Courant 95: Figure it out - VTi

Mariés de la tour Eiffel (2005) van Jean Cocteau
en Le bureau des histoires (2009), gaan uit van een
wisselwerking tussen schaduwfiguren en acteurs.
het théâtre des 4 mains wordt in 1982 in Brussel
opgericht door Benoît de leu de Cécil en Marieodile
dupuis, twee studenten van het institut des
arts de diffusion (iad). het gezelschap vestigt
zich in 1989 in Beauvechain, waar het een permanente
werking start en over een theaterzaal kan
beschikken. in de eerste plaats maakt het gezelschap
voorstellingen met handpoppen. regelmatig
zien nieuwe professionele voorstellingen het licht,
waarbij de gebruikte speltechnieken steeds diverser
worden. in 1984 vindt de creatie plaats van
een eerste voorstelling, Crac dans le sac, waaraan
experts suzanne Gohy en Jean Gerardy hun welwillende
steun geven. daarna volgen producties
als Pipandor naar Carlo Gozzi (1987), Renard le
Renart (1990), Charlie et la Chocolaterie, een bewerking
voor handpoppen van de beroemde roman
van roald dahl (1993), L’Oppossum (1995),
Bolu, waaraan een televisiefilm wordt gewijd
(1998) en Simon la fièvre, eveneens een voorstelling
met handpoppen (2002). de voorstelling uit
2003, Binbin, zorgt voor een keerpunt in de werking
van het théâtre des 4 mains. het hoofdpersonage
wordt vertolkt door een acteur die beweegt
in het lichaam van een levensgrote pop. het resultaat
doet denken aan de figuren uit bepaalde televisie-uitzendingen
voor kinderen. Wellicht is deze
artistieke keuze niet toevallig: naast voorstellingen
in zijn eigen zaal en op tournee, werkt het théâtre
des 4 mains van 1995 tot eind 2009 immers samen
met de rtBf voor de uitzending Ici-Babla. in
2007 start het gezelschap een samenwerking met
theater froe froe. samen maken ze de voorstelling
Avaar, een Waals-Vlaamse bewerking van L’avare
van Molière.
in 1997 wordt een nieuwe theaterploeg geboren,
le Canard noir. die maakt poppentheater aan
de hand van de meest uiteenlopende technieken
en objecten: Tarte aux puces, Made in China, La
malédiction de Camberwell en Ranelot et Buffolet.
telkens staat annick Walachniewicz in voor het
decor en voor de creatie van de poppen.
Met het gezelschap dat ze in 1984 opricht, de
Compagnie Gare Centrale, creëert agnès limbos
11 producties, waarin ze stap voor stap haar artistieke
zoektocht uitstippelt. haar aandacht gaat
hoofdzakelijk naar het objecttheater en naar de
rol van de acteur-poppenspeler. op het podium
is de onvoorwaardelijke présence van de actrice
doorslaggevend. de voorwerpen staan ten dienste
van het verhaal en het spel. Ze hebben een
begeleidende rol. Ze geven het theatergebeuren
een poëtische en metaforische dimensie en prikkelen
de verbeelding van zowel actrice als publiek.
sinds 2004 deelt de Compagnie Gare Centrale
haar ervaring met jonge regisseurs: ter vervolmaking
van hun artistieke zoektocht kunnen ze workshops
volgen, gebruik maken van het atelier, artistieke
follow-up genieten, enzovoort. Zo komen er
samenwerkingen tot stand met de squattages poétiques,
de Compagnie Karyatides, en met jonge
kunstenaars als isabelle darras, Julie tenret, Marie
delhaye en Karine Birgé.
sinds 1986 maakt alain Moreau van le tof théâtre
voorstellingen waarin zowel objecten als figuren
een rol spelen. als aanhanger van een ‘beperkt
realisme’ perverteert het tof théâtre de traditionele
speltechnieken en maakt het de poppenspeler en
zijn spel zichtbaar. het gaat meestal om voorstellingen
zonder woorden die voor een breed publiek
zijn opgevat: Le Tour du bloc, Fritkot, Camping sauvage,
Cabane, Sur la Dune. daarnaast verrast het
tof théâtre zijn publiek ook op straat.
sommige kindertheatergezelschappen werken
slechts sporadisch met poppen. dat is het geval
voor het théâtre de Galafronie, het théâtre du Papyrus
en het théâtre du léviathan.
Cie sac à dos, in 1990 door Patrick huysman
opgericht, maakt voorstellingen gestoeld op nonverbale
communicatie. Maskers en figuren drukken
de artistieke boodschap uit. Cie sac à dos creeert
Mémoires d'un arbre in 1996, Drôle d’ami in
2000, Faits divers in 2004, en The Wild Thing in
2008.
een aantal gezelschappen neemt afstand van de
traditionele, figuratieve draadpop, om te werken
met alternatieve figuren, die ze bijvoorbeeld uit recyclagemateriaal
vervaardigen. opvallend zijn de
experimentele poppen van les Zerkiens, een jong
gezelschap dat in 2000 werd opgericht en zich
aan vernieuwende visuele technieken waagt.
Vandaag telt franstalig België meer dan veertig
amateur- en semiprofessionele gezelschappen die
af en toe poppen in hun voorstellingen verwerken.
daarnaast werken er bijna veertig professionele
gezelschappen, die onderling verschillen al naargelang
ze al dan niet over een eigen, vaste zaal
beschikken, ze al dan niet subsidies ontvangen, en
ze deze of gene soort (of soorten) poppen aanwenden.
in het algemeen gaan de gezelschappen
met hun producties op tournee: voor schoolkinderen
tijdens de schooluren en voor het brede publiek
in culturele centra en theaterzalen.
Veel professionele gezelschappen nemen dankzij
de kwaliteit van hun producties een belangrijke
plaats in op de internationale kunstscène.
de professionalisering van het poppentheater voor
kinderen heeft bijgedragen tot de ontvoogding van
de draadpop en tot de verruiming van het theatrale
kader waarin hij optreedt. sommige gezelschappen
ervaren deze verruiming als het einde van de
mise en boîte, anderen voelen de noodzaak om
van nieuwe ruimtelijke inzichten te vertrekken. Veel
gezelschappen hebben aanpassingen gedaan
aan de speelruimte en presenteren een onconventionele
scenografie, die van de grootste kwaliteit en
afwerking getuigt. technologische ontwikkelingen
31 >> naar de inhoudstafel
Figure it out