OnderwijsInnovatie - Jacob van Kokswijk

in contact met andere mensen, waar ook ter wereld. Meerdere
onderzoeken geven een directe relatie aan tussen televisie kijken,
internetten en mobiel bellen. In tegenstelling tot eerdere verwachtingen
blijken de media elkaar niet af te zwakken (ruim de
helft blijft gelijk), maar juist te versterken (Scarborough, Gartner,
2002). Het zijn de traditionele media die verliezen: de post van e-
mail, tijdschriften van televisie en e-mail van draadloze telefonie.
In Zweden is tweederde van de jongeren tussen de 15 en 20 jaar
dagelijks actief op de contactsite Lunarstorm, waarbij ze hun mobieltje
gebruiken voor het lezen van de nieuwsgroepberichtjes of
chats, terwijl MTV op de achtergrond aanstaat.
Persoonlijke assistent
De snelle ontwikkeling van de communicatietechnologie biedt
ongekende mogelijkheden voor kennisuitwisseling.
Geavanceerde zoekmachines maken het zelf rubriceren van informatie
onnodig. De personal computer wordt gedegradeerd tot
een stofzuiger van informatie, waarbij de gebruiker de moed niet
opbrengt om in de stofzak te gaan zoeken naar het opgezogen
stukje informatie. Internet is de levensader van de hedendaagse
maatschappij en verbindt mobieltjes en computers met elkaar.
Met de nieuwste generatie mobiele telefoons hebben de gebruikers
feitelijk een minicomputer op zak waarmee ze continue met
internet verbonden zijn. En het einde van deze miniaturisering is
nog niet in zicht. Uitgaande van ontwikkelingen in Japan en Zuid-
Korea, waar internet via een aangepaste zaktelefoon inmiddels
gebruikelijk is, en draadloze videocamera’s de hype van cameratelefoons
voortzetten, is het de verwachting dat mensen binnen
enkele jaren voor toegang tot internet een mobiele telefoon,
draadloze minicomputer of pda (personal digital assistant)
gebruiken in plaats van een (desktop)computer.
Verwacht wordt dat het aantal lijnverbonden ‘vaste’telefoontoestellen
snel zal verminderen.Om te komen tot een grootschalig
gebruik van draadloos internet zijn er technisch gezien nog wel
een paar drempels te slechten; met name in de ontwikkeling van
de mobiele (telecommunicatie)toestellen. Kleurenscherm, uniformiteit,
processorrekenkracht, stroomverbruik en accucapaciteit
zijn daarbij nog barrières die genomen moeten worden.
Groepscommunicatie
Interessant in dit perspectief is de invloed van nieuwe communicatietechnologieën
op groepsprocessen. Bij jongeren tot 25 jaar
is de vraag naar functionaliteiten die groepscommunicatie ondersteunen
(sms en chat) het grootst. Zij hebben de technologie
vanaf hun geboorte geadopteerd. De hang naar eigen groepen
en de behoefte om daarmee on line te communiceren is opvallend
groot. Scholieren en studenten lopen in aanschaf en gebruik
van nieuwe technologieën voorop en laten hun begeleiders
ver achter zich.
‘Do we need professors?’, vroeg hoogleraar Douglas Vogel zich
onlangs 1 af bij de presentatie van een onderzoek naar het in virtueel
groepsverband zelfstandig leren met behulp van moderne
telecommunicatiemiddelen, waarin studenten gelijkwaardig
presteerden bij een zelf opgezet en uitgevoerd leertraject. Of we
nu de zaktelefoon gebruiken om met elkaar te kletsen, het antwoord
op een vraag te zoeken, samen een project te doen, het
actuele lesrooster in te zien, een vraag aan je mentor te stellen of
de uitslagen van het laatste tentamen te ontvangen, het mobieltje
zal de komende jaren uitgroeien tot de spil in de mediamix
van het hoger onderwijs.
1 Symposium 50 jaar informatievoorziening,TU-Eindhoven, 19 maart 2004.
Zie ook: Anne F. Rutkowski, et al; E-Collaboration: The Reality of Virtuality;
IEEE transactions on professional communication,V45, nr. 4, December
2002; Douglas Vogel et al, Exploratory Research on the Role of National and
Professional Cultures in a Distributed Learning Project; IEEE transactions on
professional communication,V44, nr. 2, June 2001.
Beide documenten zijn via zoekmachines op internet te vinden.
OnderwijsInnovatie juni 2004 29