bezoekersgids bij de dossierpresentatie (PDF, 265 kB) - Koninklijk ...

Rubens doorgelicht
Triomf op Wielen.
Schets voor de Zegewagen van Kallo
Triomf op Wielen. Schets voor de Zegewagen van Kallo is een dossierpresentatie
van het Rubensproject van het Koninklijk Museum voor
Schone Kunsten Antwerpen. De expositie toont de resultaten van een
studie naar de context en betekenis van Peter Paul Rubens’ olieverfschets
De Zegewagen van Kallo, 1638. De dossierpresentatie vindt
plaats in het Museum Rockoxhuis in Antwerpen van 11 februari tot
13 mei 2012.
Centraal staat het ontwerp voor een praalwagen, door Rubens
gemaakt in opdracht van de stadsmagistraat van Antwerpen. Aanleiding
tot de opdracht was de overwinning van de Spaanse legers in de
Slag bij Kallo, waar de staatse legers (de legers van de Noordelijke
Nederlanden) werden verslagen. Het eerste deel van de expositie toont
historische prenten van de Slag bij Kallo en de overwinnaar, kardinaal-infant
Ferdinand. De prenten herinneren aan één van de grootste
veldslagen uit de Tachtigjarige Oorlog en plaatsen Rubens’ ontwerp
in de historische context. Ter illustratie van de feestvreugde die
in Antwerpen na de overwinning bij Kallo ontstond, kan in de tentoonstelling
de authentieke versie van het Liedeken van Kallo worden
beluisterd. Het tweede deel van de expositie toont een overzicht van
zestiende en zeventiende-eeuwse gravures van triomfwagens en relateert
Rubens’ ontwerp aan de noordelijke beeldtraditie van de allegorische
triomfwagen. De Zegewagen van Kallo was bestemd om als
praalwagen uit te rijden in de Antwerpse Ommegang. Twee schilderijen
van Van Bredael geven een gedetailleerd beeld van een feestelijke
zeventiende-eeuwse Ommegang in het centrum van Antwerpen.
Een panoramabord bij Rubens’ olieverfschets De Zegewagen van Kallo
geeft uitleg over de iconografie van de allegorische voorstelling.
Een audiovisuele presentatie bij de tentoonstelling toont detailopnamen
van de personages die Rubens in zijn ontwerp op de triomfwagen
heeft geplaatst. In de presentatie wordt ook aandacht besteed aan
de beeldtraditie van de Antwerpse ommegangwagens. Een collectie
schaalmodellen van de traditionele figuren uit de Antwerpse Ommegang
is in de overige zalen van Museum Rockoxhuis geplaatst.
In deze bezoekersgids worden de begrippen allegorie en personificatie
gebruikt. Het begrip allegorie verwijst naar een symbolische voorstelling,
waarin mythologische figuren, goden, godinnen of personificaties
een rol spelen. Het begrip personificatie duidt een (meestal vrouwelijke)
figuur aan, die een abstract idee symboliseert en soms herkenbaar
is aan een attribuut. Zo wordt Victoria, de personificatie van de
Overwinning, afgebeeld met een lauwerkrans en is Antverpia, de stedenmaagd
van Antwerpen, herkenbaar aan haar kroon met stadsmuren
en torens, waarboven soms twee handen zijn afgebeeld.
Slag bij Kallo
In de zomer van 1638 ontstond in de stad Antwerpen een buitengewoon
feestelijke sfeer. Oorzaak van de feestvreugde was het bericht
dat de Spaanse troepen een glansrijke overwinning hadden behaald
op de legers van de Noordelijke Nederlanden. De veldslag vond plaats
aan de Schelde bij Kallo, enkele kilometers ten noorden van Antwerpen.
Na de overwinning vierde de stad feest. Veel inwoners trokken te
voet naar Kallo en kwamen terug van het slagveld met oranje guirlandes
die aan de vijand hadden toebehoord. De overwinning van de
(1)