Burgzand - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Voorwoord
3
—
Voor u ligt een bijzonder en rijk geïllustreerd
boek over onderwaterarcheologie op de Rede
van Texel en in het bijzonder het project ‘Waardestellende
onderzoeken in de westelijke Waddenzee
(Burgzand)’. Het boek is geschreven door
Arent Vos, die op Texel en daarbuiten wordt gewaardeerd
om zijn maritieme kennis en
scheepsarcheologische ervaring. Van deze kennis
en ervaring kan men nu deelgenoot worden.
Over dit project is vaker bericht, maar meestal
per afzonderlijk wrak. Het uitgebreide onderzoek
naar twaalf wrakken is nu als geheel gebundeld.
Het bestaat uit materiaal dat de afgelopen
jaren verzameld is door Arent Vos en de
medewerkers van zijn Professioneel Archeologisch
Duikteam. Het boek is primair bedoeld
voor onderzoekers, beleidsmakers en beheerders,
maar is ook voor een groot publiek toegankelijk
en leesbaar.
Tussen Kaap Skil (voorheen het Maritiem & Jutters
Museum), de Texelse duikers en het RCE Lelystad
(het voormalige Nederlands Instituut voor
Scheeps- en onderwaterArcheologie, NISA) bestaan
al decennialang banden. Vanaf 1985 heeft
het NISA op Texel gewerkt en is er een aantal
scheepswrakken onderzocht op de Wadden- en
de Noordzee. In de periode 1987 tot en met 1989
werd zelfs een aantal gebouwen op het museumterrein
gebruikt als werkbasis en om er te bivakkeren
gedurende de archeologische duikseizoenen.
En al die tijd was Arent Vos betrokken
bij het archeologisch veldwerk onder water, vanaf
1996 als hoofd duikteam.
Dit boek verschijnt op het juiste moment. Na jaren
van voorbereiding is onlangs de uitbreiding
van het museum geopend: een nieuw entreegebouw
met twee tentoonstellingen over de Rede
van Texel en de archeologie onder water; twee
thema’s die niet alleen voor Texel van belang
zijn, maar ook voor de nationale en internationale
maritieme geschiedenis.
In dit boek wordt uitgebreid ingegaan op de
Rede van Texel en het unieke historische karakter
van Texel en de Waddenzee. Over de Rede
van Texel is tot nog toe weinig gepubliceerd. In
het boek worden primaire vragen gesteld: wanneer
werd het gebied eigenlijk bevaarbaar? Hoe
werd het gebied door de scheepvaart gebruikt
en waar werd geankerd? Hoe veilig was het? En
hoeveel scheepswrakken zijn er?
Met de uitbreiding van het museum is er nu eindelijk
letterlijk plaats om de maritieme archeologie
de aandacht te geven die zij verdient. In de
tentoonstelling worden objecten uit de museumcollectie
getoond, aangevuld met bruiklenen
van de Texelse duikers en het RCE. Het boek
geeft informatie over de context waarin de objecten
gevonden zijn. Het zal jong en oud
nieuwsgierig maken naar de verborgen schatten
die op de zeebodem liggen. Wat leren we ervan?
Wat kunnen we met die kennis doen en hoe krijgen
we die kennis boven water? Overigens heeft
Arent Vos actief geparticipeerd in de uitwerking
van de tentoonstellingen.
Het boek toont het algemene belang van de maritieme
archeologie aan. En benadrukt de noodzaak
om verder te gaan met het onderzoek en de
uitwerking van de resultaten ervan. Dit werk is
onmisbaar voor het onderzoek in het Waddengebied
en ver daarbuiten, maar het maakt ook
duidelijk dat natuurlijke processen een ernstige
bedreiging kunnen vormen voor de wrakken op
de zeebodem. Daarnaast kan de publicatie een
bijdrage leveren aan het beleid van de gemeente
Texel voor het behoud en beheer van de archeologie
onder water binnen de gemeentelijke grenzen.
Hopelijk leidt dit boek tot hernieuwde aandacht
voor de maritieme archeologie in al haar
facetten.
Esther Bánki
Directeur Kaap Skil 1
1 Tot begin 2012 heette ‘Kaap Skil’ het
‘Maritiem & Jutters Museum’. In dit boek
is de oude naam nog gehanteerd. Het
bezoekadres is Heemskerckstraat 9, 1792
AA, te Oudeschild op Texel. In dit
museum zijn veel opgedoken objecten te
zien, onder andere ook uit de hier
beschreven wrakken.