, geldt de principiële geldigheid van exoneratieclausules
ongeacht de aard vd schade en in het bijzonder zowel voor zaakschade als voor lichamelijke schade.
• Sinds geruime tijd is er rechtsleer die ervoor pleit om exoneratieclausules als ongeoorloofd aan te merken in
zoverre zij de vergoeding bij lichamelijke schade uitsluiten of beperken.
- Sinds Cass. 25 september 1959 zijn er in het gemene recht 3 uitzonderingen op de principiële geoorloofdheid van
exoneratieclausules. (arrest 36)
2) Gemeenrechtelijke uitzonderingen
a. Bijzondere wetsbepalingen van dwingend recht of van openbare orde die exoneratieclausules verbieden of aan
bepaalde beperkingen onderwerpen
- Bv art. 1954ter; 1792 en 2270 BW
b. Exoneratieclausules die de schuldenaar vrijstellen van aansprakelijkheid voor zijn persoonlijke opzettelijke fout
- Algemeen wordt aangenomen dat een SA zich niet mag vrijstellen van zijn aanspr voor zijn eigen opzettelijke fout.
- Sommige auteurs omschrijven de opzettelijke fout als de bewuste, gewilde miskenning van een verplichting waartoe
iemand gehouden is, hetzij krachtens een contractuele verb hetzij, op het buitencontractuele vlak, krachtens een
rechtsnorm die een welomschreven gebod of verbod oplegt of krachtens de algemene zorgvuldigheidsnorm. (deze
opvatting verdient de voorkeur)
• In deze zienswijze is het niet nodig dat ook de schadelijke gevolgen vd contractuele wanprestatie of de
buitencontractuele fout gewild waren.
• Cass heeft zich inzake exoneratiebedingen voor de contractuele aansprakelijkheid nog niet ondubbelzinnig
uitgesproken over het begrip “opzettelijke fout”. Maar inzake arbeidsongevallen heeft het zich aangesloten bij de
hierboven genoemde opvatting.
- Het verdient de voorkeur om de juridische grondslag vd ongeoorloofdheid van exoneratiebedingen voor een eigen
opzettelijke fout te zoeken in art. 6 en 1131 BW.
- Een beding dat zou toestaan een ander opzettelijk schade te berokkenen of een opgenomen verbintenis wetens en
willens niet na te komen, is immers in strijd met de openbare orde en de goede zeden en kan gn gevolg hebben.
- Cass.: Een contractuele SA kan wel geldig zijn aansprakelijkheid beperken of uitsluiten voor zijn persoonlijke zware
fout of de zware fout van zijn aangestelden.
- Cass.: Een contractuele SA kan wel geldig zijn aansprakelijkheid beperken of uitsluiten voor de zware fout en zelfs de
opzettelijke fout van zijn aangestelden.
c. Exoneratieclausules die iedere zin of betekenis ontnemen aan de aard van het door de partijen beoogde contract
- Bv. Bij een parkingcontract, het gaat om een contract van bewaargeving, de exploitant vd pakeergarage stelt zich vrij
van zijn aansprakelijkheid voor diefstal en beschadiging vh in bewaring genomen voertuig, maar dit exoneratiebeding
ontneemt iedere zin en betekenis aan het contract en is bijgevolg nietig.
- Aanbevolen om art. 6 en 1131 BW als juridische grondslag te nemen. Het is dus strijdig met de openbare orde en moet
als nietig worden aangemerkt, het exoneratiebeding dat iedere betekenis ontneemt aan de aard vh contract dat de
partijen beoogden tot stand te brengen.
Alexander Tanguy 2010-2011 32