Totale Scan 6, december 2005 - UMC Utrecht

GesCand
> > > > >
Draadloos dokteren
De Persoonlijke Digitale
Assistent (PDA) verovert in
snel tempo de medische
wereld, schrijft Daniel
Baumgart begin oktober in
The Lancet. Het handcomputertje
wordt steeds vaker
gebruikt bij onderwijs, training,
onderzoek en zorg.
Baumgart: “PDA’s and their
increasing integration within information technology
in hospitals could change the way health
care is delivered in the future.” Zijn overzichtsartikel
was kennelijk erg interessant: het behoorde
tot de toptien van meest geraadpleegde Lancetartikelen
in oktober.
Intussen naderen PDA en mobiel elkaar ook
steeds dichter. Verpleegkundigen in Boston fotograferen
wonden met een mobieltje en sturen de
opname naar een dermatoloog voor nadere inspectie.
In Engeland worden mobieltjes ontwikkeld
die een hartfilmpje van de patiënt maken
dat direct wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis.
Meer over het draadloze dokteren in
Mobieltje verplicht in Scan december 2004,
www.umcutrecht.nl/scan
> > > > >
Schimmeltatoo en
prionenplas
Eind vorig jaar onderzochten
gezondheidsautoriteiten
in Florida vier patiënten
die door een botoxbehandeling
een besmetting met
de levensbedreigende bacterie
Clostridium botulinum
leken te hebben opgelopen.
In augustus wees de Nederlandse Voedsel en
Waren Autoriteit op het gevaar dat tatoeagekleurstof
besmet kon zijn met Pseudomonas en
een onbekende schimmel. Twee maanden later
onthulde een Zwitserse onderzoeksgroep in
Science dat prionen, die normaal uitsluitend in
het centraal zenuwstelsel en het lymfatisch
systeem voorkomen, soms óók in urine zijn aan
te treffen. Dat was tenminste het geval bij muizen
met een chronische nierontsteking.
Waarom is hun ontdekking belangrijk? Omdat
prionen bij de mens de ziekte van Creutzfeldt-
Jakob kunnen veroorzaken. Aangezien verschillende
medicinale stoffen uit urine worden
gewonnen lijkt screening op prionen in die
gevallen zo gek nog niet.
Lees ook Malariapil tegen ziekte van
Creutzfeldt-Jakob in Scan oktober 2001,
www.umcutrecht.nl/scan
Promoties
Kleverige tumorcel groeit sneller
Tumoruitzaaiingen naar de hersenvloeistof geven
een slechte prognose. Deze uitzaaiingen zijn niet
effectief te behandelen. Dieta Brandsma bestudeerde
de rol die de hechting van tumorcellen
aan de hersenvliezen speelt in het ontstaan van
deze uitzaaiingen. Een sleutelrol blijkt weggelegd
voor het hechtingsmolecuul VCAM-1 op de hersen -
vliezen.
In een ander onderzoek toont Brandsma in muizen
aan, dat hechting van leukemiecellen aan de
hersenvliezen belangrijk is voor de ontwikkeling
van tumoruitzaaiingen naar de hersenvloeistof.
Zij spoot in de hersenvloeistof van muizen een
hechtende en niet-hechtende leukemiecellijn. De
hechtingskracht wordt beïnvloed door een belangrijke
groep hechtingsmoleculen op de buitenkant
van cellen, de integrines. De activering van
integrines wordt gestuurd door diverse met elkaar
communicerende eiwitten in de cel. In tumorcellen
kan de sturing van de integrines verstoord
zijn, waardoor deze cellen te sterk hechten
aan – bijvoorbeeld – de hersenvliezen.
In twee patiëntenonderzoeken laat Brandsma
tenslotte zien, dat de concentraties van oplosbare
hechtingsmoleculen, chemo- en cytokines in de
hersenvloeistof van patiënten met tumoruitzaaiingen
naar deze vloeistof verhoogd zijn in vergelijking
met controlegroepen. Deze eiwitconcentraties
zijn te gebruiken voor de diagnose en de
prognose van patiënten met tumoruitzaaiingen
naar de hersenvloeistof.
Dieta Brandsma – Hechting van metastasen aan
de zachte hersenvliezen – op weg naar vroege
diagnose en behandeling
Prik helpt niet tegen langdurige
pijn bij gordelroos
Een op de vijf mensen krijgt ooit gordelroos.
Meestal geneest deze binnen enkele weken,
maar sommige mensen houden langdurig ernstige
pijn. Die is níet te voorkomen door een
ruggenprik, zoals jarenlang werd gedacht. Dit
blijkt uit onderzoek van de Amersfoortse huisarts
Een volledig overzicht van de promoties is te vinden
op internet: www.uu.nl onder Nieuws en agenda.
Wim Opstelten en de Utrechtse anesthesioloog
Bart van Wijck. Ze gaven de ene helft van bijna
zeshonderd gordelroospatiënten van vijftigplus
de gebruikelijke behandeling – pijnstillers en
virusremmende middelen. De andere helft kreeg
daarbij ook nog een injectie in de rug met een
pijnstillende en ontstekingsremmende vloeistof.
Na vier weken vonden de onderzoekers een
duidelijk verschil: van de patiënten die geen prik
hadden gekregen had nog bijna zestig procent
pijn, van de ‘prikgroep’ nog bijna de helft. Maar
daarna verdween dit verschil. Na drie maanden
had nog maar acht procent van de patiënten
aanmerkelijke pijn van de gordelroos, of ze een
prik hadden gehad of niet. Oudere patiënten
met een uitgebreide en erg pijnlijke gordelroos
hadden het grootste risico op langdurige pijn.
Wim Opstelten – Herpes zoster en postherpetische
neuralgie in de huisartspraktijk
Behandeling depressie kan beter
De behandeling van depressieve patiënten met
medicijnen verbetert aanzienlijk als de huisarts
de patiënt gedurende de behandeling goed
volgt. Belangrijk daarbij is, dat de huisarts nagaat
of de patiënt de voorgeschreven medicijnen
inneemt. Psychiater Ton Vergouwen vergeleek
deze aanpak met een ingewikkelder interventie,
die bestond uit een combinatie van uitgebreide
informatie aan patiënten en huisartsen, het stimuleren
van een actieve bijdrage van de patiënt
en huisarts aan de behandeling, opdrachten aan
de patiënt om activiteiten te plannen en het
bespreken van de voor- en nadelen van antidepressiva
met de patiënten. Deze meer ingewikkelde
interventie leverde echter geen beter resultaat
op. Met het goed volgen van depressieve
patiënten die met medicijnen worden behandeld
is een grote gezondheidswinst te behalen, zonder
dat dit leidt tot een grote taakverzwaring
van huisartsen.
Ton Vergouwen – Adequate follow-up is niet
vrijblijvend. Verbetering van de behandeling van
depressie in de huisartsenpraktijk
www.umcutrecht.nl/scan
l nr 6 december 2005 l 21