OnderwijsInnovatie - Jacob van Kokswijk

BOX 4: DE ESSENTIE VAN PPS
beslissing
de
competentie
uitlokken gedrag
uitvoering
van een taak
JA
voldoende bewijs?
NEE
opslag
nieuwe taak aanbieden
scoringsregel
beoordelingsportfolio
beoordelingsaspecten
indicatoren
sen die een breed scala aan beroepstaken
kunnen uitvoeren. Zo moet een
beginnend timmerman in de bouw allerlei
constructies kunnen maken en
monteren onder uiteenlopende omstandigheden
(nieuwbouw, renovatie,
in een bewoond huis, met strikte voorschriften
voor materiaalkeuze of juist
met grote vrijheid, onder tijdsdruk, alleen
werkend of in teamverband, enz.).
De constructies en de omstandigheden
waaronder die gemaakt moeten
worden,kunnen gecombineerd worden
in een groot aantal taken die aanzienlijk
van elkaar kunnen verschillen. Die
verschillen zijn soms zo groot dat de
prestatie op de ene taak weinig of
niets zegt over de mogelijke prestaties
op andere taken.Veel en inhoudelijk
verschillende taken aanbieden is daarom
geboden. De centrale vraag in deze
paragraaf is: hoe kunnen de prestaties
op al die verschillende taken, gemeten
met verschillende assessmentmethodes
(methodemix), zinvol samengevat
worden met het oog op het nemen van
een beslissing over de betreffende competentie?
Daartoe heeft de Citogroep
het Protocol Portfolio Scoring (PPS) ontwikkeld.
PPS is een voorschrift om op
systematische wijze een dossier met
bewijzen (vandaar de term portfolio)
classificeren
en scoren
observatie
waargenomen
(resultaat van)
gedrag
aan te leggen en te scoren met het oog
op het nemen van beslissingen over
competenties. Onder een bewijs wordt
verstaan:elke prestatie van een persoon
die tot stand is gekomen onder door de
opleiding vastgestelde voorwaarden en
beoordeeld kan worden met één of
meer van de beoordelingsaspecten die
samen de betreffende competentie
operationaliseren. Box 4 geeft schematisch
weer wat PPS behelst: een procedure
om prestaties op een gestandaardiseerde
manier te beoordelen en zo
het bewijs op te bouwen dat de betreffende
competentie verworven is. In de
rest van deze paragraaf zullen de belangrijkste
kenmerken van PPS worden
toegelicht.
Beoordelingsportfolio
Het is belangrijk om hier op te merken
dat het begrip portfolio binnen PPS
een andere invulling heeft gekregen
dan in de meeste andere toepassingen
binnen het beroepsonderwijs. Algemeen
wordt het portfolio beschouwd
als een instrument in handen van studenten.
Het is hun eigendom en zij
mogen bepalen wat erin komt. Dit kan
ertoe leiden dat er bewijsstukken in
het portfolio worden opgenomen die
eigenlijk geen geldig bewijs zijn.
PPS schrijft daarom voor dat er pas van
een bewijsstuk gesproken kan worden
als:
_ de prestatie met zekerheid toegeschreven
kan worden aan de eigenaar
van het portfolio;
_ de prestatie geleverd is onder de assessmentcondities
die door de opleiding
bepaald zijn;
_ de prestatie in verband gebracht kan
worden met de betreffende competentie.
De eerstgenoemde eis spreekt voor
zich. Pronken met de veren van een
ander is niet toegestaan. Dit betekent
overigens niet dat prestaties die buiten
de verantwoordelijkheid van de opleiding
om tot stand zijn gekomen, altijd
afgewezen zouden moeten worden.
De tweede eis ‘presteren onder assessmentcondities’gaat
onder andere over
eisen als de aanwezigheid van een getrainde
assessor die het gedrag observeert
en scoort; de hoeveelheid tijd die
iemand krijgt om een taak uit te voeren;
de hulpbronnen die geraadpleegd
mogen worden tijdens de uitvoering
van een taak; enz. De derde eis gaat erover
dat de prestatie in verband gebracht
moet kunnen worden met de
competentie. Dit betekent dat het geobserveerde
gedrag of het resultaat
daarvan beoordeeld moet kunnen
worden in termen van de beoordelingsaspecten
die de competentie operationaliseren.Als
gedrag of het resultaat
daarvan niet beoordeeld kan worden
met één of meer van de beoordelingsaspecten,
heeft het kennelijk niets te
maken met de competentie en kan het
dus ook niet als een bewijsstuk worden
geaccepteerd in het beoordelingsportfolio.
Hier komen we later op terug.
Een portfolio dat bewijsstukken bevat
die voldoen aan alle genoemde eisen,
noemen we een beoordelingsportfolio.
Frequent toetsen met verschillende
methodes
Zoals hiervoor al is opgemerkt, horen
authentieke taken, uitgevoerd in
22 OnderwijsInnovatie juni 2004