Burgzand - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

49
—
Stranding dreigt: de masten worden gekapt44
Generaal Hendrick Brouwer (1580/81-1643)
had een lange carrière achter de rug bij de
VOC. Hij was daar onder meer ontdekker van
de ‘Brouwersroute’ naar Indië (1610), bewindhebber
van de Kamer Amsterdam (1616-1632)
en Gouverneur-Generaal in Batavia (1632-
1636). In 1642-43 leidde hij een reis in dienst
van de WIC. Zijn opdracht was de stad Valdivia
in Chili in bezit te nemen en er een permanente
basis voor de WIC te vestigen. Tijdens deze
tocht werd een derde, veiliger passage om
Kaap Hoorn ontdekt, oost om Stateneiland.
Naast Straat Magelhaen en Straat Le Maire
was er nu ook de Brouwers Golf.
9 Mei 1643 ging zijn vloot ten anker in een baai
bij Chiloe in Chili. Daar men harde noordelijke
winden ondervond, werd “besloten te trachten
de schepen te vertuien op niet minder dan
zeven vadem bij zo goed mogelijke beschutting
en hougrond.” Brouwer lag in de baai met
de schepen Amsterdam, Eendracht, Vlissingen en
het jacht Dolphijn. De dagen daarop kreeg men
te kampen met harde stormen, kwam de Vlissingen
in ernstige problemen en moesten rigoureuze
maatregelen worden genomen om
dat schip te behouden. De volgende fragmenten
zijn afkomstig uit het ‘Journael’, gehouden
door Johan van Loon, commies aan boord van
Brouwers admiraalschip Amsterdam: “10 mei.
Er woei een vliegende storm met holle zee zodat
lucht en water niet waren te onderscheiden.
Om niet door krabben van het anker aan
de lager wal te raken […], waar wij maar een
kanonschot van verwijderd waren, lieten wij
nog een anker vallen. De Vlissingen en Eendracht,
die al wat waren verdreven, deden hetzelfde.
[…] Merkten, dat het anker van de Vlissingen
nog steeds krabde. Met een kanonschot
en de vlag in sjouw, gaf hij aan in grote nood
te zijn. […] Kort daarna zagen wij met droefheid
dat de grote mast van de Vlissingen overboord
ging. Tegen de avond kalmeerde het
wat […] en wij vernamen dat de Vlissingen voor
vier ankers verdrijvend, heeft moeten besluiten
zijn grote mast te kappen, een “halve
manshoogte boven dek. […] Met onze hulp
raakte de Vlissingen weer vrij van de wal en ankerde
op omstreeks een musketschot afstand
van ons in zeven vaam water.”
Het onweer hield aan en drie dagen later raakte
de Vlissingen opnieuw in de problemen: “13
mei. De afgelopen nacht kregen we weer extreem
harde storm […]. We bemerkten met
droefheid hoe het schip Vlissingen voortdurend
vuursein gaf. We vreesden dat hij weer van
zijn ankers geslagen was en in nood verkeerde.
’s Morgens bij het dag worden zagen we,
dat de Vlissingen heel dicht bij de wal was gekomen
en zijn fokkemast had gekapt. […] Hij
had achter twee ankers vertuid gelegen. Toen
het touw van het tuianker was gebroken, hadden
ze het plechtanker laten vallen toen ze in
te ondiep water kwamen en op een klip gestoten
hadden. […] In die ellendige situatie waren
ze op slechts een scheepslengte van de wal
gekomen en hadden de fokkemast gekapt om
lijf, schip en goed te behouden. […] Omdat de
gruwelijke vallende winden ons bang maakten
en ons in gevaar brachten, stelden we onze
ra’s langsscheeps om de windvang te doen
afnemen. We maakten ons grote zorgen hoe
we ons verder moesten redden.”
Van de Rede van Texel zijn dergelijke gedetailleerde
ooggetuigenverslagen niet bekend,
maar daar hebben zich zonder twijfel vergelijkbare
taferelen afgespeeld! (zie kadertekst
op p. 50).
44 Gebaseerd op Van Rooij 2007.
De transcripties zijn hertaald.