Courant 84 - VTi

Het meest populaire voorbeeld blijft natuurlijk het fluorescerende
konijn Alba van kunstenaar-wetenschapper
Eduardo Kac. Hij liet het gen van een lichtgevende kwal
inbrengen in de bevruchte eicel van een konijn, en
creëerde op deze manier een nieuwe diersoort: een konijn
dat licht geeft in het donker. De ‘GFP Bunny’ is een
kunstwerk dat de grenzen tussen kunst, wetenschap en
hedendaagse mythologie doorbreekt, en de hele presentatiepraktijk
van de kunstwereld overhoop gooit. Kac
beweert zelf op zijn website:
‘Organisms created in the context of transgenic art can
be taken home by the public to be grown in the backyard
or raised as human companions. With at least one
endangered species becoming extinct every day, I sug -
gest that artists can contribute to increase global bio -
diversity by inventing new life forms... Ethical concerns
are paramount in any artwork, and they become more
crucial than ever in the context of bio art.’
(Kac 1998)
Een andere artiest, Brandon Ballangée, heeft niets meer
tentoon te stellen dan een barakje met cijfermateriaal,
grafieken, en een paar miezerige petrischaaltjes, maar
zijn doel is om het fenotype van een uitgestorven diersoort,
een bepaald soort Afrikaanse kikker, opnieuw tot
leven te brengen. Zijn onderzoek is wetenschappelijk
onderbouwd, en stelt nieuwe vragen bij het performatief
begrip ‘re-enactment’, de kunstenaar als creator, en de
menselijke conditie in post-biologische tijden.
Deze monsterlijke kunst is onplaatsbaar, in de eerste
plaats al omdat het niet zo duidelijk is waar de artistieke
act nu precies plaats vindt. Een kunstwerk als Alba
bouwt voort op reeds bestaande labo-experimenten, maar
plaatst dit particuliere konijn opeens in het voetlicht.
En door die keuze lopen alle discours opeens spaak: het
konijn mag van de wetenschappers niet uit de laboruimte
worden gehaald, Kac’ eigen socialisatietheorie wil dat
het konijn in zijn eigen huiselijke omgeving wordt opgevoed
(omdat dit mensen naar zijn eigen mening zou doen
wennen aan de aanwezigheid, aaibaarheid en wenselijkheid
van transgene creaties), en de kunstkritiek kan het
werk niet echt plaatsen. Het is opvallend dat het werk
van de bio-artiesten vaak vooral een ethisch discours
aanvuurt, maar weinig zoden aan de dijk zet voor nieuwe
artistieke inzichten.
Zeker is dat de moistmedia een stap zetten uit de
artistieke cocon, en hun plaats opeisen midden in de
wereld. Voor deze groep geldt ook wel dat de bovenlaag
geniet van een immense mediagenieke populariteit, wat
van de meeste monsterproducenten niet kan worden
beweerd. Zeker is ook dat monsterkunst niet kan zonder
discussie, een nieuwe vorm van discoursvorming, en dat
is ook de grote waarde van dit soort kunst.
13