Magazine - Hendrik-Ido-Ambacht

Hendrik-Ido-Ambacht
4
1000-1300
is niet van gisteren
Eerste ontginning van de Zwijndrechtse
Waard o.a. door monniken
van Sint Paulus Abdij te Utrecht.
De quade en gemene volgerlanden
In 1332 gaf Graaf Willem III van Holland delen van de Zwijndrechtse waard uit
aan enkele ambachtsheren. In ruil daarvoor betaalden zij mee aan het bedijken van
dit laaggelegen land. De landerijen bestonden voor een deel uit vruchtbare akkers
en weilanden, maar ook uit minder goede gronden: de ’volgerlanden’. Een lijn (de
Langeweg) verdeelde de waard in twee stukken. Iedere deelnemer kreeg een stuk
vruchtbare grond, het Hoofdland, en een stuk slechte grond: het ‘quade’ deel ofwel
de volgerlanden. Deze slechte gronden lagen in het oostelijke deel van de waard.
De allerslechtste stukken werden de ‘gemene’ volgerlanden genoemd.
14 e 15 e
Van veen tot steen
Door de vele overstromingen op de laaggelegen
‘quade’ en ‘gemene’ volgerlanden bleef
een laag zeer vruchtbare klei achter. Deze klei
was geschikt voor landbouw, maar werd ook
gebruikt voor de productie van bakstenen en
zout. Vanaf de 15e eeuw ontstond er zoutwinningsindustrie
langs de dijk. De bevolking
verbrandde de met zeewater doordrenkte
veengrond tot as. Deze as werd vervolgens in
grote kookketels gezuiverd tot zout. Van de
rivierklei werden stenen gebakken.
Repelen, roten, braken, zwingelen en opmaken
In Ambacht verwerkt rond 1817 een kwart van de bevolking - inclusief vrouwen en kinderen - vlas voor linnen.
Het vlas werd ‘gerepeld’ met een soort kam, de repel, om het vlas van de zaaddozen te ontdoen. Daarna legde
men het vlas in de Waal om te ‘roten’. Dit hield in dat de vezels van het vlas van elkaar werden geweekt. Vervolgens
kwam het ‘braken’ - het vlas werd gebroken -, het ‘zwingelen’, - het vlas van stengeldelen ontdoen - en
het ‘opmaken’ - het vlas in tweeën vouwen en opbinden. Romantisch was het werken in de vlasteelt niet; een
dertienjarige jongen verdiende 12 cent voor 11 uur werken en het sterftecijfer lag bij de vlasverwerkers vijftig
procent hoger dan normaal. De sociale- en hygiënische omstandigheden werden pas aan het einde van de 19e
en het begin van de 20e eeuw beter met de invoering van diverse wetten en de opkomst van de industrialisatie
van de vlasverwerking.
1896
1855
1936
A16 gereed.
19 e
Frank Rijsdijk koopt een terrein langs de Rietbaan, een kreek
van de Noord, om hier een scheepssloperij te beginnen.
Fusie van Sandelingenambacht met Hendrik-Ido-Schildsmankinderen-Ambacht-en-de-Oostendam
tot Hendrik-Ido-Ambacht.
Bakermat van de Nederlandse scheepssloperij
In Nederland is de scheepssloperij ontstaan aan de rivier de Noord in Hendrik-Ido-Ambacht. Dit begon met
een oud ijzerhandeltje van Frank en Arie Rijsdijk. Het eerste object dat ze kochten om te slopen, was een
oude baggermolen. Al snel volgde een scheepssloperij aan de Rietbaan. Belangrijk voor de ontwikkeling van
de sloperij was een groot internationaal sloopprogramma van verouderde oorlogsschepen uit 1911. Vooral
Duitsland werd een grote afnemer van schroot uit Hendrik-Ido-Ambacht. Internationaal stond Hendrik-Ido-
Ambacht heel lang bekend als het scheepskerkhof. Als een schip afgeschreven was, ging het naar ‘Ambacht’.
1991
Tunnel onder de Noord (A15).
De Vinex-locatie
In 2000 werd de eerste steen gelegd in
De Volgerlanden, een 120 hectare grote
Vinex-locatie, gelegen op het grensgebied
tussen Hendrik-Ido-Ambacht en
Zwijndrecht. Ooit was het volgerland een
slecht stuk grond dat men in 1331 cadeau
kreeg bij een vruchtbare akker. Maar het
volgerland bleek beter dan gedacht en de
1939
locatie floreerde lang als tuinbouwgebied.
Brug over de Noord naar Alblasserdam.
Begin jaren negentig werd De Volgerlanden
aangewezen als Vinex-locatie. De
gefaseerde aanleg van een grootschalige,
4.800 woningen tellende nieuwbouwwijk
markeert een omvangrijke landschappelijke
transformatie.
2000
Eerste steen wordt gelegd in
Vinex-locatie De Volgerlanden.
20 e 21 e
5